Felietony

HITLER SZACHUJE MARSZAŁKA

Na karykaturze z lat trzydziestych ub. wieku (pochodzi ona ze zbiorów śp. Jerzego Giżyckiego) przedstawione są kluczowe postacie niemieckiej sceny politycznej z okresu, gdy formowała się hitlerowska Trzecia Rzesza. 30 stycznie 1933 roku sędziwy i bezwolny marszałek von Hindenburg mianował Adolfa Hitlera kanclerzem (czyli szefem rządu) Niemiec. Hindenburg Hitlera nie szanował, zwał go „austriackim kapralem”, ale uważał, że będzie on „mniejszym złem” wobec groźby komunistycznej rewolucji.

Franz von Papen (1879-1969), cyniczny polityk związany z junkierstwem i finansjerą, był poprzednikiem Hitlera w fotelu kanclerskim, a później – jego sprawnym podkomendnym; w Norymberdze został uniewinniony, bo lata wojny spędził w Turcji jako ambasador.
Kurt von Schleicher też przez pewien czas był kanclerzem, ale naraził się Hitlerowi i ten kazał go „na wszelki wypadek” zgładzić podczas Nocy Długich Noży.

Po nominacji Hitlera generał Ludendorf, bliski znajomy Hindenburga z czasów służby w armii, wysłał mu telegram o następującej treści:

Złożyłeś naszą świętą niemiecką Ojczyznę w ręce jednego z największych demagogów obecnych czasów.
Przewiduję, że ten zły człowiek wtrąci naszą Rzeszę do piekła i spowoduje niewyobrażalne cierpienia naszego narodu. Przyszłe pokolenia nie zapomną ci tego w Twoim grobie.

Pruski generał przejrzał Hitlera na wylot. Ale w Niemczech nie było już sił zdolnych zatrzymać prącego do władzy psychopaty, który znakomicie potrafił manipulować otoczeniem, przeciwnikami politycznym i społeczeństwem, wyczerpanym Wielkim Kryzysem i nie mającym doświadczenia w „konsumowaniu” demokracji.

Diagnozę Ludendorfa potwierdziły wydarzenia następujące z prędkością kalejdoskopu:

• 23 marca 1933 – podpalenie Reichstagu
• 1 kwietnia – bojkot sklepów żydowskich
• 26 kwietnia – utworzenie SS
• 30 czerwca – Noc Długich Noży (mord przywódców SA i innych niewygodnych dla Hitlera osób; razem ok. 200 ofiar)

W 1934 roku po śmierci Hindenburga powolny partii NSDAP Reichstag mianował Hitlera Wodzem (Führerem) narodu i całej Rzeszy Niemieckiej. Moment rozpoczęcia wojny oraz wybór frontu był już tylko kwestią czasu.