Felietony 2021

Ksawery (Savielly) Tartakower (11)

ur. 22.02.1887 zm. 4.02.1956

Publikacje na temat Ksawerego Tartakowera w Szachowej Vistuli.

W 1914 roku szachy przyżywały w Europie złoty okres, jednak równocześnie narastały problemy społeczne i, niespodziewanie dla szachistów, wybuchła wojna. Wojna totalna, po której zniknęły państwa, pojawiły się nowe, miliony ludzi zginęły bądź zmarły z chorób i niedostatku.
Savielly Tartakower zgłosił się na ochotnika do wojska i brał bezpośredni udział w działaniach wojennych.
Mecz z Ruchardem Retim, rozegrany w Wiedniu w 1919 roku, miał na celu odzyskanie formy sportowej. Tartakower wyraźnie górował nad nieco młodszym, mniej doświadczonym przeciwnikiem.

Mecz Savielly Tartakower - Richard Reti Wiedeń 1919
Vienna AUT, 1919

M.	Nazwisko,	Imię	Lat.	Pkt.	1	2	3	4	5	6
1:	Tartakower,	Savielly	31	3.5	0	0	=	1	1	1
2:	Reti,	Richard	29	2.5	1	1	=	0	0	0

6 partii: +4 -1 =1

Przedstawiamy zwycięskie pojedynki Tartakowera.

Partie komentowane

Richard Reti - Savielly Tartakower ( r. 4) Obrona Sycylijska |
Savielly Tartakower - Richard Reti (r. 5) Partia Wiedeńska |
Savielly Tartakower - Richard Reti (r. 6) Debiut Sokolskiego Orangutana |

Obrona Sycylijska

Reti, Richard -- Tartakower, Savielly
Vienna m Vienna AUT 1919 0-1 B28a

1.e4 c5 2.Sf3 a6 3.g3 g6 4.Gg2 Gg7 5.O-O Sc6 6.c3 d6 7.d3 Sf6 Obrona Sycylijska Wariant Zamknięty.
8.Sa3 O-O 9.h3 h6 10.Sc2 e5 11.Se3 Ge6 12.d4 cxd4 13.cxd4 exd4 14.Sxd4 Sxd4 15.Hxd4 Hd7 16.Wd1 Gxh3 17.e5 Se8

18.Hh4?! Białe zamiast tracić czas na wymiany powinny szybko mobilizować siły 18.Sd5 dxe5 19.Hb6 Gxg2 20.Kxg2 He6 21.Ge3 Sf6 22.Hxe6 fxe6 23.Sc7 Wac8 24.Sxe6 Wf7 25.Wac1.
18...Gxg2 19.Kxg2 Hc6+

20.f3?! Białe szybko kończyły rozwój po 20.Kg1 dxe5 21.Sd5 Kh7 22.Ge3 b5 23.Wac1 He6 24.Gc5 Wh8 25.He7 Hxe7 26.Gxe7 Wa7 27.b4 utrzymując równe szanse.
20...dxe5 21.Sd5 Kh7 22.Ge3 Sf6 23.Sxf6+ Hxf6 24.Hxf6 Gxf6 25.Wd7 Kg7 26.Gb6? Dla uniknięcia pogorszenia pozycji należało bić na b7 np.: 26.Wxb7 Wab8 27.Wxb8 Wxb8 28.Wb1 Ge7 29.Gd2 Gb4 30.Gxb4 Wxb4 31.b3.
26...Wac8 27.Gc7 Wfe8 28.We1 We6 29.b3 Wce8 30.We4 b5 31.a4 g5? Skuteczną mobilizację sił dawało 31...W8e7 32.Wxe7 Wxe7 33.Gb8 We8 34.Gc7 We6 35.Ga5 Wd6 36.g4 Wd3.
32.g4? Nieco lepiej wygląda 32.axb5 axb5 33.Wd5 Wc8 34.Gxe5 Wc2+ 35.Kh3 Wf2 36.f4 Kg6 37.We3.
32...Kg6 33.axb5 axb5 34.Wd5

34...Gg7? Nieudany ruch. Czarne stopniowo powiększały przewagę grając 34...Wc8 35.Ga5 (35.Gxe5 Wc2+ 36.Kg3 b4 37.Gxf6 Wxe4 38.Gxg5 Wc3 39.Gd2 Wxb3 40.Wh5 We6 41.Wxh6+ Kg7 42.Wh5 Wb6) 35...Wc2+ 36.Kg3 h5 37.gxh5+ Kxh5 38.Wxb5 Wec6 39.Wd5 Gg7 40.Wd7 Kg6 41.Gd2 f6 42.Wd8 Wb2 43.Wc4 Wxc4 44.bxc4 Wc2 45.Kf2 Wxc4.
35.Wxb5

35...f5?! To pośpieszne posunięcie oddaje całą przewagę, lepsze 35...f6 36.Wc4 Gf8 z przewagą piona.
36.gxf5+ Kxf5 37.b4 Wc6

38.Gb8?? Niedoczasowa gonitwa sprawia, że białe jednym ruchem przegrywają partię. Należało grać 38.Wc5 Wxc5 39.bxc5 Gf8 40.c6 z równymi szansami.
38...Wc2+ 39.Kg3? Białe zaprzestają obrony, lepsze 39.Kf1 h5 40.We2 Wxe2 41.Kxe2 h4 42.Gc7 Wc8 43.Wb7 Wa8 44.Ga5 zmuszające czarne do poszukiwań metody realizacji przewagi.
39...h5 40.Ga7 Wd8 41.We1 Wdd2 Białe nie mają już obrony przed matem:
41...Wdd2 42.Wg1 (albo 42.Gg1 Wg2+ 43.Kh3 g4+ 44.fxg4+ hxg4+ 45.Kh4 Gf6+ 46.Kh5 Wh2+ 47.Gxh2 Wxh2 mat) 42...h4+ 43.Kh3 Wh2 mat.
0-1

Partia Wiedeńska.

Tartakower, Savielly -- Reti, Richard
Vienna m Vienna AUT 1919 1-0 C26l

1.e4 e5 2.Sc3 Sf6 3.Gc4 Partia Wiedeńska.
3...c6 4.d4 Gb4 5.dxe5 Sxe4 D 6.Hd4?! = ( 6.Hg4 d5 7.Hxg7 Ke7 8.Gd3 Hg8 9.Hxg8 Wxg8 10.Se2 Wxg2 11.Gxe4 dxe4 12.h4 Sd7 13.Gg5+ Kf8 14.O-O-O Ge7 15.Sxe4 Sxe5 16.Sf6 Gxf6 17.Gxf6 Gg4 18.Sf4 Gxd1 19.Gxe5 Wxf2 20.Gd6+ Ke8 21.Wxd1 Wd8 22.Sd3 We2 23.Gf4 f6 24.Wf1 Ke7 25.Gd2 Wg8 26.Gc3 Wgg2 27.Gxf6+ Kd6 28.Gc3 +/- ) Samoun, Florent -- Eden, James 1-0 (55 pos.) Paris-ch 94th, 2019 6.Hf3 d5 7.exd6 Sxd6 8.Gd3 O-O 9.Se2 Gxc3+ 10. Sxc3 We8+ 11.Ge3 Sd7 12.O-O-O Se5 13.Hg3 Hf6 14.Gg5 He6 15.Whe1 Sxd3+ 16.Hxd3 Hxe1 17.Wxe1 Wxe1+ 18.Sd1 We6 19.Se3 b6 20.Gf4 Se8.
Starostits, Ilmars -- Slobodjan, Roman 1/2-1/2 Leutersdorf Muench Braeu op 06th, 2001 6.Hf3 d5 7.exd6 Sxd6 8.Gd3 Sd7 9.Hf4 Ha5 10.Gd2 He5+ 11.Kf1 Hxf4 12.Gxf4 Sf6 13.a3 Gxc3 14.bxc3 Ke7 15.Sf3 Wd8 16.We1+ Kf8 17.h3 c5 18.Ge5 h6 19.Sd2 Sfe8 20.g4.
6...d5 7.exd6 O-O 8.Sf3 Gelashvili, Tamaz -- Shukurova, Meihriban 1-0 (34 pos.) Saraybahce GP, 2002 8.Ge3 Sxc3 9.bxc3 Gxd6 10.Sf3 Gf5 11.O-O Gc7 12. Hc5 Gxc2 13.Hh5 Gg6 14.Hg4 Hd7 15.Hh4 Gd8 16.Gg5 Gxg5 17.Hxg5 Hf5 18. He7 Hd7 19.Hh4 Hd8 20.Hg3 b5.
8...Sxc3 9.bxc3 Gxd6 10.O-O

10...Hf6 Czarne miały prostą drogę do osiągnięcia wyrównania 10...c5 11.Hd3 Ge7 12.He4 Sc6 13.We1 Gf6.
11.Hxf6 gxf6 12.Wd1 Gc5 13.Sd4 Wtargnięcie gońcem na pole h6 sprawiało czarnym więcej kłopotów: 13.Gh6 We8 14.We1 Wd8 15.a4 Gf8 16.Gf4 Sa6 17.Sd4 Sc5 18.h3 i czarne muszą jeszcze rozstrzygnąć problem rozwoju gońca białopolowego.
13...Sd7 14.Gh6 We8 15.Wd3 Dla utrzymania przewagi niezbędne było 15.Sf5 Gf8 16.Sd6 Gxd6 17.Wxd6 Se5 18.Gb3 Ge6 19.h3 Wad8 20.Wad1.
15...Se5 16.Wg3+ Sg6 17.Wd1 Gf8 18.Gc1 Gd7 Równą grę obiecywało także 18...c5 19.Sb5 Ge6 20.Gd3 c4 21.Ge2 Wad8.
19.f4 Wad8 20.h4 Inne kontynuacje też prowadziły do równej gry:
20.Sb3 b5 21.Gf1 Ge6 22.Wxd8 Wxd8 23.Sd4 Gxa2 24.f5 c5 25.fxg6 cxd4 26.gxh7+ Kxh7 27.Gd3+ Kh8 28.Wh3+ Kg8 itd., oraz 20.Kf2 Gc5 21.h4 Kf8 22.f5 (22.h5 Se7 23.Ge3 Gb6 24.Gc1) 22...Gxf5 23.Gh6+ Kg8 24.h5 Gd6 25.We3 Se7 26.Sxf5 Sxf5 27.Wxe8+ Wxe8 28.Gc1.
20...b5 21.Gd3 c5 22.h5 cxd4 23.hxg6 Dobrą grę dawało było 23.cxd4 a5 24.Gd2 b4 25.hxg6 fxg6 26.c3 bxc3 27.Gxc3.
23...hxg6 24.cxd4 Gc6 Czarne mogły nieco poszerzyć swoje pole walki 24...Wc8 25.f5 Gd6 26.Wh3 Gxf5 27.Gxf5 gxf5 28.c3 We2 29.Gd2 Wc4 30.Wf3 b4.
25.c3 b4 26.Gc4 bxc3 Także po 26...Kg7 27.Kf2 a5 28.Wh1 f5 29.Wgh3 Kf6 30.cxb4 axb4 31.Gb3 Gd5 gra miała wyrównany charakter.
27.Wxc3 Ga4 28.Gb3 Gxb3 29.axb3 Wd5 30.Kf2 f5 31.Ge3 Wb8 32.Ke2 Gb4 33.Wc7 a5 34.Wdc1 Wbd8 35.Wc8 Kf8 36.Kd3 Ke7 37.W1c6 W5d6 38.Kc4 Wxc6+ 39.Wxc6

39...Wd6? Czarne powinny grać 39...Kd7 40.d5 We8 41.Gc5 We4+ 42.Kb5 Gxc5 43.Kxc5 We2 z równymi szansami.
40.d5

40...Wd7? Na siódmej linii wieża będzie miała zbyt mało miejsca. Lepsze 40...Wd8 41.Gc5+ Gxc5 42.Kxc5 Wb8 43.Wc7+ Kd8 44.Wa7 Wxb3 45.Kc6 Wb8 46.Wxa5 Wc8+, choć białe mając przewagę przestrzeni mogą liczyć na zwycięstwo,
41.Gc5+ Gxc5 42.Kxc5 Wb7 43.d6+ Kd8 44.Wb6 Czarne poddały partię ze względu na stratę wieży: 44.Wb6 Wa7 45.Wb8+ Kd7 46.Kb6.
1-0

Debiut Sokolskiego.

Tartakower, Savielly -- Reti, Richard
Vienna m Vienna AUT 1919 1-0 A00r

1.b4 Debiut Sokolskiego zwany także debiutem Orangutana.
1...e5 2.Gb2 f6 3.e4 Gxb4 Gambit Tartakowera.
4.Gc4 Se7 5.f4 d5 6.exd5 Gd6 7.fxe5 fxe5 8.Hh5+ Sg6 9.Sf3 Sd7

10.O-O? Białe przedwcześnie wykonują roszadę, lepsze 10.Hg5 Ge7 11.He3 z usunięciem białego hetmana z zagrożonej strefy.
10...O-O 11.Sc3 Wf4 12.d3 Sf6 13.Hg5

13...h6? Groźne dla białych było 13...He8 14.Sb5 Gd7 15.a4 h6 16.Hg3 Wg4 17.He1 Sf4.
14.Hg3

14...e4? Prawdziwe nbiebezpieczeństwo zawisało nad białymi po 14...Gg4 15.Sd2 Sh5 16.He3 Sh4.
15.Sxe4 Sxe4 16.dxe4 Gg4

17.He1?! Słaby ruch, po znacznie lepszym 17.Gd3 Gh5 18.e5 Wg4 19.Hf2 Sf4 20.Kh1 Sxd3 21.cxd3 czarne miały kłopoty.
17...Gxf3 18.Wxf3 Wxf3 19.gxf3 Hg5+ 20.Kh1 Hh5 21.Hf2 Wf8 22.Ge2 Ge5 23. Gxe5 Hxe5 24.Wg1 Sf4 25.Gf1 Wf6 26.Hxa7

26...Wb6?! Ciekawa sytuacja, czarne uzyskały pełną swobodę działań i niespodziewanie potykają się na równym miejscu. Po 26...Hc3 27.Hf2 g5 szanse były równe.
27.d6

27...Hxd6?? Czarne gubią partię, prawidłowe było bicie piona wieżą: 27...Wxd6 28.Hb8+ Kh7 29.Hxc7 Se6 30.Hxb7 Wd2 31.Gg2 Sf4 32.Hc8 Wf2 33.Hf5+ Hxf5 34.exf5 i po 34...Wxc2 35.a4 Wa2 36.Gf1 Wxa4 szanse są równe.
28.Gc4+ Kh7 29.Hb8 Se6 30.Gxe6 Hxe6 31.Hxc7 Hf6 32.Wxg7+ Hxg7 33.Hxb6 Czarne poddały partię, po 33.Hxb6 Hf7 34.Hb3 decydujące znaczenie ma przewaga trzech białych pionów.
1-0

Adam Umiastowski

Partie: (games)