Felietony 2023

Ksawery (Savielly) Tartakower (38)

ur. 22.02.1887 zm. 4.02.1956

Publikacje na temat Ksawerego Tartakowera w Szachowej Vistuli.

W 1926 roku Tartakower z Hermanisem Matisonsem wygrali turniej w Bardejowie, gromadząc po 8,5 pkt. Zawody toczyły się latem 26.06 - 8.07.1926 roku. Uczestników było 13, każdy rozegrał 12 partii. Trzecie miejsce zajął Lajos Asztalos wynikiem 8 pkt.

Turniej Międzynarodowy
Bardejov, 1926.07.20 - 1926.08.05

M.	Nazwisko, Imię	Lat	Fed.	Pkt.	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3
1:	Tartakower, Savielly	39	FRA	8.5	X	=	=	1	1	1	=	1	=	1	=	=	=
2:	Matisons, Hermanis	31	URS	8.5	=	X	=	=	1	=	=	=	1	1	=	1	1
3:	Asztalos, Lajos	37	HUN	8.0	=	=	X	1	=	=	1	1	=	=	1	=	=
4:	Colle, Edgar	29	BEL	7.5	0	=	0	X	=	1	0	1	1	=	1	1	1
5:	Kostic, Boris	39	YUG	7.0	0	0	=	=	X	0	1	=	=	1	1	1	1
6:	Schulz, Jan Sr	27	CSR	6.5	0	=	=	0	1	X	=	0	1	1	=	=	1
7:	Mueller, Hans	30	GER	6.0	=	=	0	1	0	=	X	1	=	=	=	0	1
8:	Sterk, Karoly	44	HUN	5.5	0	=	0	0	=	1	0	X	1	=	=	1	=
9:	Kmoch, Hans	32	USA	5.5	=	0	=	0	=	0	=	0	X	=	1	1	1
10:	Balogh, Janos	33	HUN	4.5	0	0	=	=	0	0	=	=	=	X	0	1	1
11:	Prokes, Ladislav	42	CSR	4.0	=	=	0	0	0	=	=	=	0	1	X	=	0
12:	Walter, Max	30	HUN	4.0	=	0	=	0	0	=	1	0	0	0	=	X	1
13:	Chodera, Miroslav	39	CSR	2.5	=	0	=	0	0	0	0	=	0	0	1	0	X

78 partii: +26 -18 =34

Partie komentowane

Savielly Tartakower - Janos Balogh Obrona Francuska
Savielly Tartakower - Edgar Colle Debiut Sokolskiego (Orangutana)
Savielly Tartakower - Karoly Sterk Obrona Sycylijska
Boris Kostic - Savielly Tartakower Gambit Hetmański

Obrona Francuska

Tartakower, Savielly -- Balogh, Janos
Turniej Międzynarodowy (r. 1) Bardejov 1926.07.20 1-0 C01f

1.d4 d5 2.c4 e5 3.e3 exd4 4.exd4 Sf6 5.Sc3 Ge7 Obrona Francuska Wariant Wymienny.
6.cxd5 Sxd5 7.Gc4 Sb6 8.Gb3 Sc6 9.Ge3 O-O 10.Sge2 Gf5 11.O-O Sa5 12.Gc2 Hd7 13.Gxf5 Hxf5 14.Sg3 Hg6 15.Hf3 Wfe8 16.Wac1 Sac4 17.b3 Sd6 18.Sce2

18...c6 Lepsze 18...Wac8 19.Sf4 Hf6 20.Sgh5 Hf5 21.Wc5 Hd7, choć wielu może niepokoić kombinacja 22.Sxg7 Kxg7 23.Sh5+ Kh8 24.Sf6 He6 25.Sxe8 Wxe8 26.We1, jednak po 26...Gf6 27.Wxc7 Gg7 pozycja czarnych jest mocna i białe jeszcze muszą udowodnić, że poświęcenie figury było opłacalne.
Drugi wariant 18...Hf6 19.Hxf6 Gxf6 20.Wxc7 Sd5 21.Wd7 Wad8 22.Wxd8 Gxd8 potwierdza tezę o solidności pozycji czarnych.
19.Sf4 Hf6 20.Sgh5 Hf5 21.Wc5

21...Hd7? Czarne mają już trudną sytuację, jednak posunięcie w partii mogło ją znacznie pogorszyć. Należało zdecydować się na 21...Sd5 22.Sg3 Hf6 23.Sxd5 cxd5 24.Hxf6 Gxf6.
22.d5? Białe nie dostrzegły korzyści pojawiających się w wyniku kombinacji 22.Sxg7 Kxg7 23.d5 Kg8 24.dxc6 bxc6 25.Hg3+ Kh8 26.Gd4+ f6 27.Sh5 Wg8 28.Sxf6 Wxg3 29.Sxd7+ Kg8 30.hxg3 Sxd7 31.Wxc6 i rekompensata za oddaną figurę w postaci jakości i trzech pionów dawało znakomite szanse na wygraną.

22...Sxd5? Czarne, wyraźnie oszołomione zwrotem akcji, gubią właściwą drogę. Wybór 22...Sf5 23.dxc6 bxc6 24.We5 Gd6 25.Wxe8+ Wxe8 26.Gxb6 axb6 27.Hg4 prowadził do równowagi.
23.Sxd5? Obie strony wyraxnie były w niedoczasie, lepsze 23.Sxg7 Sxe3 24.Hxe3 Kxg7 25.Sh5+ Kh8 26.Hd4+ f6 27.Sxf6 Gxf6 28.Hxf6+ Hg7 29.Hxd6 z przewagą piona.
23...cxd5 24.Wxd5 He6 25.Gd4 f6 26.Gxf6 Gxf6 27.Sxf6+ Hxf6 28.Hxf6 gxf6

29.Wxd6 Końcówka czterowieżowa z pionem przewagi daje białym szanse na wygraną, jednak trzeba jeszcze na nią zapracować. Wieże maja zarówno potencjał atakujący, jak i obronny.
29...Kf7

30.Wd7+ Praktycznie wymusza wymianę jednej pary wież. Po 30...Kg6 31.Wxb7 czarne traciły drugiego piona.
30...We7 31.Wxe7+ Kxe7 32.Wc1 Kd6 33.f4 a5 34.Kf2 b5 35.a3 f5 36.Kf3 We8 37.Wd1+ Kc5 38.g4 Białe dążą do uwolnienia drogi dla piona f4.
38...fxg4+ 39.Kxg4 Wg8+ 40.Kf3 Wf8 41.Wd7 h6 42.Wa7 Kb6 43.We7 Kc5 44.We5+ Kc6 45.f5 Wolny pion wyrusza do pola przemiany. Wariant 45.We6+ Kd7 46.Wxh6 pozwalał zdobyć kolejnego piona.
45...Wf6 46.Ke4 Wf8 47.b4 axb4 48.axb4 h5 49.Wc5+ Kd6 Obrona piona b6 nie pomagała w najmniejszym stopniu, np. 49...Kb6 50.Kf4 h4 51.h3 Wd8 52.f6 Wd4+ 53.Kg5 Wxb4 54.Wf5 Wc4 55.f7 i czarne muszą oddać wieżę za dochodzącego piona.
50.Wxb5 We8+ 51.Kd4 We2 52.Wd5+ Kc7 53.f6 Wf2 54.Ke5 h4 55. Ke6 Wxh2 56.f7 Czarne poddały partię, po 56.f7 We2+ 57.Kf6 Wf2+ 58.Wf5 białe "budowały most" i w następstwie przemieniały piona w hetmana.
1-0

Debiut Sokolskiego (Orangutana)

Tartakower, Savielly -- Colle, Edgar
Turniej Międzynarodowy (r. 6) Bardejov 1926.07.25 1-0 A00r

1.b4 e5 2.Gb2 Debiut Sokolskiego (Orangutana).
2...f6 3.e4 Gxb4 Gambit Tartakowera.
4.Gc4 Se7 5.f4 d5 6.exd5 exf4

7.Hf3?! W konsekwencji teoria tego wariantu debiutowego rozwinięła się znacząco:
Popov, Sinisa S -- Giacomelli, Gianni 1-0 Marostica Open, 1993 7.Sh3 Gd6 8.O-O c6 9.Kh1 cxd5 10.Gxd5 Hb6 11.Gb3 Hc7 12.Hh5+ Sg6 13.Sc3 Gxh3 14.Hxh3 Sc6 15.Sb5 Hd8 16.He6+.
Ferreiro Montoya, Jose Ignacio -- Olaizola Ortega, Luis 1/2-1/2 (22 pos.) San Sebastian Open, 1994 7.Sh3 Gxh3 8.Hh5+ Sg6 9.Hxh3 Gd6 10.Gb5+ c6 11.dxc6 Sxc6 12.Hb3 Hc7 13.Sc3 O-O-O 14.O-O-O Ge5 15.Whe1 a6.
7...Gd6 8.Se2 Sg6 9.d4 He7 10.Gc1 Gf5

11.Gd3?! Bardziej uzasadnione było 11.O-O Sd7 =.
11...Gxd3 12.Hxd3 O-O 13.O-O We8 14.Sxf4 Sxf4 15.Gxf4 Gxf4 16.Wxf4 Sa6 17.Sd2

17...He3+?! Czarne nie dostrzegły zalet posunięcia 17...Sb4 - 17...Sb4 18.Hb3 He3+ 19.Hxe3 Wxe3 20.c4 Wae8 i czarne mają pewną inicjatywę.
18.Hxe3 Wxe3 19.Wb1 Wc3 20.Wb2 b6 21.Wf3 Wxf3 22.gxf3 Wd8 23.c4 Gra jest wyrównana, ale białe mają większą przestrzeń pod kontrolą.
23...Sb8 24.Kf2 Kf7 25.a4 c6 26.dxc6 Sxc6 27.d5 Sa5 28.Ke3 Sb7 29.Kd4 Wc8 30.Se4

30...h6?? Konieczne było 30...f5 31.Sg5+ Kf6 32.f4 h6 33.Sf3 We8 34.Se5 g5 35.We2 Sd6 =.
31.a5 f5 32.axb6 fxe4 33.bxa7 Czarne poddały partię, po 33.bxa7 Sd6 34.c5 na odejście skoczka białe grają Wb8 i pion przemienia się w hetmana.
1-0

Obrona Sycylijska

Tartakower, Savielly -- Sterk, Karoly
Turniej Międzynarodowy (r. 8) Bardejov 1926.07.27 1-0 B46n

1.Sf3 c5 2.e4 Sc6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 e6 Obrona Sycylijska System Tajmanowa.
6.Ge2 a6 7.Sxc6 bxc6 8.e5

8...Sg8 Wycofanie skoczka nie jest dobrym rozwiązaniem. Wiele lat później ustalono lepszą metodę:
Shomoev, Anton -- Belous, Vladimir 0-1 (54 pos.) Russian Rapid GP 2015 8...Sd5 9.Se4 Hc7 10.Sd6+ Gxd6 11.exd6 Ha5+ 12.Gd2 Hb6 13.c4 Sf6 14.Gc3 Se4 15.Hd4 Hxd4 16.Gxd4 Sxd6 17.Gxg7 Wg8 18.Ge5 Sf5 19.g4 d6 20.Gf6 Wg6.
9.O-O

9...f6? Nieco lepsze 11...Hf7 12.Ge2 f5 13.Sd6+ Gxd6 14.Hxd6 He7 15.Hd4 Wb8.
W partii Andarias Estevan, Rafael -- Cavero Cavero, Daniel 1/2-1/2 (29 pos.) Javea, 1992 grano energicznie 9...d5 10.f4 Gc5+ 11.Kh1 Se7 12.Sa4 Ga7 13.b3 Sf5 14.Gd3 Se3 15.Gxe3 Gxe3 16.He2 Gb6 17.Sxb6 Hxb6 18.Hf2 Hxf2 19.Wxf2 O-O 20.Kg1 Gb7.
10.Gd3

10...He7?! 10...f5 11.We1 +=.
11.Se4 fxe5? Bez wątpienia posunięcie w partii należy poddać krytyce. Lepsze choćby 11...Hf7 12.Ge2 f5 13.Sd6+ Gxd6 14.Hxd6 He7 15.Hd4 Wb8.
12.Hh5+? Białe władały inicjatywą w wariancie 12.Gg5 Sf6 13.f4 d5 14.fxe5 Ha7+ 15.Sf2 Sg8 16.Hh5+ Kd7 17.Kh1 Kc7 18.c4.
12...Hf7 13.Hxe5 Ge7

14.Gf4?! Być może należało pozostawić czarne z ich kłopotami i postawić na szybką mobilizację sił: 14.Hc7 Hh5 15.Sd6+ Gxd6 16.Hxd6 Hh4 17.We1 He7 18.Hg3 Sf6 19.Hh4 Gb7 20.Gf4 d6 21.Wad1.
) 14...h6? To posunięcie pogrążą czarne. Po 14...Sf6 15.Sd6+ Gxd6 16.Hxd6 He7 17.He5 O-O 18.c4 a5 19.Wfe1 Wd8 dalsza obrona była wciąż możliwa.
15.Hc7 Sf6 16.Sd6+ Gxd6 17.Gxd6 Sd5 18.Ha5 Se7 19.Ha3?! Jeszcze lepiej wygląda 19.Wae1 O-O 20.We3 We8 21.Wf3.
19...Sf5 20.Gc5

20...d5?! Nieco lepiej wygląda 20...g6 21.Wad1 Wg8 22.c4 Hf6 23.g4 Se7.
21.Wfe1 Hf6 22.Ha4 Gd7 23.Hf4?! Wymiana gońca 23.Gxf5 Hxf5 z następnym 24.We3 Wb8 25.b4 pomagała utrzymać dominację.
23...Kf7 24.Gxf5 Whd8 25.Gb6 Hxf5 26.Hxf5+ 25...exf5 26.Gxd8 Wxd8 27.We2.
26...exf5 27.Gxd8 Wxd8 28.We5 Białe zdobyły jakość i bez większych problemów realizują przewagę w końcówce.
28...Ge6 29.Wae1 Wd6 30.f4 c5 31.Kf2 Wb6 32.b3 g6 33.Ke3 a5 34.Kd3 Wc6 35.Kc3 Kf6 36.Kb2 g5 37.g3 a4 38.bxa4 d4 39.Wxe6+ Wxe6 40.Wxe6+ Kxe6 41.a5 Kd5 42.a6 Czarne poddały partię. Po 42...Kc6 43.Kb3 Kc7 44.Kc4 Kc6 45.a7 Kb7 46.Kxc5 Kxa7 47.Kxd4 białe uzyskiwały dwa piony przewagi.
1-0

Gambit Hetmański

Kostic, Boris -- Tartakower, Savielly Bardejov (Round 11) Bardejov 1926.07.30 0-1 D58f

1.Sf3 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.d4 Ge7 5.Gg5 O-O 6.e3 h6 7.Gh4 b6 Gambit Hetmański System Tartakowera.
8.Gd3 Gb7 9.cxd5 Sxd5 10.Gxe7 Hxe7 11.O-O Sd7 12.Wc1 c5 13.He2 cxd4 14. Sxd4 Sc5 15.Sxd5 Gxd5 16.Gb1 Wac8 17.Wfd1 Wfd8 Mąka, Michał -- Matlega, Bartłomiej 0-1 (44 pos.) POL-chT2, 1997 17...Gb7 18.f3 Ga6 19.Hf2 Sd3 20.Gxd3 Gxd3.
18.f3 Gb7 19.Wc3 g6

20.Gc2?! Lepsze 20.h3 =.
20...Ga6?! Czarne miały do dyspozycji wariant 20...e5 21.Sb5 a6 22.Sa7 Wxd1+ 23. Gxd1 Wd8 24.b4 Se6 25.Sc6 Gxc6 26.Wxc6 Hxb4 27.Gb3 Sc5 28.Wxg6+ Kf8 29.Wg4 Hc3 30.Wc4 Hd3 z inicjatywą.
21.He1 e5 22.Se2 Wxd1 23.Gxd1 Wd8

24.Sc1?! Białe wciąż mogły utrzymać pozycję grając 24.Gc2 h5 25.h3 h4 26.b4 Se6 27.Gb3.
24...e4 25.f4 Hd7 26.Gc2

26...Hb5? Posunięcie 26...Sd3 pozwalało utrzymać przewagę 27.Hd2 Sxb2 28.Hxd7 Wxd7.
27.Sb3 Sd3 28.Hd2 Wd7 29.Gxd3 Wxd3 30.Wxd3 exd3 31.Sd4 Hd5 32.b3 Gb7 33.Sf3 Hh5 34.Hxd3 Gxf3 35.gxf3

35...Hxf3 Powstała końcówka hetmańska z równymi szansami.
36.Hd2 h5 37.Hf2 He4 38.h4 a5 39.Hd2 He7 40.He1 b5 41.Kh2 a4 42.bxa4 bxa4 43.Kg3 He4

44.a3? Przesunięcie piona okazuje się błędem prowadzącym do jego utraty. Dla utrzymania równych szans można grać 44.He2 Kh7 45.Kh2 He7 46.Kh3 Kh6 47.Kg3 He6 48.e4 Kg7 49.Hb2+ Kh7 50.He2 =.
44...He6

45.He2? Po 45.Kf3 Hg4+ 46.Ke4 losy partii były niejasne.
45...Hb3 46.f5 Hxa3 47.fxg6 Hd6+ Białe poddały partię wobec wariantu: 47...Hd6+ 48.Kh3 Hxg6 49.Hb2 Hg4+ 50.Kh2 Hxh4+ 51.Kg2 Hg4+ 52.Kf2 h4 i dwa wolne piony stopniowo dochodzą do linii przemiany.
0-1

Adam Umiastowski

Partie: (games)