Felietony 2020

Pląsy

W obronie staroindyjskiej niekiedy zawodnicy realizują dość niezwykły plan. Pokażemy go na przykładzie interesującej partii, w której było dużo manewrów, choć nie zawsze konsekwentnie realizowanych. Zawodnicy przy otwartej kolumnie "d" grali na skrzydłach. Próba akcji białych w centrum okazała się katastrofą. Postaramy się wskazać miejsca, w których zawodnikom zabrakło konsekwencji.

De Boer,B (1854) - Egli,U (2025) [A55]
Atlantis Open 2015 Groningen NED (4.5), 29.08.2015

1.d4 d6 2.Sf3 Sd7 3.c4 e5 4.Sc3 Sgf6 5.e4 Ge7 6.Ge2 0-0 7.0-0 c6 8.Ge3

8... He8!? Czarne rozpoczynają plan zamiany miejscami hetmana i gońca. Polecenia godne jest działanie na skrzydle hetmańskim 8...a6 9.h3 b5 10.a3 We8 11.Hd2 i pozycja kryje wiele możliwości rozwijania inicjatywy dla obu stron.
Ionov, Sergey -- Sturua, Zurab 0-1 (33 pos.) EU Ch 2nd, 2001 8...a6 9.d5 cxd5 10.cxd5 Sg4 11.Gd2 b5 12.b4 Sb6 13.a4 bxa4 14.Sxa4 f5 15.exf5 Gxf5 16.Sc3 Hc8 17.Hb3 Kh8 18.Wa5 e4 19.Sd4 Gf6 20.Se6 We8.
Drugi plan 8...Sg4 9.Gc1 We8 10.Hc2 Sgf6 11.Ge3 Sf8 12.h3 Hc7 13.Wab1 Gd7 14.Wfd1 h6 pozwala podtrzymywać napięcie w oczekiwaniu na działania przeciwnika.
Gelfand, Boris -- Morozevich, Alexander 0-1 (51 pos.) Amber-rapid 12th, 2003 8...Sg4 9.Gd2 He8 10.h3 Sgf6 11.Ge3 Gd8 12.dxe5 dxe5 13.b4 He7 14.Hb3 Gc7 15.Wfd1 Wd8 16.c5 Sf8 17.Wxd8 Gxd8 18.Wd1 Gd7 19.Gc4 Gc7 20.b5 Ge6.
9.Sd2 Silnym posunięciem jest 9.d5:
Psakhis, Lev -- Hickl, Joerg 1-0 (33 pos.) Lugano Open, 1988} 9.d5 a6 10.Sd2 Gd8 11.b4 He7 12.Sb3 cxd5 13.cxd5 Se8 14.a4 g6 15.a5 Sg7 16.Sa4 Hh4 17.Sd2 f5 18.f3 Sh5 19.Sc4 He7 20.Wc1 f4.

10... Gd8 10.dxe5 Lepsze 10.We1 Ga5 11.Hc2 He7 12.Wad1 Wd8 13.h3.
Warto brać pod uwagę 10.d5 He7 11.b4 a5 12.a3.
10...dxe5 11.b4

11..Gc7 12.c5

12...He7 13.f3 Wd8 14.He1 Sf8 15.Gc4 Ge6 16.Ge2 Wycofanie gońca jest częścią "pląsów". Bardziej logiczne jest kontynuowanie działań na skrzydle hetmańskim 16.a4 Sg6 17.Gxe6 Hxe6 18.Hb1 Sf4 19.Hc2 z równymi szansami.
16...Sg6 Typowym planem jest wykorzystanie pola f4: 16...Sh5 17.Wf2 Sf4 18.Gf1 Sd3 19.Gxd3 Wxd3 20.Sb3 Sg6 z przewagą.
17.g3 Gh3 18.Wf2 Sf4 19.Sc4 Sxe2+ 20.Wxe2 Ge6 21.Sb2 Sd7 22.Wd1 b6 23.Sba4? Dziwne rozwiązanie narażające pozycję na szwank. Mała taktyczna operacja w postaci przełomu 23.b5 cxb5 24.c6 b4 25.Sd5 Gxd5 26.exd5 Sf6 27.Wed2 pozwalała utrzymać równowagę. Podobny efekt dawało 23.Sd3 a5 24.Sa4 bxc5 25.Saxc5 Sxc5 26.Gxc5.
23...b5 24.Sb2 a5 25.a3 axb4 26.axb4 Wa3 27.Wa1 Wda8 28.Wxa3 Wxa3 29.Hd2? Dobre było 29.Kg2 h5 30.h4 f5 31.exf5 Gxf5 32.Gc1 Hf7 33.Sbd1 Wa8 34.Se3 z równymi szansami.
29...Sf8 30.Sd5 Samobójczy rajd miesci się w poetyce "pląsów". Dla utrzymania obrony można było grać 30.Hc1 Wb3 31.Sd3 Hd7 32.Wd2 Gc4 33.Sf2 He8 34.Wb2 Wa3 35.Wb1 i przewaga czarnych nie ma jeszcze decydującego charakteru.
30...Wa1+ 31.Sd1 Nawet po nieco lepszym 31.Kf2 przewaga czarnych była przytłaczająca np. 31...cxd5 32.exd5 Gc8 33.Sd1 Hf6 34.Kg2 e4 35.f4 Gg4 36.We1 Wa3 37.Sf2 Gf3+ 38.Kg1 Ha6.
31...cxd5 32.exd5 Hd7 33.dxe6 Główny atut białych, wolne piony, nie równoważą straconej figury, np. 33.d6 Gd8 34.We1 Hc6 35.Sc3 ( 35.Wf1 Gh3 36.Wf2 Gf6 ) 35...Wxe1+ 36.Hxe1 Hxf3 37.He2 Hxe2 38.Sxe2 Gd5.
33...Wxd1+ 0-1

Paweł Z. Kruza i Adam Umiastowski