Felietony 2022
Alechin gra z Najdorfem na ślepo
Profesor Tadeusz Wolsza, opisując życie i osiągnięcia sportowe Mieczysława Najdorfa — idola szachistów Polski i Argentyny, zauważył:
Oto jeden z takich przypadków. Po rozegraniu Meczu Stulecia w
Belgradzie w 1970 r. rok później w Moskwie ukazała się pięknie wydana
książka "Matcz wjeka" 2 (autorem i redaktorem był M. M.
Judowicz), w której znalazły się, oprócz obszernego wstępu
historycznego, opisu kolejnych rund i kolekcji fotografii, wszystkie
partie meczu, opatrzone komentarzami albo przez samych grających, albo
przez redaktora. Uczestnicy meczu odpowiedzieli ponadto na cztery
pytania stanowiące niewielką ankietę. Jedno z tych pytań brzmiało: jaką
partię spośród kiedykolwiek rozegranych przez siebie uznałbyś za
najlepszą? Odpowiedzi na to dość banalne w sumie pytanie padały różne,
standardowe lub paradoksalne; Wasilij Smysłow wyróżnił partię z
drugiego meczu z Botwinnikiem, dzięki której zdobył tytuł mistrza
świata, Robert Fischer wymienił swoje zwycięstwo nad Donaldem Byrne
(Nowy Jork 1956), Tigran Petrosjan przypomniał 7. partię pierwszego
meczu ze Spasskim, nie grzeszący przesadną skromnością Bent Larsen
zaczął od tego, że ma na koncie całą masę świetnych partii, natomiast
Michaił Tal orzekł, że najlepsza partia dopiero na niego czeka, a z
tych już rozegranych wyróżnił przegraną partię z Neżmetdinowem z
1961 r.
Najdorf, który w Belgradzie zremisował 2:2 swój mini-mecz z Talem,
odpowiedział:
Zwykły miłośnik starych partii z łatwością odszuka zapis partii Gliksberg - Najdorf w bazach komputerowych i będzie się delektował grą czarnych, które pomiędzy 13. i 21. posunięciem poświęciły 6 (!!) bierek i zamatowały nieprzyjacielskiego króla pionkiem, czemu bezradnie przypatrywały się białe figury, pozostające w komplecie na szachownicy. Natomiast osoba zainteresowana historią szachów na poważnie, zwłaszcza taka, która wiecznie szuka "dziury w całym", zaprotestuje: zaraz, zaraz, coś tu się nie zgadza. przecież w 1928 roku nie odbyły się szachowe mistrzostwo Polski, przecież Najdorf debiutował w mistrzostwach Polski dopiero w roku 1935, a żaden Gliksberg czy Glűcksberg nie grywał w przedwojennych polskich turniejach tej rangi!
W takim razie może partia ta jest apokryfem, może wcale nie była grana, a tylko sztucznie ułożona? Nic podobnego, to prawdziwa partia turniejowa, jeszcze przed wojną była wielokrotnie drukowana, Najdorf miał ją zapisaną w pamięci i wielokrotnie z pamięci odtwarzał na szachownicy, a tylko zapomniał, kiedy i w jakim turnieju została ona rozegrana. Dla tych, którzy nie wiedzą, warto podać, że (według wszelkiego prawdopodobieństwa) partia Glűcksberg - Najdorf była grana w turnieju Warszawskiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej dla zawodników II kategorii, w którym Najdorf zajął 4. miejsce, wyprzedzony przez J. Jagielskiego, H. Młynka i M. Klepfisza; Glűcksberg zajął ostatnie 10. miejsce z dorobkiem 1,5 punktu z 9 partii. Turniej zakończył się w 1930 r. w lutym, a tekst "polskiej nieśmiertelnej partii" po raz pierwszy został opublikowany w rubryce szachowej gazety "Dzień Polski" przez Leona Tuhan - Baranowskiego 30 sierpnia 1930 r. (co odkrył prof. Tadeusz Wolsza).
Podobnego typu wątpliwości i pytania pojawiały się w związku z inną partią Najdorfa, na temat której sam bohater wypowiadał się wielokrotnie, choć z typowym dla siebie brakiem precyzji w odniesieniu do historycznych detali. Mając do wyboru wiele wersji tej opowieści, najpierw prezentuję takę, która pochodzi z kręgu osób najbliższych Najdorfowi. Opowiada Liliana Najdorf z Buenos Aires, córka arcymistrza:
– Nigdy nie prosił o szklaneczkę whisky – wspominał „Stary” – ale od razu o butelkę. Tym razem poprosił o dwie butelki. Powiedziałem:
– Doktorze, mnie wystarczy szklaneczka.
– Jak pan nie wypije, to ja ją skończę – odpowiedział.
W trakcie rozmowy, powiedziałem: Grałem z panem trzy razy i mam z panem dodatni bilans 2–1.
Alechin pomyślał chwilę i patrząc w kieliszek, powiedział:
– Pan kłamie, graliśmy dwa razy i zremisowaliśmy. Uratował się pan w jednej z tych partii.
– Nie, doktorze. Graliśmy trzy razy. W 1929 roku grał pan w Warszawie symultanę na 30 szachownicach plus dwie partie na ślepo, w jednej z tych dwóch grałem właśnie ja.
– Trzydzieści partii symultanicznych i dwie na ślepo...! Pan poświęcił wieżę na siódmej linii? To pan! Ma pan rację! 3
Il. 1 Liliana Najdorf (po lewej) i tłumaczka Krystyna Woysław, Warszawa 2014.
"Rdzeń" opowieści Najdorfa (który podobnie intrygujących historii
miał dla swoich słuchaczy bardzo wiele) jest następujący: podczas
symultany Alechina w Warszawie w końcu lat dwudziestych młody i
niedoświadczony Najdorf wygrał partię z mistrzem świata, grającym na
tej szachownicy w pamięci, czyli "na ślepo". Posiadając już
obywatelstwo argentyńskie, Najdorf uczestniczył w 1956 r. w turnieju
pamięci Alechina w Moskwie i właśnie wtedy po raz pierwszy, udzielając
dłuższego wywiadu pt. "Ze wspomnień o Alechinie" 4 do
biuletynu turniejowego, opowiedział o swoim sukcesie. Z czasem historia
pojawiła się w wielu źródłach, zmieniała swoją długość, pojawiały się w
niej i znikały rozmaite drugorzędne elementy: ilość partii granych w
symultanie (20, 30, 32 lub 40), data (1927 lub 1929), łączna ilość
partii przez Najdorfa z Alechinem (2 lub 3).
I podobnie, jak to miało miejsce w przypadku "polskiej nieśmiertelnej",
dość prędko pojawili się sceptycy, który zapytali: jak to możliwe, by
Alechin grał na ślepo partię z Najdorfem i przegrał ją, jeśli:
- żadne źródło przedwojenne nie wspomina o partii Alechin - Najdorf z
symultany;
- ani w 1927, ani w 1929 roku Alechin nie dawał symultany w Warszawie;
- Alechin dawał dwie symultany w Warszawie w 1928 roku; podczas
pierwszej w dniu 2 grudnia mistrz świata grał 29 partii, z czego 2 "na
ślepo" i obie "elegancko wygrał" 5; druga symultana w dniu
11 grudnia była grana z zegarami, a na liście przeciwników Alechina
brakowało nazwiska "Najdorf".
Obszerny spis publikacji poświęconych omawianemu epizodowi znajdzie czytelnik w artykule Edwarda Wintera "Confusion over Alekhine v Najdorf" z 2004 r. (https://www.chesshistory.com/winter/extra/alekhinenajdorf.html) na znanej wszystkim miłośnikom historii szachów stronie "Chess Notes".
Z tego artykułu chciałbym zacytować relację amerykańskiego arcymistrza Yassera Seirawana:
Jak twierdził, polski klub celowo zirytował Alechina ogłaszając, że tylko 20 zawodników zapłaciło za przywilej uczestnictwa. Alechin nalegał, by wypłacono mu całe ustalone honorarium, mimo że miał grać tylko połowę partii pierwotnie planowanych. Dyrektorzy klubu niechętnie zgodzili się, ale zaproponowali, aby Alechin rozegrał dziesięć partii normalnie i dziesięć bez patrzenia na szachownicę. Alechin się zgodził.
Klub następnie przemycił wszystkich najlepszych graczy do pokoju do gry pamięciowej i umieścił dziesięciu fuszerów przy szachownicach, które mógł widzieć Alechin. Tak jak dyrektorzy klubu wymyślili, Alechin miał okropny czas. Rozgromił graczy na szachownicach, które widział, i łamał sobie głowę, grając "na ślepo" partie z zaczajonymi na niego mistrzami.
Jeśli chodzi o jego własną grę, Najdorf powiedział mi, że grał czarnymi obronę sycylijską, a obaj gracze zroszowali na przeciwne skrzydła. Atak Alechina niemal dosięgał celu, gdy Najdorf zastosował standardową ofiarę jakości Wc8xc3.
Il. 2 Grandmaster Yasser Seirawan (wikipedia)
Seirawan zakończył swoje wspomnienie wezwaniem:
By odpowiedzieć na to pytanie, musimy cofnąć się do roku 1928. Miasto Łódź w Polsce centralnej stanowiło wówczas wielkie centrum przemysłu włókienniczego, zwane niekiedy "polskim Manchesterem". Posiadając prawa miejskie już od 1423 r. Łódź okres swojego błyskawicznego rozwoju przeżyła w XIX wieku: w 1820 roku mieszkało tam 800 osób, na początku XX wieku była miastem ćwierć milionowym, a w 1915 r. osiągnęła 600 tysięcy mieszkańców.
Il. 3 Łódź na początku XX wieku - miasto tysiąca kominów (Narodowe Archiwum Cyfrowe).
Charakterystyczna dla Łodzi była nietypowa struktura narodowościowa; w 1914 r. połowę mieszkańców stanowili Polacy, 30% - Żydzi, 12% - Niemcy, pozostali to Rosjanie, Czesi i inne narodowości. Łódź do 1939 r. była miastem nie tylko społecznych kontrastów - pałace fabrykantów i bankierów sąsiadowały z setkami mniejszych lub większych fabryk i manufaktur oraz z ponurymi slumsami, w których mieszkały najuboższe rodziny. Do 1927 r. miasto nie posiadało kanalizacji. Przy braku dostępu do czystej wody i ogromnym zagęszczeniu ludności owocowało to powtarzającymi się epidemiami i dużą śmiertelnością.
Il. 4 Bazar - typowa forma handlu dla miast i miasteczek centralnej Polski w pierwszej połowie XX wieku (https://lodz.naszemiasto.pl/dawna-lodz-na-starych-pocztowkach-i-fotografiach-jak/ga/c1-8640181/zd/68364341).
Od 1903 r. Łódź posiadała klub szachowy - Łódzkie Towarzystwo Zwolenników Gry Szachowej. W klubie przez dłuższy czas najsilniejszym graczem był urodzony w Warszawie Hersz Salwe (1860-1920). Pod jego okiem w Łodzi eksplodował talent Akiwy Rubinsteina. Szybko klub dorobił się kilku szachistów klasy mistrzowskiej: Dawid Daniuszewski, Hersz Rotlewi, Salomon Szapiro, później pojawili się młodsi Teodor Regedziński, Jakub Kolski, Izaak Appel i Abram Szpiro 6. Obok Warszawy, Łódź była najsilniejszym ośrodkiem szachowym w Polsce, w mieście regularnie odbywały się ważne imprezy.
Turniej szachowy o mistrzostwo Łodzi
W środę rozpoczął się w Łódzkim klubie szachowym przy ul. Moniuszki nr 1 turniej szachowy. Ponieważ w turnieju tym biorą udział znakomite siły (w ostatniej chwili zgłosił również swój udział L. Kremer, mistrz Warszawy 7 na 1927 r.), przeto publiczność śledzi z dużem zainteresowaniem przebieg turnieju. Toteż sale Klubu szachowego były przepełnione publicznością.Regedziński szybko zwyciężył przeciwnika swego Landaua, gdyż partia trwała zaledwie trzy kwadranse. Mistrz Regedziński rozwinął silny atak i zmusił Landaua do poddania się na 15-em posunięciem. Również łatwo wygrał Rozenbaum u Szestakowskiego, który w rzeczywistości dla takiego turnieju jest za słaby.
Najdorf pokonał w ładnym i eleganckim stylu Szpirę. Frenkiel wygrał po dłuższej walce u Zajdego. Partia Frydman - Hirszbajn zakończyła się po czterogodzinnej walce nierozegraną. Ponieważ Kremer nie zgodził się na zaproponowaną mu przez przeciwnika jego, Munda, nierozegraną, przeto partię odłożono w mniej-więcej równem położeniu. Wolny był Appel.
Druga runda turnieju odbędzie się w sobotę o godzinie 6-ej po południu. 8.
Il. 5 Young Teodor Regedzinski
Turniej toczył się w wolnym tempie - dwie rundy na tydzień, zwykle we wtorki i piątki, bo prawie wszyscy uczestnicy normalnie pracowali, a ponadto w międzyczasie w Łodzi odbyły się dwie inne, ważne imprezy, do których za moment powrócimy.
Il. 6 Kamienica przy ul. Moniuszki 1 - ówczesna siedziba ŁTZGSz. i miejsce rozgrywek (ze zbiorów autora).
Il. 7 W budynku przy Pasażu Meyera 11 (dawna nazwa ul. Moniuszki) w 1903 r. mieściła się pierwsza siedziba Łódzkiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej; w 2009 r. Łódź zwiedza szwajcarski historyk szachowy Toni Preziuso, znawca życia i twórczości polskiego szachisty Akiwy Rubinsteina (ze zbiorów autora).
Ostatnia runda została rozegrana dopiero 28 grudnia 1928 r. Ponieważ dwie łódzkie gazety: "Ilustrowana Republika" oraz "Głos Polski" publikowały wyniki poszczególnych rund i dogrywek, udało mi się odtworzyć kompletną tabelę turniejową; do tej pory miłośnicy sportowych statystyk znali tylko kolejność końcową i zdobycze punktowe poszczególnych graczy.
| Miejsce | Nr startowy | Nazwisko | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | Pkt. |
| 1 | 2 | Regedziński | X | 1/2 | 1 | 1 | 1/2 | 1/2 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 9,5 |
| 2 | 1 | Appel | 1/2 | X | 1/2 | 1/2 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | 1/2 | 1/2 | 1 | 1 | 1 | 9,0 |
| 3 | 3 | Rozenbaum | 0 | 1/2 | X | 1 | 1 | 0 | 1/2 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | 1/2 | 1 | 8.0 |
| 4 | 9 | Kremer | 0 | 1/2 | 0 | X | 0 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1/2 | 1 | 7,5 |
| 5 | 4 | Frydman A. | 1/2 | 0 | 0 | 1 | X | 1/2 | 1 | 1/2 | 1/2 | 1/2 | 1 | 1 | 1 | 7,5 |
| 6 | 6 | Mund | 1/2 | 1/2 | 1 | 0 | 1/2 | X | 1/2 | 1/2 | 1 | 1 | 0 | 1/2 | 1 | 7.0 |
| 7 | 13 | Landau | 0 | 0 | 1/2 | 1/2 | 0 | 1/2 | X | 1 | 1/2 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | 6,5 |
| 8 | 10 | Najdorf | 1 | 0 | 0 | 0 | 1/2 | 1/2 | 0 | X | 1 | 1/2 | 1 | 0 | 1 | 5,5 |
| 9 | 8 | Frenkiel | 0 | 1/2 | 1/2 | 0 | 1/2 | 0 | 1/2 | 0 | X | 1/2 | 1 | 1 | 1 | 5,5 |
| 10 | 11 | Hirszbajn | 0 | 1/2 | 0 | 0 | 1/2 | 0 | 0 | 1/2 | 1/2 | X | 1 | 1 | 1/2 | 4,5 |
| 11 | 5 | Szpiro | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1/2 | 0 | 0 | 0 | X | 1 | 1 | 3,5 |
| 12 | 7 | Zajde | 0 | 0 | 1/2 | 1/2 | 0 | 1/2 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | X | 1 | 3,5 |
| 13 | 12 | Szestakowski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1/2 | 0 | 0 | X | 0,5 |
| pauzował | 2 | 9 | 1 | 4 | 3 | 8 | 5 | 10 | 11 | 13 | 6 | 7 | 12 |
(Tabela turniejowa)
Ciekawe, że chociaż debiutujący w poważnym turnieju Najdorf nie zajął specjalnie wysokiego miejsca i trudno było uznać jego występ jako rewelację, to zachowały się zapisy aż pięciu jego partii, podczas gdy partie zawodników, którzy należeli do łódzkiej elity szachowej i z dużym zapasem punktów go wyprzedzili, nie zostały zanotowane przez kronikarzy. Oto najcenniejsze osiągnięcie Najdorfa - pogrom uczyniony dwukrotnemu finaliście szachowych mistrzostw Polski (Warszawa 1926 i Łódź 1927) oraz olimpijczykowi z Hagi 1928.
Najdorf, Mieczyslaw - Regedzinski,Teodor [B84]
Lodz (city championship) (r. 11), 14.11.1928
1.e4 c5 2.Sf3 Sf6 3.Sc3 d6 4.d4 cxd4 5.Sxd4 a6
Teodor Regedziński stosuje (co prawda - z przestawieniem posunięć)
wariant nazwany 20 lat później "wariantem Najdorfa". 6.Ge2
7.0–0 e6 8.Ge3 Sbd7 9.f4 b5 10.Gf3 Gb7 11.a3 Ge7 12.He1 0–0 13.Hg3 Wfd8 Mistrz Kolski za lepsze uznał 13...Sc5 14.e5 Sfe4.
14.e5 Se8? Po słabym 14...Sd5? 15.Sxd5 Gxd5 16.Gxd5 exd5 17.Sf5 Gf8 18.Sh6+ Kh8 19.Sxf7+ białe mają wielką przewagę.
Stockfish poleca 14...dxe5! 15.fxe5 Sxe5! 16.Gxb7 Hxb7 17.Hxe5 Sg4 18.Hf4 Sxe3 19.Hxe3 Gc5 20.Wad1 Ha7 21.Wf4 Wd6 22.Sce2 f6 23.b4 Gxd4 24.Sxd4 e5 25.We4 Wad8 26.c3 h6 27.h3 exd4 28.cxd4 z równowagą.
15.f5+- Sxe5 Nie wolno 15...dxe5 16.fxe6 exd4 17.exf7+ Kxf7 18.Gd5 mat.
16.Gxb7 Hxb7 17.fxe6 f6 Po 17...fxe6 nastąpi 18.Sxe6.
18.Sf5 d5 19.Wad1 Kh8 Groziło 20.Wd1xd5.
20.Wf4 g6 21.Sd4 Lepsze 21.Sxe7 Hxe7 22.Gb6 Hxe6 23.Gxd8 Wxd8 24.He3.
21...Sc4? Lepsze 21...Wac8.
22.Wh4 Gc5 23.Gf2 Hg7 24.We1
25.e7! Wd7 26.Se6 Gxf2+ 27.Hxf2 Hg8 Przegrywa 27...Hxe7 28.Sc5 Hf7 29.Sxd7 Hxd7 30.Hd4 Sc4 31.Sxd5 +-.
28.Sf8! Lepsze niż 28.Wxh7+ Hxh7 29.Sf8 Hh5 30.Sxd7.
28...Waa7 29.Wxh7+ Hxh7 30.Sxh7 Kxh7 31.Sxd5 Kg7 32.We6 Sd1 33.Hd4 Sc3 34.Hxc3 Wxd5 35.Wxf6 Sxf6 36.e8H Wd1+ 37.Kf2 1–0 9
Pora na wyjaśnienie, jakie to imprezy szachowe w Łodzi były na tyle ważne, że wymogły przerwanie turnieju o mistrzostwo miasta? Rzecz w tym, że klub łódzki obchodził właśnie jubileusz 25-lecia. Z tej okazji w dniach 24 - 25 listopada odbył się tradycyjny mecz pomiędzy drużynami Łodzi i Warszawy, który zgromadził (jeśli pominiemy arcymistrzów Rubinsteina i Tartakowera, nie mieszkających w Polsce) bodaj 80% graczy z szerokiej czołówki krajowej. Warszawę reprezentowali: Blass, Paulin Frydman, Feinmesser, dr Kohn, Kleczyński, Łowcki, Makarczyk, Przepiórka, Pogorieły, Piltz i Tuhan-Baranowski, zaś honoru Łodzi bronili: Rozenbaum, Kolski, Goldfarb, Kremer, Rozenblat, Hirszbajn, Regedziński, Daniuszewski, Appel, Achilles Frydman i Mund.
Il. 8 Uczestnicy i organizatorzy meczu Łódź -Warszawa w grudniu 1928. Przy szachownicy siedzą: Dawid Przepiórka (po lewej) i reprezentant ŁTZGSZ. S. Rozenblat, w pierwszym rzędzie od lewej stoją: Stanisław Kohn, NN, Paulin Frydman, Jan Kleczyński, Kazimierz Makarczyk i Leon Tuhan-Baranowski, czwarty od prawej częściowo zasłonięty Teodor Regedziński (ze zbiorów autora).
W niedzielę 25.11 w południe odbyła się uroczysta akademia, podczas której wygłoszono wiele dowcipnych i pouczających dla widzów przemówień, poświęconych dokonaniom klubu łódzkiego oraz sztuce szachowej w ogólności.
Il. 9 Tu mieściła się restauracja "Tivoli" (ze zbiorów autora).
Zapowiadając wciąż odkładane dokończenie turnieju o mistrzostwo Łodzi, anonimowy dziennikarz "Ilustrowanej Republiki" uprzedzał, że wcześniej kibiców czekają znacznie większe emocje:
(...)
Pozatem należy zanotować jeszcze sensację: w najbliższą sobotę mistrz świata dr. Aliechin da jedyny wieczór gry symultanowej (jednoczesnej) z 30 przeciwnikami, przyczem 2 partie na ślepo. Zapisy do udziału w grze przyjmuje sekretariat Łódzk. Tow. Zw. Gry Szachowej codziennie do piątku od 5-8 po południu. 12.
Również w kilku innych łódzkich gazetach ukazały się krótsze lub dłuższe zapowiedzi występu Alechina: "Głos Polski", "Echo", "Nowa Panorama".
IL. 10 Portret Alechina z gazety "Echo" z dn. 3. 12. 1928, s. 5.
Il. 11. Zapowiedź występu Alechina w gazecie "Głos Polski" z dn. 11.12.1928 , s. 8 .
O przebiegu i wynikach symultany najszybciej powiadomił czytelników również "Głos Polski":
Il. 12 Wycinek z gazety "Głos Polski" z dn. 18.12.1928, s. 3.
Król szachów -- Aljechin w Łodzi
Miasto nasze spisało się znakomicie.
Szachiści łódzcy mieli swój wielki dzień. Ubiegłej soboty zawitał do Łodzi największy ze współczesnych szachistów, pogromca niezwyciężonego Capablanki, słynny mistrz świata Aljechin. Już o godz.5-ej w salach klubu zaroiło się jak w ulu.
Mistrz Aljechin miał się zmierzyć z łódzkimi szachistami i to przy jednoczesnej grze z 27 najlepszymi przeciwnikami, przyczem przeciwko 2 z nich miał grać na ślepo t.j. z pamięci. W chwili wejścia na salę mistrza przyjmują burzą oklasków. Okolicznościowe przemówienia fotografowanie i zaczyna się walka, która trwała do 4-ej rano. A więc 10 godzin bez wytchnienia wojna, chwilami o całość, a czasem o drobne korzystniejsze umieszczenie piona, pomimo to na twarzy mistrza zawsze pogodnej i wesołej nie znać zmęczenia. Natomiast przeciwnicy nie ukrywają zdenerwowania i niepewności. Jednakże Łódź popisała się znakomicie i osiągnęła rezultat najlepszy nie tylko z całego tournee po Polsce, a więc daleko lepszy niż Warszawa, Lwów etc. ale lepszy niż wielkie ośrodki zagranicą.
Naprędce zanotowany rezultat gry (nie ostateczny) przedstawia się następująco: wygrali Najdorf i Goldfarb w ślepej grze , pozatem Winawer, Szpiro i inni. Zremisowali i wyszli z honorem: Kolski, inż. Abramson, Landau, Frydman i inni. Przegrali natomiast wybitne asy Łodzi m.in. Regedziński, Rozenbaum, Appel, Hirszbajn, Kremer i wielu innych. Asystował podczas gry specjalnie delegowany do Łodzi mistrz Polski, Przepiórka. 13.
Znacznie później, już po zakończeniu mistrzostw Łodzi, na temat symultany pojawiły się dodatkowe informacje:
Il. 13. Wycinek z gazety "Ilustrowana Republika" z dn. 29.12.1928, s. 7.
Mistrz świata
Dr. Alekhine
przegrał w Łodzi 8 partji i zremisował — 9.
Pierwszy wygrał u mistrza świata Follman, jeden z założycieli Łódzkiego Klubu szachowego, następnie odnieśli zwycięstwa — młodociany Konarski, dając mistrzowi świata problematycznego mata, S. Winawer, Michalec, Szpiro, Rozenowicz 14 oraz Goldfarb i Najdorf na ślepo; zremisował Frydman, Szestakowski, Landau, Mund, Kolski, inż. M. Abramson, Lejzerowicz, płk. Pietruszka.
Dotychczas żaden mistrz świata nie miał w grze symultanowej takiego rezultatu. Łódź może się poszczycić, że pobiła rekord światowy! Toteż dr. Alechin wyraził pogląd, że najsilniejsi szachiści z całej Polski są w Łodzi. 15.
W ten sposób dojechaliśmy dotarliśmy do końca długiej i wielowątkowej historii. Yasser Seirawan, po bardzo wielu latach, otrzymuje odpowiedź na zadane przez siebie pytanie: szanowny arcymistrzu, ta konkretna opowieść nie jest mitem — młody Najdorf wygrał w mieście Łodzi symultaniczną partię z Alechinem, który prowadził ten pojedynek na ślepo.
Il. 14. Występ Mieczysława Najdorfa w klubie "Gambit - Polonia" w Warszawie w 1992 r. Najdorf gra partię 7-minutową z przyszłym arcymistrzem Bartkiem Macieją; autor artykułu prowadzi zapis, mając za plecami znanych działaczy PZSzach Jacka Żemantowskiego i Zbigniewa Czajkę, po prawej stoi K. Hordyński; w tle Iweta Radziewicz (Rajlich) i jej babcia p. Zajączkowska (ze zbiorów autora).
Tomasz Lissowski
Zamieszczamy link do artykułu am. Zenona Franco https://www.zenonchessediciones.com/najdorf-y-su-victoria-sobre-alekhine/
Vistula Chess Monthly
