ZMARŁ STEFAN WITKOWSKI
27.09.1931- 25.10.2007

     W Warszawie zmarł nagle mistrz międzynarodowy Stefan Witkowski, jeden z najbardziej zasłużonych działaczy szachowych w powojennym półwieczu, członek Zarządu PZSzach w wielu kadencjach, wiceprezes i sekretarz urzędujący, trener kadry kobiecej, mistrz Polski z 1959 roku, olimpijczyk (Monachium 1958), wychowawca kilku pokoleń szachistów w klubach "Gwardia" i "Maraton" Warszawa, dziennikarz i publicysta, organizator zawodów międzynarodowych i imprez masowych, reprezentant kraju podczas wielu zawodów indywidualnych i drużynowych, autor kilku książek.
     Wychowanek klubu YMCA Łódź (trener - Kazimierz Makarczyk), w 1950 roku w Sopocie zdobywa srebrny medal podczas II Mistrzostw Polski juniorów.
     W 1951 roku w Łodzi debiutuje w finale Mistrzostw Polski, gdzie dzieli 9-11 miejsce. W 1954 roku w Łodzi zajmuje wspólnie z Bogdanem Śliwą 1-2 miejsce, w dodatkowym meczu przegrywa z nim 2 : 4. Na Olimpiadzie w Monachium w 1958 roku gra na czwartej szachownicy i robi drugi pod względem procentowym wynik w drużynie: +6-4=3. W 1959 roku dzieli pierwsze miejsce z Józefem Gromkiem i pokonuje go w dodatkowym meczu 4-0, zdobywając tytuł mistrza Polski. Ogółem w finałach mistrzostw Polski wystąpił 18 razy.
     Po rozwiązaniu sekcji szachowej w "Gwardii" w końcu lat 1960-tych przenosi się do klubu "Maraton" Warszawa. Klub, reprezentowany m.in. przez Aleksandra Sznapika, Włodzimierza Schmidta, Romana Grąbczewskiego, Andrzeja Adamskiego, Wojciecha Ehrenfeuchta i innych znanych w kraju i zagranicą zawodników, zdobywa 10-krotnie tytuł drużynowego mistrza Polski, pierwszy w 1968 roku w Poznaniu, zaś ostatni w 1983 w Kulach. Na swoim koncie miał tytuły mistrza Wojska Polskiego i mistrza Polski dziennikarzy.
     Współorganizował masowe turnieje "Złotej Wieży", redagował kąciki szachowe w prasie, był autorem książek "Szachy w wojsku", "Tajemnice 64 pól" i "Fischer - Spasski" (obie wraz z Romualdem Freyem), "XV lat turnieju o Złotą Wieżę" i "40 lat turnieju szachowego o Złotą Wieżę" (wraz z T. Nyczem), "Tartakower" oraz "System Klasyczny w Obronie Sycylijskiej". W ostatnim czasie związał się z miesięcznikiem "Panorama Szachowa", publikując cykl artykułów "Mój alfabet szachowy". Myślał o wydaniu książkowym swych bogatych wspomnień, których niestety już nie napisze.
     W pogrzebie, który odbył się na Cmentarzu Północnym, zmarłego Mistrza pożegnało liczne grono przyjaciół, wychowanków i sympatyków szachów.

Kazanecki - S. Witkowski [B86]
Mistrzostwa Łodzi, 1950

1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Gc4 e6 7.Gg5 Ge7 8.Hd2 Hc7 9.Gb3 b5 10.a3 Gb7 11.f3 Sc6 12.Sde2 Sa5 13.Wd1 Sc4 14.Gxc4 bxc4 15.Gxf6 gxf6 16.Kf2 Gc6 17.Hd4 Gd7 18.Whe1

18...d5! 19.Kf1 Gc5 20.Hxf6 Hxh2 21.Sd4 [21.Hxh8+? Ke7 22.Hxa8 Hh1+ 23.Sg1 Hxg1+ 24.Ke2 Hxg2#] 21...Wg8 22.g4 Ge7 0-1.
Pierwsza partia S. Witkowskiego opublikowana w prasie.

S. Witkowski - V. Pirc [B07]
Ljubljana (r. 13), 14.07.1955

1.e4 d6 2.d4 Sf6 3.Sc3 g6 4.f3 Sbd7 5.Ge3 c6 6.Hd2 Sb6 7.h4 h5 8.Sh3 Gxh3 9.Wxh3 Gg7 10.0-0-0 Hc7 11.Kb1 0-0-0 12.a4 d5 13.Gf4 Hd7

14.Sb5! (Wygrywająca kombinacja. Po forsownym ciągu białe zostaje z przewagą pary pionków i doprowadzają partię do wygranej.) 14...cxb5 15.Gxb5 He6 16.Hc3+ Sc4 17.exd5 Hxd5 18.Gxc4 Hc6 19.Gxf7 Hxc3 20.bxc3 Wdf8 21.Ge6+ Kd8 22.Gb8 Sd7 23.Gxa7 Wf6 24.d5 Wf4 25.Gxd7 Kxd7 26.Gd4 Gxd4 27.Wxd4 Wxd4 28.cxd4 Wa8 29.Wg3 Wxa4 30.c3 Wa6 31.Kc2 Ke8 32.Kd3 Kf7 33.Wg5 Wa1 34.g4 hxg4 35.Wxg4 b5 36.Wf4+ Kg7 37.We4 Kf7 38.We6 Wf1 39.Ke2 Wb1 40.Wb6 Wc1 41.Kd2 Wf1 42.Ke3 Wc1 43.Wc6 Wc2 44.Kf4 Wc1 45.Wc5 Kf6 46.Ke3 Kf7 47.Kd3 Wf1 48.Ke2 Wc1 49.Kd2 Wf1 50.Wxb5 Wxf3 51.Wb7 Kf6 52.Wb6+ Kf7 53.d6 exd6 54.Wxd6 Wh3 55.Wd7+ Ke6 56.Wg7 Kf5 57.Wh7 Kf4 58.Wh6 Kf5 59.Kc2 Wh2+ 60.Kd3 Wh3+ 61.Kc4 Kf6 62.Wh7 1-0.
     Przez wiele lat zwycięstwo nad arcymistrzem jugosłowiańskim stanowiło "kartę wizytową" mistrza Witkowskiego. Jeden z redaktorów "Vistuli" na początku lat 1970-tych uczestniczył w demonstracji tej partii przez zwycięzcę dla członków nieistniejącego od dawna klubu "Hades - Riviera" w Warszawie, gdzie Zmarły przez krótki czas prowadził zajęcia szkoleniowe wraz ze swym kolegą klubowym mm. Romanem Grąbczewskim.

Keller - S. Witkowski [B29]
tt Belgrad, 1956

1.e4 c5 2.Sf3 Sf6 3.e5 [3.Sc3 Sc6 4.d4 d5 5.exd5 Sxd5 6.Gc4 Sxc3 7.bxc3 e6 8.0-0 Ge7 9.He2 0-0 10.Wd1 Hc7 11.Se5 Sxe5 12.Gf4 b6 13.Gxe5 Gd6 14.Gxd6 Hxd6 15.He5 Hxe5 16.dxe5 Gb7= Milic-Witkowski, m tt Belgrad 1956.] 3...Sd5 4.Sc3 e6 5.Sxd5 exd5 6.d4 d6 7.Gg5 Ha5+! 8.c3 cxd4 9.Gd3 dxc3 10.0-0 Sc6 [10...cxb2? 11.Wb1 dxe5 12.Sxe5 Gd6 13.Sxf7! Keres-Winter, ol Warszawa 1935.] 11.We1 Ge6 12.bxc3 dxe5 13.Sxe5 Sxe5 14.Wxe5 Gd6 15.We3 [15.Wxe6+ fxe6 16.Hh5+ g6?+- Grąbczewski-Pytlakowski, Mistrzostwa Polski Częstochowa 1956 (16...Kf8!?); po 15.We1 0-0 16.Gd2 białe nie mają rekompensaty za pionka.] 15...d4 16.Wxe6+ fxe6 17.Hh5+ g6! 18.Gxg6+ Kd7!

19.Gxh7 Hf5!! (Ruch przygotowany jeszcze na długo przed partią w gronie szachistów z "Domu Wojska Polskiego", późniejszego "Legionu".) 20.Wb1 Hxb1+ 0-1.

Z. Doda - S. Witkowski [A34]
Mistrzostwa Polski, Warszawa 1957 (r. 17)

1.c4 Sf6 2.Sc3 c5 3.g3 d5 4.cxd5 Sxd5 5.Gg2 Sc7 6.Sf3 Sc6 7.0-0 e5 Wariant Rubinsteina w partii angielskiej należał do stałego repertuaru S. Witkowskiego. 8.b3 f6 9.Gb2 b6 10.We1 Gb7 11.e3 Hd3 12.Gf1 Hd7 13.d4 cxd4 14.exd4 0-0-0

15.Sb5? e4 [15...Gb4!] 16.Wxe4 Sb4 17.Sxc7? [17.Wc1 Gxe4 18.Wxc7+ Hxc7 19.Sxc7 Kxc7 20.a3+/-] 17...Gxe4 18.Wc1 Gc5 [Możliwe też 18...Gc6.] 19.a3 [Lepsze 19.He1.] 19...Sa2 20.Wa1 Kxc7 0-1.

S. Witkowski - I. Aloni [C02]
Monachium ol 1958 , fin-B (r. 7)

1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 (Specjalna broń Witkowskiego przeciwko obronie francuskiej.) 3...c5 4.c3 Sc6 5.Sf3 f6 6.Gd3 cxd4 7.cxd4 fxe5 8.dxe5 Hc7 9.0-0 Sxe5 10.Sxe5 Hxe5 11.We1 Hd6 12.Sc3 Sf6 13.Sb5 Hb8 14.Hc2 Kd8 15.g3 Gd6 16.Sxd6 Hxd6 17.Gf4 He7 18.Wac1 Se8 19.h4 h6 20.Gg6 Wf8 21.Ge5 Hd7 22.Hc5 He7 23.Hb5 Hd7 24.Hb4 He7 25.Hc3 Wf6 26.Gxe8 Kxe8

27.Hxc8+! Wxc8 28.Wxc8+ Kf7 29.Wc7 Hxc7 30.Gxc7 Ke7 31.Ge5 Wf7 32.Wc1 Kd8 33.f4 Wd7 34.Kf2 1-0. Wychowanek "lwowskiej szkoły szachowej" Aloni (znany przed wojną jako Schaechter) nie miał w tej partii wiele do powiedzenia.

W. Golz - S. Witkowski [A58]
Drezno (r. 14), 1959

1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5! Wiele lat przed tym, zanim ten gambit znalazł się w repertuarze arcymistrza Pala Benko, grywał tak mistrz Sfefan Witkowski. Szkoda, że przywiązany do "firmowej" obrony Gruenfelda nie poświęcił analizie gambitu więcej czasu. Może dziś mielibyśmy "gambit Witkowskiego"? 4.cxb5 a6 5.bxa6 Gxa6 6.g3 d6 7.Gg2 g6 8.Sh3 Gg7 9.0-0 Hb6 10.Sc3 Sbd7 11.Wb1 0-0 12.Hc2 c4 Z tym ruchem można było poczekać. 13.Ge3 Ha5 14.Wfd1 Sc5 15.Sg5 Wfb8 16.Sf3 Gc8! 17.Sd4 Sg4! 18.Sc6 [18.Gc1 Gxd4 19.Wxd4 Gf5 20.e4 Gd7; 18.Gg5!?] 18...Sxe3 19.fxe3 Hb6 20.Sxe7+ [20.Sxb8? Gf5! 21.e4?? (21.Sd7! Sxd7 22.Ge4) 21...Sxe4+ -+] 20...Kf8 21.Sxc8 Wxc8 22.Kh1 We8 23.e4 Ha5 24.Gf3 Gxc3 25.bxc3 Hxa2 26.Wb2 [26.Hxa2?! Wxa2 27.Wd4 (27.Wb4 Sxe4 28.Wxc4? Sf2+) 27...Sb3 28.Wxc4? Sd2] 26...Ha6 27.Wb4 Sb3 28.Kg2 We7? [28...Wec8? 29.e5!; 28...We5!] 29.h4! Wc8 30.h5 Ha7 31.hxg6 hxg6? [31...fxg6!?] 32.Wh1 Kg7 33.Gg4 Wcc7

34.Wxb3! cxb3 35.Hc1+- f5 [35...We5 36.Hh6+ Kf6 37.Wf1+ Ke7 38.Hg7!] 36.Hh6+ [Jeszcze lepsze 36.Gxf5!] 36...Kf6 37.Gxf5 Wxc3 [37...Wg7 38.Hh4+ Kf7 39.Ge6+ Ke8 40.Hh8+ Wg8 41.Hxg8+ Ke7 42.Hg7+ Kd8 43.Wh8#] 38.Gxg6! Wg7 [38...Ke5 39.Wd1!] 39.Wf1+ Ke5 40.Wd1! Kf6 41.Gh5+ 1-0.

A. Tołusz - S. Witkowski [D88]
Polanica Zdrój 1964, (r. 8)

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 d5 4.cxd5 Sxd5 5.e4 Sxc3 6.bxc3 Gg7 7.Gc4 c5 8.Se2 cxd4 9.cxd4 Sc6 10.Ge3 0-0 11.0-0 Sa5 12.Gd3 Sc6 13.Gc2 b6 14.Ga4 Sa5 15.Gb5 Gb7 16.Gd3 Wc8 17.Wc1 Wxc1 18.Hxc1 Hd7 19.Hb1 Wc8 20.Wc1 e6 21.h4 Wxc1+ 22.Hxc1 Hc6 23.Hxc6 Sxc6 24.f3 Sb4 25.Sc1 Sxd3 26.Sxd3 f5 27.e5 Gf8 28.Sf4 Kf7 29.Kf2 Ga3 30.Ke1 Ga6 31.d5 exd5 32.e6+ Ke8 33.h5 gxh5 34.Sxh5 Ke7 35.Sg7 Gb2 36.Sxf5+ Kxe6 37.g4 Gc3+ 38.Kf2 Gc4 39.a4 Kd7 40.f4 Gb3 41.Sd4 Gxa4 42.f5 Gd1 43.Kg3 a5 44.g5 a4 45.Sb5 Gb2 46.Gxb6 a3 47.Sxa3 Gxa3 48.Gd4 Gd6+ 49.Kh4 Gc2 50.Kg4 Ke7 51.Gf6+ Kf7 52.Gd4 Gd1+ 53.Kh4 Gf4 0-1.

Jedno z nielicznych w tamtym czasie polskich zwycięstw nad klasowym arcymistrzem.

L. Zinn (2365) - S. Witkowski (2340) [B45]
Lublin 1977, (r. 3)

1.e4 c5 2.Sc3 e6 3.Sge2 Sc6 4.d4 cxd4 5.Sxd4 Sf6 (Ulubiony wariant mistrza Witkowskiego, któremu poświęcił w późniejszych latach specjalne opracowanie.) 6.g3 Gb4 7.Gg2 d5 8.Gg5 h6 9.Gxf6 Hxf6 10.Sdb5 d4 11.Sc7+ Ke7 12.a3 dxc3 13.axb4 cxb2 14.Wa3 Wd8 15.Hb1 Wb8 16.0-0 a6 17.b5 Sd4 18.f4 Se2+ 19.Kh1 Hd4 20.Wb3 Hb6 21.He1 Hxc7 22.Hxe2 Gd7 23.c4 Wbc8 24.Wb4 axb5 25.cxb5 Hc2 26.He3 Ge8 27.Ha3 Hc5 28.Hxb2 Hc3 29.e5 Hxb2 30.Wxb2 b6 31.Wa1 Wc5 32.Gf1 f6 33.Wa6 fxe5 34.Wxb6 exf4 35.gxf4 Wd4 36.Wb7+ Kf6 37.Wb8 Gg6 38.Kg2 Ge4+ 39.Kf2 Gd5 40.Gg2 Gxg2 41.Kxg2 Wxf4

42.b6? [Należało grać 42.Wf8+ Ke5 43.Wxf4 Kxf4 44.b6 Wc8 45.b7 Wb8 46.Kf2.] 42...Wg5+ 43.Kh3 Wf3+ 44.Kh4 Kg6! i białe poddały się (0-1). Nie istnieje sensowna obrona przed 45....Wf4+ 46.Kh3 Kh5 i 47...Wh4 mat.