Felietony 2023

Ksawery (Savielly) Tartakower (33)

ur. 22.02.1887 zm. 4.02.1956

Publikacje na temat Ksawerego Tartakowera w Szachowej Vistuli.

W 1926 roku Tartakower grał w niedużym turnieju w Belgii. Sześciu uczestników grało systemem dwukołowym, Tartakower zwyciężył wynikiem 7 pkt. z 10 partii.
Savielly Tartakower wygrał trzy partie, przy jednej porażce.

Turniej Międzynarodowy
Gent (BEL), 1926

M.	Nazwisko, Imię	Lat	Fed.	Pkt.	1	2	3	4	5	6
1:	Tartakower, Savielly	38	FRA	7.0	XX	1=	10	==	1=	11
2:	Yates, Frederic D	41	ENG	5.5	0=	XX	11	10	==	01
3:	Janowski, Dawid	57	POL	4.5	01	00	XX	==	=1	1?
4:	Thomas, George Alan	44	ENG	4.5	==	01	==	XX	0=	10
5:	Colle, Edgar	28	BEL	4.5	0=	==	=0	1=	XX	01
6:	Crepeaux, Robert	26	FRA	3.0	00	10	0?	01	10	XX

29 partii: +14 -5 =10

Przedstawiamy wygrane partie Tartakowera.

Partie komentowane

Frederic Yates - Savielly Tartakower Gambit Łotewski
Savielly Tartakower - Robert Crepeaux Obrona Francuska
Edgar Colle - Savielly Tartakower Obrona Hetmańsko-Indyjska
Savielly Tartakower - Dawid Janowski Partia Angielska

Gambit Łotewski

Yates, Frederic D -- Tartakower, Savielly
Turniej Międzynarodowy (r. 1) Gent 1926 0-1 C40x

1.e4 e5 2.Sf3 f5 Gambit Łotewski.
3.Sxe5 Hf6 4.d4 d6 5.Sc4 fxe4 6.Sc3 Białe uzyskują lepszą pozycję w wariancie 6.Ge2 Sc6 7.d5 Se5 8.O-O Sxc4 9.Gxc4 Hg6 10.Gb5+ Kd8 11.f3 exf3 12.Hxf3.
6...Hg6 7.Se3 Białe stały wyraźnie lepiej po 7.f3 exf3 8.Hxf3 Sc6 (8...Sf6 9.Gd3 Hg4 10.He3+) 9.d5 Sb4 10.Se3 Sf6 11.a3 Sa6 12.Gd3 Hh5 13.Hxh5+ Sxh5 14.O-O.
7...Sf6 8.f3 Ge7 9.Gc4 c6 Ulgę przynosiła wymiana 9...exf3 10.Hxf3 Sc6 11.O-O Gd7 12.Sed5 O-O-O.
10.fxe4 Sxe4 11.O-O Sf6 Trochę lepsze 11...d5 12.Sxe4 dxc4 (12...Hxe4 13.Gd3 Hh4 14.g3 Hh3 15.Sf5) 13.Sg3.
Wymiana 11...Sxc3 12.bxc3 Wf8 13.Wxf8+ Gxf8 14.He2 Kd8 15.Gd3 Hf7 16.Gxh7 utrzymywała przewagę białych.
12.He2 Kd8 Niewiele poprawiało 12...d5 13.Wxf6 gxf6 (albo 13...Hxf6 14.Sexd5 cxd5 15.Sxd5 Hxd4+ 16.Ge3 He5 17.Sxe7 Hxe7 18.We1) (lub 13...Gxf6 14.Sexd5+ Kd8 15.Sxf6 gxf6 16.Gf4) 14.Sexd5 cxd5 15.Sxd5 Sc6 16.Gf4 Kd8 17.We1.
13.Gd2 Białe mogły grać 13.d5 We8
(13...c5 14.Gd3 Hh5 15.Wxf6 Hxe2 16.Wxd6+ Gxd6 17.Gxe2)
(13...Sbd7 14.dxc6 bxc6 15.Sf5 We8 16.Gd3)
14.Gd3.
13...d5 14.Gd3 Hh5 15.Wae1 Hxe2 16.Wxe2

Białe szybciej wyprowadziły figury, pozostaje sprawdzić, czy da się to przełożyć na uzyskanie zauważalnej przewagi.
16...We8 17.Sf5 Gf8 18.Gg5 Sd7 19.a3 b5 20.Wfe1 Wxe2 21.Wxe2 Bijatyka 21.Sxe2 h6 22.Gf4 Sb6 23.Sh4 g5 24.Sg6 Gxa3 25.bxa3 gxf4 26.Sexf4 nie obiecywała czarnym niczego dobrego.
21...h6 22.Gh4 g5 23.Gg3 Sb6 Po 23...Se8 24.We6 Sc5 25.Wxe8+ Kxe8 26.dxc5 czarne grały bez figury.
24.Sd6 Gg4 Nie wyglądało zachęcająco 24...Gxd6 25.Gxd6 Se8 26.Gf8.
25.Sf7+ Kc8 26.Wf2 Sbd7 Na 26...Gg7 białe brały piona 27.Sxh6.
27.Se5 Sxe5 Nie pomagało 27...Kb7 28.Sxg4 Sxg4 29.Wf7 Sf6 (29...Wd8 30.Gf5 Sf6 31.Ge5) 30.Ge5.
Podobnie było po 27...a5 28.Sxg4 Sxg4 29.Wxf8+ Sxf8 30. Gf5+ Kd8 31.Gxg4.

28.Gxe5? Dla utrzymania przewagi niezbędne było 28.Wxf6 Sxd3 (albo 28...Sd7 29.Wxc6+ Kd8 30.Gxb5) 29.Wxf8+ Kb7 30.Wxa8 Kxa8 31.cxd3.
Można było spróbować 28.Wxf6 Gg7 29.dxe5 Gxf6 30.exf6 Kd7 31.h3 Gh5 32.Gf5+ Ke8 33.Ge5.
Równe szanse obiecywało 28.dxe5 Sd7 29.h3 Ge6 30.Gf5 Sc5 31.Gg4.
28...Sd7 29.Wf7 Ge6 30.Wh7 Sxe5 31.dxe5

31...Wb8 Lepsze 31...a5 32.Se2 b4 33.Kf1 bxa3 34.bxa3 Gc5 z inicjatywą, gdyż grozi Wb8-Wb1.
32.Se2 Kd8 33.Sd4 Gc5 34.c3 b4

35.Kf1 Białe oddają przewagę, podczas gdy 35.Wh8+ Kc7 36.Wxb8 Kxb8 37.axb4 Gb6 38.Kf1 pozwalało utrzymać szansę na wygraną w końcówce z pionem przewagi.
35...Gxd4 36.cxd4 bxa3 37.bxa3 Wb3

38.Ke2? Białe miały do wyboru wiele kontynuacji utrzymujących równowagę:
38.Wxh6 Kd7 39.Ge2 Wxa3 40.Wg6.
38.Wh8+ Kc7 39.Wh7+ Kd8.
38.Ge2 Gf5 39.Wxh6 Wb1+ 40.Kf2 Wb2 41.Wh8+ Kd7 42.Ke1 Wb1+ 43.Kd2.
38...Gg4+ Ale nie 38...Wxd3 (z nadzieją na 39.Kxd3 Gf5+ i Gxh7) 39.Wh8+ i ginie czarna wieża.
39.Kf2 Po 39.Kd2 czarne grały 39...Wxd3+ 40.Kxd3 Gf5+ 41.Kc3 Gxh7 z wygraną.
39...Wxd3 40.Wxh6 Gd7 41.Wh8+ Ge8 42.Wg8 Wxd4 43.Wxg5 c5 44.g4 c4 45.Ke3 c3 0-1

Obrona Francuska

Tartakower, Savielly -- Crepeaux, Robert
Turniej Międzynarodowy (r. 3) Gent 1926 1-0 C15f

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 Obrona Francuska Wariant Winawera.
4.Gd3 c5 5.a3 Białe mogły wybrać 5.Sf3 Sc6 6.O-O cxd4 7.Sb5 a6 (słabe 7...Gc5? 8.Gf4! Gb6 9.exd5 Hxd5 10.Sd6+ Kf8 11.Ge4 dawało przewagę białym (Tartakower) 8.Sbxd4= (Tartakower).
5...Gxc3+ 6.bxc3 Sc6 Druga możliwość 6...c4 7.Gf1 Se7 8.e5= (Tartakower). Ciekawie wygląda gra po 6...Se7!? 7.Hg4 dxe4 8.Hxe4 Gd7! 9.Se2 Gc6 10.Hg4 cxd4 11.cxd4 O-O 12.O-O Sd7 13.Gg5! Wojtkiewicz-Chernin Polanica Zdroj 1988.
7.exd5 Hxd5 8.Sf3

8...Gd7 Po wymianie 8...cxd4 9.cxd4 Sa5 10.c4! czarne nie mogły bić skoczkiem 10...Sxc4? 11.Ha4+ (Tartakower). Równe szanse dawało 8...Sf6 9.c4 Hd6 10.dxc5 Hxc5 11.O-O O-O.
9.c4 Po 9.Ge3 cxd4 10.cxd4 czarne grały 10...Sa5 (Tartakower).
9...Hd6 10.dxc5 Hxc5 11.O-O Sf6 Na 11...Se5 białe grały 12.Gb2 z przewagą (Tartakower).
12.a4! Sd4 Nie przechodziła roszada 12...O-O ze względu na 13.Ga3.
13.Ga3 Sxf3+ 14.Hxf3 Hc7 15.h3! Gxa4 16.He3 Gc6 17.Gb2 Po 17.Hg5 czarne grały 17...O-O-O. Wypad hetmana 17.Hc5 odpierany było posunięciem 17...b6.
17...b6 Posunięcie 17...a6?! osłabiało czarne pole, zaś po 17...O-O 18.Gxf6 gxf6 19.Wxa7 (19.Hh6 f5=) 19...Wxa7 20.Hxa7 białe miały przewagę (Tartakower).
18.c5 Hb7 Po 18...Sd5 białe grały 19.Hg5, zaś po 18...O-O 19.Ge5 z inicjatywą.
19.Ga6 Hd7 20.Wfd1 Sd5 21.Hg3 Gb7 Profilaktyczne 21...f6 prowadziło do straty figury po 22.c4.
22.c4 Gxa6 23.Wxa6 Po 23.cxd5 Ge2 24.We1 czarne grały 24...Hb5 (Tartakower).
23...Hb7 24.cxd5! Na 24.Wa3 Sf6 25.Hxg7? czarne grały 25...Wg8 26.Hxf6 Hxg2 mat (Tartakover).
24...Hxa6 25.dxe6 Wf8 Po 25...Wd8 wygrywało 26.exf7+ Kxf7 27.Hxg7+ Ke6 28.Hf6 mat (Tartakower).
26.Hd6 Hb7 27.Gxg7 Wg8 28.exf7+ Kxf7 29.Hf6+ 1-0 29.Hf6+ Ke8 30.He6+ He7 31.Hxg8+ Hf8 32.Hxf8 mat.

Obrona Hetmańsko-Indyjska

Colle, Edgar -- Tartakower, Savielly
Turniej Międzynarodowy (r. 4) Gent 1926 0-1 A47

1.d4 e6 2.e3 c5 3.Sf3 Sf6 4.Gd3 b6 Wstęp do Obrony Hetmańsko-Indyjskiej.
5.O-O Gb7 6.Sbd2 Ge7 7.b3 O-O 8.Gb2 Sc6 9.c4 d5 Czarne przeciwstawiły się w centrum.
10.Wc1 cxd4 11.Sxd4 Sxd4 12.exd4 Wc8 13.We1 Gd6 14.We3 We8 15.Wh3 h6 16. He2 Sh7 17.Sf3 Sg5 18.Sxg5 Hxg5 Czarne próbują dezorganizować akcję przeciwnika.
19.Wh5 Hf6 20.We1 g6 21.Wh3 Hg5 22.Gc1 Gf4 23.Wg3 Hh4 24.Gxf4 Ale nie wolno grać 24.Wg4?? Hxh2+ 25.Kf1 Hh1 mat!
24...Hxf4 25.Hc2 We7 26.Gxg6 fxg6 27.Hxg6+ Kh8 Być może białe liczyły po cichu na 27...Kf8 28.Hg8#.
28.Wg4 Hf8 29.Wh4 Wh7 30.Wxe6 dxc4

31.bxc4?! Lepsze 31.Hh5 Hf7 32.He5+ Hg7 (32...Kg8 33.Wg4+ Wg7 34.Wxh6 cxb3 35.Wxg7+ Hxg7 36. He6+ Hf7 37.Hg4+ Hg7 38.He6+) 33.We8+ Wxe8 34.Hxe8+ Hg8 35.He5+ Hg7 36.He8+=.
31...Gd5 32.Wxh6?! Bardziej elestyczne 32.We5 Wxc4 33.h3 Wc6 34.Hh5 Ge6 35.He2 skutecznie powstrzymywało rozwój inicjatywy przeciwnika.
32...Wxh6 33.Hxh6+ Hxh6 34.Wxh6+ Kg7 35.Wd6 Gxc4 36.a3

36...Gf7? Silne 36...Wc7 utrzymywało przewagę.
37.h4 Wc3 38.Wd7 Wxa3 39.h5 Wa1+ 40.Kh2 Wa5 41.g4 Wg5 42.f3 Kf6 43.h6 Wg6 44.Wxa7 Wxh6+ 45.Kg3 Gd5

46.Wa6?? Białe wykonują krok w stronę przepaści. Lepsze 46.f4 Wh1 47.f5 Wg1+ 48.Kf4 Wf1+ 49.Kg3 Gc4 50.Wb7 b5 51.Wb6+ Ke7 52.Kh4 z równymi szansami.
46...Ke7 47.g5 Wd6 48.Kf4?! Pozycja białych jest krytyczna. Nieco lepsze było 48.Wa1 b5 49.Wb1 Wb6 50.Wb4 Ke6 51.Kf4.
48...b5 49.Wa7+ Wd7 50.Wa1 Kd6 51.g6 b4 52.Wb1 Wb7 53.Ke3 b3 54.Kd3 Gxf3 55.g7 Gd5 56.Wg1 Gg8 57.Kc3 Kd5 58.We1 Kd6 59.Wg1 Wc7+ 60.Kb4 Wc4+ 61.Ka3 Wxd4 Białe poddały partię.
0-1

Partia Angielska

Tartakower, Savielly -- Janowski, Dawid
Turniej Międzynarodowy (r. 5) Gent 1926 1-0 A13r

1.Sf3 Sf6 2.c4 e6 3.g3 Partia Angielska.
3...d5 4.b3 c5 5.Gg2 Sc6 6.O-O d4 7.d3 Gd6 8.e4 e5 Pozycja zmieniła charakter na całkowicie zamknięty.
9.Se1 Gg4 10.f3 Gd7 11.f4 exf4 Czarne chciały uniknąć całkowitego zamknięcia centrum 11...h5 12.f5.
12.gxf4 Sg4 13.h3 h5 14.e5 Gc7 15.Sf3 He7 16.hxg4 hxg4 17.Sg5 O-O-O 18.e6 fxe6 19.Hxg4 e5 20.f5

20...g6?? Tym jednym posunięciem czarne gubią partię. Należało grać 20...e4 21.Gf4 Gxf4 22.Wxf4 e3 23.Sa3 Wdf8=.
21.f6 Hf8 22.Hg3 Sb4 23.Sa3 a6 24.Se4 Gf5 25.Gg5 Wd7 26.Kf2 Wh5 27.Ke2 Sc6 28.Wh1 Białe zdobyły figurę, wszelka aktywność czarnych figur jest powstrzymana.
28...Sd8 29.Wxh5 gxh5 30.Gh3 Ge6 31.Hh4 b6 32.Hxh5 Kb7 33.Wf1 Wf7 34.Sc2 Hg8 35.Wh1 Ka7 36.Hf3 Gxh3 37.Hxh3 He8 38.Hf5 Se6 39.Wh7 Hd7 40.Wxf7 Hxf7 41.Gh6 Przewaga materialna białych przechodzi w fazę realizacji.
41...b5 42.Se1 bxc4 43.bxc4 Sd8 44.Sf3 He8 45.Hc8 Gb6 46.Sxc5 Czarne poddały partię. Po 46.Sxc5 Gxc5 47.Hxc5+ Kb8 48.He7 Hg8 49.Hxe5+ Kb7 50.Kf2 Sc6 51.He4 Hf7 52.Gg5 wygrana bialych jest prosta.
1-0

Adam Umiastowski

Partie: (games)