Ekstraliga Drużynowe Mistrzostwa Polski

Lublin 2023

Niespodziewane wyniki napłynęły z Lublina, gdzie w dniach 18-26 września grała szachowa Ekstraliga.

Po serii porażek 2,5:3,5 na dole tabeli turniejowej utkwiła drużyna WASKO Hetman GKS Katowice, z trudem ratując się przed spadkiem do I Ligi. Warto przypomnieć, że zespół ze stolicy Górnego Śląska nieprzerwanie od 2007 (początkowo pod nazwą WASKO Hetman Szopienice) meldował się na podium najwyższego szczebla Drużynowych Mistrzostw Polski, zdobywając przy tym masę złotych medali, a w ubiegłym roku - medal brązowy.

Jeszcze gorzej ułożyły się losy drużyny "Dwie Wieże Equity Advisors" z Krakowa - w ubiegłym roku drugie miejsce, a w bieżącym ujemny wynik wszystkich mężczyzn, dziewiąte miejsce i spadek z Ekstraligi. Nie pomogła znakomita gra Hinduski Divya Deshmukh (rocznik 2005 !), która na szachownicy kobiecej uzyskała wynik 7p/9, rozprawiając się surowo z naszymi reprezentantkami.

Obronili miejsce na podium poloniści z Wrocławia, wśród których "kosmiczny" wynik 8/9 uzyskał Mateusz Bartel (ocena rankingowa 2933), co katapultowało arcymistrza warszawskiego do pierwszej setki listy Elo.
Podporą klubu z Płocka był arcymistrz z Litwy Pultinevicius (7p./9 na 5. szachownicy).

Inni gracze z polskiej czołówki nie zachwycili: Radosław Wojtaszek miał 4p/9, Kacper Piorun, Jacek Tomczak i Wojciech Moranda - po 4,5p/9, Szymon Gumularz, Bartosz Soćko i Paweł Teclaf - po 5p/9.

Nasila się tendencja do zastąpienia polskich uczestników Ekstraligi przez zagranicznych "kondotierów". W "Wieży" Pęgów grał tylko jeden Polak (Moranda), w "Hetmanie" Płock grali tylko zagraniczni goście. Czy to źle czy dobrze? Zależy, z jakiego punktu widzenia patrzeć. Poziom Ekstraligi z pewnością na tym zyskuje, ale... czy należy się cieszyć z tego, że na pierwszej szachownicy znalazło się miejsce tylko dla jednego "krajowca", czyli Radka Wojtaszka, a na drugiej tylko Arkadiusz Leniart walczył z naporem zagranicznych arcymistrzów?

Interesująca byłaby wypowiedź sponsorów drużyn z Płocka i Pęgowa - jaką korzyść wizerunkową odnieśli, finansując start zagranicznych gwiazd i gwiazdek w Ekstralidze?

Inaczej jest W niemieckiej Bundeslidze, gdyż tam sezon rozgrywek trwa przez cały rok i prasa sportowa równie długo wymienia nazwy czołowych klubów, a kibice śledzą wyniki swoich ulubieńców. Nasz Ekstraliga trwa 9 dni, po czym zapada medialne milczenie.

Tabela końcowa

M.DrużynaFed.Ranking12345678910Duże punkty
1WIEŻA POMOT PĘGÓWPOL25752,53,54,04,04,03,53,53,03,515.0
2VOTUM SA Polonia WrocławPOL25743,52,53,53,05,02,53,54,04,013.0
3KSz Hetman PłockPOL25632,53,52,54,53,53,52,55,04,012.0
4KS Gwiazda BydgoszczPOL25862,02,53,52,03,53,53,54,03,011.0
5KSz Silesia RacibórzPOL25862,03,01,54,03,03,53,53,03,511.0
6Akademia Szachowa GliwicePOL25612,01,02,52,53,04,04,03,54,09.0
7KSz Miedź LegnicaPOL25402,53,52,52,52,52,03,03,03,05.0
8WASKO HETMAN GKS KatowicePOL26122,52,53,52,52,52,03,03,52,55.0
9KSz Dwie Wieże Equity Advisors KrakówPOL25383,02,01,02,03,02,53,02,54,05.0
10Sz.S.O.N. Zagłębie Dąbrowa GórniczaPOL25372,52,02,03,02,52,03,03,52,04.0

Przyjrzyjmy się partiom Mateusza Bartla, który grając na drugiej, trzeciej (głównie) i czwartej szachownicy znokautował rywali - dwa remisy i siedem wygranych! Czy istnieje przepis na tak skuteczną grę?

Mateusz Bartel - Piotr Nguyen Obrona Sycylijska
Dmitrij Kollars - Mateusz Bartel Partia Włoska
Mateusz Bartel - Tomas Laurusas Partia Rosyjska
Niclas Huschenbeth - Mateusz Bartel Partia Hiszpańska
Mateusz Bartel - Platon Galperin Obrona Sycylijska
Stepan Zilka - Mateusz Bartel Obrona Francuska
Mads Andersen - Mateusz Bartel Obrona Francuska
Mateusz Bartel - Aryan Tari Partia Włoska
Mateusz Bartel - Ferenc Berkes Obrona Alechina

Obrona Sycylijska

Bartel,Mateusz (2621) - Nguyen,Piotr (2394)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 1.4), 18.09.2023
1.e4 c5 2.Sf3 g6 3.Gc4 Gg7 4.0–0 d6 5.c3 Sf6 6.Ha4+ Początek partii w wykonaniu białych polega na całkowitym odejściu od teoretycznych ścieżek, nawet kosztem pogorszenia pozycji. I to się im udaje.
6...Sc6 7.e5 Sd7 8.exd6 Sb6 9.dxe7 Hxe7 10.Hb3 Sxc4 11.Hxc4 Ge6 12.Hb5 0–0–0 13.d3 a6 14.Hb6 Wxd3 15.Ge3 c4 Dużą inicjatywę uzyskiwały czarne po zaskakującej ofierze jakości: 15...Wxe3 16.fxe3 g5!
16.Sbd2 f5 17.Wfe1 Hd7 18.We2 Gd5 19.Wae1 h6 20.Gd4

20...Sxd4? Należało grać 20...Gxd4 21.Sxd4 Sxd4 22.cxd4 Kb8 i czarne stoją bardzo dobrze.
21.We7! Reszta partii to realizacja osiągniętej teraz dużej przewagi.
21...Sxf3+ 22.Sxf3 Gxf3 23.Wxd7 Wxd7 24.gxf3 g5 25.Hc5+ Wc7 26.Hxf5+ Kb8 27.Hd5 Whc8 28.We6 Wc5 29.Hd6+ Ka7 30.Hb6+ Kb8 31.We7 W5c7 32.Wxc7 Wxc7 33.Hd6 Kc8 34.Kg2 Wc6 35.He7 Gf6 36.Hf8+ Gd8 37.f4 Wf6 38.Hc5+ Wc6 39.Hf5+ Kc7 40.Hf7+ Kb6 41.f5 Gc7 42.He7 Gd6 43.Hd8+ 1–0

Partia Włoska

Kollars,Dmitrij (2641) - Bartel,Mateusz (2621)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 2.3), 19.09.2023
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.d3 Gc5 5.0–0 d6 6.c3 a5 7.We1 h6 8.Sbd2 0–0 9.Sf1 a4 10.Sg3 Wa5 11.d4 Gb6 12.h3 exd4 13.cxd4 Sxe4 14.Sxe4 d5 15.Sed2 dxc4 16.Sxc4 Wd5 17.Sxb6 cxb6 18.Hxa4 Sxd4 1/2 Arcymistrzowski remis; partnerzy nie mieli ochoty na ponoszenie ryzyka tego dnia.

Partia Rosyjska

Bartel,Mateusz (2621) - Laurusas,Tomas (2550)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 3.3), 20.09.2023
1.e4 e5 2.Sf3 Sf6 3.d4 Sxe4 4.Gd3 d5 5.Sxe5 Sd7 6.Sc3 Sxc3 7.bxc3 Sxe5 8.dxe5 Ge6 9.0–0 Gc5 10.Wb1 Wb8 11.Hh5 Hd7 12.Ge3 Gxe3 13.fxe3 He7 14.Gb5+

14...Kd8? Czarne bez powodu rezygnują z roszady, co przy komplecie ciężkich figur na szachownicy nie wróży dobrze. Po spokojnym 14...Gd7 15.e6 (albo 15.Hg4 Gxb5 16.Hxg7 Gxf1 17.Hxh8+ Hf8 18.Hxf8+ Kxf8 19.Kxf1=) 15...Hxe6 panuje równowaga.
15.c4 c6 16.Gxc6 dxc4 17.Gd5! Nieoczekiwane, ale dość proste.
17...g6 Słabsze 17...Gxd5 18.Wbd1 Kc7 19.Wxd5 Wbf8+-
18.Hf3 Kc8 19.He4 Hc5 Czarne nie mają żadnego sensownego ruchu, gra zmierza do beznadziejnej dla nich końcówki wieżowej.
20.Gxe6+ fxe6 21.Wf7 Hd5 22.Hxd5 exd5 23.Wb5 b6 24.Wxd5 Wb7 25.Wxb7 Kxb7 26.Kf2 Wf8+ 27.Ke2 Kc6 28.e4 b5 29.Ke3 Wf1 30.e6 Wf6 31.We5 Wf8 32.e7 We8

33.Kd4 Kd6 34.g4 a6 35.g5 Kd7 36.Kd5 c3 37.We6 b4 38.Wd6+ 1–0

Partia Hiszpańska

Huschenbeth,Niclas (2607) - Bartel,Mateusz (2621)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 4.3), 21.09.2023
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 Ge7 6.d3 d6 7.c3 0–0 8.We1 h6 9.h3 We8 10.d4 Trudno powiedzieć, jaką korzyść odniosły białe ze straconego w debiucie tempa (d2-d3-d4).
10...b5 11.Gc2 Gb7 12.Sbd2 Gf8 13.d5 [13.a4].
13...Se7 14.b3 Sg6 15.Sf1 c6 16.c4 Hc7 17.Ge3 a5 18.Sg3 Ga6 19.Gd3 bxc4 20.bxc4 Web8 21.Gf1 a4 22.a3 Gc8 23.Wb1 Wxb1 24.Hxb1 Wb8 25.Hc1 Gd7 26.Gd2 Hb7 27.Gb4

Pozycja jest równa mimo tego, że panowanie nad kolumną "b" należy bezspornie do czarnych.
27...Se8 28.Sd2 Ge7 29.Hc2 Gg5 30.Se2 Sh4 31.Kh2 31.dxc6! Hxc6 32.Wd1 jest dobre dla białych.
31...f5 32.Sg1? 32.dxc6 Gxc6 33.Sg3 =.
32...c5 33.Gc3 Gxd2 34.Hxd2 Sf6

35.g3? Decydujące osłabienie, należało grać 35.f3.
35...Sxe4 36.Wxe4 fxe4 37.gxh4 Hb1 Panowanie nad magistralą "b" wreszcie się przydało.
38.Ge2 Wb3 39.Gd1 Wxc3 40.Hxc3 Hxd1 41.Ha5 Kh7 42.Hd8 Gf5 43.Hxd6 Hd4 44.Kg3 Hc3+ 45.Kh2 e3 46.Hxc5 e2 47.Hf8 Hd3 48.Hb4 Hd1 49.Sf3 Hf1 0–1
Doskonała "pozycyjna" partia arcymistrza.

Obrona Sycylijska

Bartel,Mateusz (2621) - Galperin,Platon (2571)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 5.3), 22.09.2023
1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sc6 5.Sc3 a6

6.Gc4 Z pewnością nie jest to ruch gorszy niż 6.Ge3, 6.f4, 6.Gf4 oraz 6.Sxc6, ale na pewno mniej popularny niż powyższe kontynuacje.
6...b5 7.Sxc6 dxc6 8.Hxd8+ Kxd8 9.Gd3 e5 10.a4 Gb7 11.Ke2 Gd6 12.axb5 axb5 13.Wxa8+ Gxa8 14.Wd1 Ke7 Ryzyko dla grającego białymi polega na tym, że jeśli czarne nie popełnią dużego błędu, to partia zakończy się nieuchronnym remisem.
15.Gg5+ Sf6 16.Gxf6+ gxf6 Niewielu szachistów średniej siły oddałoby "dobrego" czarnopolowego gońca tylko po to, by popsuć przeciwnikowi strukturę pionów. Gra jest równa.
17.Wa1 Gb7 18.Sd1 Gc5 19.Se3 Wb8 Można grać 19...Wa8 20.Wxa8 Gxa8=.
20.Sf5+ Kf8 21.g4 Gc8?! [21...Wa8=].
22.h4 Gxf5 23.exf5 h6 24.Ge4 Biały goniec wyraźnie się ożywił i białe stoją lepiej.
24...b4 25.Gxc6 Gd4 26.Gd5 Wd8 27.Gb3 Kg7 28.Wa2 Wd7 29.f3 Wa7 30.Wxa7 Gxa7

U białych pojawiła się mikro-szansa na wygraną: w odpowiednim momencie trzeba wyrobić wolniaka na skrzydle hetmańskim; wtedy, gdy czarny król nie będzie miał możliwości stanąć na jego drodze do przemiany.
31.Kd3 Gf2 32.Kc4 Ge1 33.Kc5 Kf8 34.Kd6 Gxh4 35.Ga4 Ge1 36.Gc6 Gd2 37.Ga4 Ge1 38.Kd7 Gd2 39.Kd8 Ge1 40.Gc6 Gd2 41.Ge4 Ge1

Po wykonaniu wielu bezcelowych, nie zmieniających oceny pozycji posunięć, służących głównie uśpieniu czujności przeciwnika, białe robią niewinny z pozoru ruch pionkiem.
42.b3!! Gd2? Czarne nie odgadły planu przeciwnika. Po 42...Gc3! 43.Kd7 Kg8 44.Gd5 Kg7 (możliwe też 44...Gd4 45.c4 bxc3 46.Ge4 Gc5 47.Kc6 Gb4 48.Kb5 Ga3 49.Kc4 Gb2 50.b4 Kf8 51.Kd5 Ke7 52.Kc6 Kd8 53.Kb7 Ga3 54.b5 Kd7 55.Gc2 Gc5 56.b6 Gf2 =).

diagram analityczny

45.Ke8 Gd4 46.Gxf7 Gc5 47.Gc4 Gd4 48.Gd3 Gc5 czarne utrzymują równowagę.
43.c4!! bxc3 44.Gc2 Ge3 45.b4 Gd4 46.Ge4 Kg7 47.b5 Za piona "b" czarne będą zmuszone oddać gońca, co kończy partię.
47...Ge3 48.Kc7 h5 49.gxh5 Kh6 50.b6 Kxh5 51.b7 Ga7 52.b8H Gxb8+ 53.Kxb8 Kg5 54.Kc7 Kf4 55.Kd6 c2 56.Gxc2 Kxf3 57.Ke7 e4 58.Kxf7 1–0

Obrona Francuska

Zilka,Stepan (2600) - Bartel,Mateusz (2621)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 6.3), 23.09.2023
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Ge7 5.e5 Se4 Czyżby w hołdzie zmarłemu niedawno Janowi Przewoźnikowi? Mistrz z Gorzowa Wlkp. opublikował kiedyś podręcznik poświęcony wariantom obrony francuskiej, w których w odpowiedzi na e4-e5 pojawiał się ruch Sf6-e4. Po popularnym 5...Sfd7 białe mają wybór pomiędzy 6.h4 i 6.Gxe7.
6.Gxe7 Hxe7 7.Gd3 Sxc3 8.bxc3 c5 9.Sf3 c4 10.Ge2 Sc6 11.a4 Gd7 12.0–0 0–0 13.Hd2 f6 14.a5 Hd8 15.exf6 gxf6 16.Hh6 Wf7 17.a6 b5

Typowa dla obrony francuskiej pozycja; w tej konkretnie szanse są obustronne.
18.h3 Hf8 19.Hd2 Hd6 20.Sh2 Kh8 21.f4 Wg8 22.Kh1 Wfg7 23.Sg4 Wg6 24.Wf3 Se7 25.Se3 W6g7 26.g4?! Ge8 27.f5?! Po kolejnych dwóch pseudoaktywnych ruchach białych zarysowała się spora przewaga arcymistrza Bartla.
27...exf5 28.Sxf5 Sxf5 29.Wxf5 Gg6 30.Wf4 Gxc2 31.Waf1 Ge4+ 32.Gf3 f5? Utrzymuje przewagę 32...Gd3 33.Ge2 Gg6, po czym nie wolno 34.Wxf6?? z powodu 34...Ge4+.
33.Gxe4 fxe4 34.Wf7 Wxf7 35.Wxf7 Wf8 36.Wxf8+ Hxf8 37.Hg5 Stockfish, mimo wolnego czarnego piona e4, ocenia pozycję jako martwo remisową, ale żywy gracz, by zdobyć "połówkę", musi wykonać jeszcze wiele dokładnych posunięć.
37...Hd6 38.Hf5 Kg7 39.Kg2 h6 40.Hc8 Hf6 41.Hb7+ Kg6 42.Hxd5 Hf3+ 43.Kh2 Hf2+ 44.Kh1 e3

45.Hh5+? Remisowało 45.Hg8+ Kf6 46.h4! Hxh4+ 47.Kg2 Hf2+ 48.Kh3 Ke7 49.Hg7+ Hf7 50.He5+ He6 51.Hc5+ Kf7 itd.
45...Kh7 46.g5 He1+ Od razu przechodziło 46...e2.
47.Kg2 Hd2+ 48.Kg1 Hc1+ 49.Kg2 Hc2+ 50.Kg1 Hc1+ 51.Kg2 Hd2+ 52.Kg1 He1+ 53.Kg2 Hf2+ 54.Kh1 e2 55.Hxh6+ Kg8 56.Hg6+ Kf8 57.Hh6+ Ke7 58.Hg7+ Kd8 59.Hh8+ Ke7 60.Hh7+ Kd6 0–1

Obrona Francuska

Andersen,Mads (2614) - Bartel,Mateusz (2621)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 7.2), 24.09.2023
1.e4 e6 2.d4 d5 3.exd5 exd5 4.Sf3 Gd6 5.c4 Sf6 [5...c6].
6.Sc3 Albo 6.c5 Ge7 7.Ge3 b6 8.Gd3=.
6...0–0 7.cxd5 Sbd7 8.Ge2 h6 9.0–0 Sb6 10.Se5 Sbxd5 11.Gc4 c6 12.Hb3 Hb6 13.Sxd5 Sxd5 14.Gxd5 cxd5 15.Hxd5

Białe zabrały piona, ale mają słaby rozwój, co wyrównuje szanse stron.
15...Ge6 16.He4 Wad8 17.d5 Gxe5 18.dxe6 Hxe6 19.Hxb7 Wd7 20.Hb3 Hf5 21.Ge3 Wb8 22.Ha4 Wxb2 23.Wad1 Wxd1 24.Wxd1 Wb1 25.g3 a6 1/2

Partia Włoska

Bartel,Mateusz (2621) - Tari,Aryan (2635)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 8.2), 25.09.2023
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.d3 Gc5 5.Sc3 a6 6.Ge3 Gxe3 7.fxe3 d6 8.Sg5 0–0 9.0–0

9...h6? Tysiące partii, w których rozegrano debiut otwarty (1.e4 e5), zostało przegranych z tego powodu, że grający czarnymi wykonał ruch h7-h6. Tysiące innych partii zostało przegranych dlatego, że grający czarnymi NIE WYKONAŁ ruchu h7-h6. "Wszystko zależy od pozycji" - mówi Trzecia Zasada Capablanki. Tutaj należało grać 9...He7=.
10.Sxf7! Wxf7 11.Gxf7+ Kxf7 12.Sd5 Kg6

13.Wxf6+! Wymuszone, a jednocześnie jedyne posunięcie, prowadzące do wygranej. Romantyczne szachy, w duchu wrocławianina Anderssena i młodego Steinitza.
13...gxf6 14.Hf3 Ge6 15.Wf1 Gxd5 Albo, co poleca komputer, 15...Kg7 16.Hg3+ Kf7 17.Hh4 Gxd5 18.exd5 Sa7 19.Hh5+ Ke7 20.Hf5 Hg8 21.Hxf6+ Ke8 22.Wf3 Kd7 23.Hf7+ Hxf7 24.Wxf7+ Ke8 25.Wxc7 Sc8 26.Wh7+-.
16.exd5 Se7 Nieco dłużej broniłyby się czarne po 16...Sb8 17.Hf5+ Kg7 18.Wf3 Sd7 19.Wg3+ Kh8 20.Wg6 Sf8 21.Wxh6+ Kg7 22.Wh3 He8 23.Wg3+ Sg6 24.h4+-.
17.Hxf6+ Kh7 18.He6 1–0
Najlepsza partia Mateusza Bartla w ciągu kilku ostatnich lat!

Obrona Alechina

Bartel,Mateusz (2621) - Berkes,Ferenc (2622)
Polish Ekstraliga chess24.com (r. 9.3), 26.09.2023
1.e4 Sf6 2.e5 Sd5 3.d4 d6 4.c4 Sb6 5.exd6 exd6 6.Ge3 Ge7 7.Gd3 Gg5 8.Sc3 Gxe3 9.fxe3 Hh4+ 10.g3 He7 11.Hf3 0–0 12.Sge2 We8 13.0–0–0

13...S8d7?! Uzbrojeni w warianty podpowiadane przez Stockfisha wyjaśniamy: czarne mogły śmiało zabrać piona! Po 13...Hxe3+ 14.Hxe3 Wxe3 15.c5 dxc5 16.dxc5 S6d7 17.Sd5 We5 18.Sec3 Sc6 19.Sxc7 Wb8 gra jest równa.
14.Sf4 Sf6 15.Wde1 Gd7 [15...c5].
16.e4 [16.h3 c5 17.g4].
16...Hf8 17.g4 Gxg4 18.Hg3 Ge6 19.c5 Sc8 [19...dxc5 20.d5 Gc8 21.e5].
20.Hh4 h6 21.Whg1 Kh8

22.Wg6! Początek ciężkiego bombardowania pozycji czarnego króla.
22...Se7 23.Wxf6 gxf6 24.Wg1 Sg8 25.Sh5 f5 26.exf5 Gxf5 27.Gxf5 He7

28.Wxg8+! Kxg8 29.Sf6+ Kg7 30.Sce4 Scentralizowane białe figury są znacznie silniejsze od niezdarnych, powolnych czarnych wież.
30...dxc5 Nie pomaga 30...d5 31.Sh5+ Kh8 32.Hf4 Hf8 33.Sef6 z nieustającym atakiem.
31.Gd7 Wh8 32.Hg3+ Kf8 33.d5 h5 34.h4 c4 35.Gf5 Można też grać 35.Hxc7 Wh6 36.Hf4.
35...Wd8 36.Sh7+ Wxh7 37.Gxh7 Hb4 38.Hg8+ Ke7 39.Hg5+ Ke8 40.Sf6+ Kf8 41.Hh6+ Ke7 42.He3+ Kf8 [42...Kxf6? 43.Hg5#].
43.Gf5 Hd6 44.Sh7+ Kg8 45.Hg5+ Kh8 46.Sf6 Hf8 47.Hxh5+ Kg7 48.Hg5+ Kh8 49.Gd7 Wa8 50.Ge6 c3 Po 50...fxe6 jest 51.dxe6 ze śmiertelną groźbą e6-e7.
51.Gxf7 cxb2+ 52.Kb1 1–0

Tomasz Lissowski

Info: http://www.chessarbiter.com/turnieje/2023/tdr_5291/

Partie: (games)

Vistula Chess Monthly

Logo Vistula