Nr. 10(10), październik 1998

(1) Wielkie sukcesy w turnieju strefowym

(2) Jesteśmy szachową potęgą!
 

(3) Turniej korespondencyjny

(4) Wiadomości dobre i złe o Olimpiadzie 
 

(5) FELIETONY

(a) Tim Krabbe pisze

(b) Zmarł Rosendo Balinas

(c) Parada gwiazd w Polanicy

(d) Falanga dziś

(e) Zobaczyć Las Vegas

(f) Pauza w ataku

(6) Zadania poprzedniego numeru

WIADOMOŚCI

OLIMPIADA ROZPOCZĘTA!
Koniec końców, po wielu wstępnych problemach 33. Olimpiada Szachowa w Eliście nabrała rozpędu. Oczywiście malkontenci, a takich nigdy nie brakuje, mogą wytykać organizatorom różne potknięcia. A to że nie ma klamek, a to brakuje zamka w drzwiach, gdzieś nie jest dokończony dach. Wszystkie te kłopoty blakną gdy szachiści zanurzą się we własnym czarownym świecie. We wtorek wolny dzień, zaś zakończenie imprezy planowane jest na 12 października.

Wśród mężczyzn wiodącą rolę odgrywają Rosjanie i Amerykanie, kobietom przewodzą Chiny i Ukraina.

Nasze reprezentantki mają ciągle szanse medalowe, jeśli zaś chodzi o ekipę męską to wyraźnie odczuwamy przykrą serię porażek Michała Krasenkowa. Przegrał dwie wygrane pozycje z Bułgarem i Macedończykiem. Jaki by nie był tego koniec już teraz widać jak skutecznie nadrabiają dystans takie "nieszachowe" dawniej kraje jak Chiny, Szwajcaria czy Grecja. Widać Polacy wiele jeszcze muszą się uczyć od innych nacji, nie ma innej drogi do sukcesów. Rozbudowany system rozgrywek nie jest w stanie zastąpić sprawnego systemu szkolenia i sekundowania na dużych zawodach. Sukcesy turniejowe klasowych arcymistrzów biorą się najczęściej z dobrej współpracy z doświadczonym i dobrze przygotowanym  praktykiem zwanym sekundantem. W naszym kraju nie ma takiej profesji, tak jakby nikt nie czytał "64", New in Chess, bądź dowolnego innego profesjonalnego periodyku, gdzie można wyczytać czym zajmują się zawodnicy, gdy minie im szczyt formy sportowej. Wiele mówi się o trenerach lecz mało słyszy o pracy w trakcie zawodów.

Po 6 rundach:

• Mężczyźni:
• 1.USA 18 pkt.
• 2.Rosja I 17.5 pkt.
• 3-4.Ukraina, Bułgaria 16.5 pkt.
• 5-8.Chiny, Niemcy, Armenia, Estonia po 16 pkt.
• 9-11.Gruzja, Mołdawia, Białoruś po 15.5 pkt.
• 12-20.Rumunia, Rosja II, Izrael, Hiszpania, Litwa, Anglia, Szwecja, Szwajcaria, Grecja po 16 pkt.

• Kobiety:
• 1.Chiny 14.5 pkt.
• 2.Ukraina 13 pkt.
• 3-5 Rumunia, Gruzja, Estonia po 12.5 pkt.
• 6.Rosja I 12 pkt.
• 7-12.Armenia, Polska, Łotwa, Litwa, Anglia, Holandia po 11.5
• 13-15.Rosja III, Białoruś, Uzbekistan po 11 pkt.

NEWS NEWS NEWS

W 7. rundzie Polki pokonały Anglię 3:0! i zajmują trzecie miejsce.

Mężczyźni wciąż mają kłopoty, kolejny mecz został przegrany 1.5 : 2.5 z Kirgizją. Michał Krasenkow ma przerwę, jednak rozchorował się niespodziewanie dysponujący dobrą formą Bartłomiej Macieja.

Szefem ekipy polskiej jest pan Jacek Żemantowski od którego otrzymujemy cenne informacje. 

Po 7. rundzie kobiety:

1.Chiny, 17

2.Rumunia, 15.5

3.Polska, 14.5

Skład turnieju:

• 1.URSUS
• 2.HURAGAN WOŁOMIN
• 3.LEGIONOVIA LEGIONOWO
• 4.AZS ŚRODOWISKO
• 5.LOTOS CHOTOMÓW 
• 6.ELEKTRYCZNOŚĆ
• 7.LEGION
• 8.MODUS
• 9.YMCA
• 10.ENTROPIA II
• 11.PRUSZKÓW
• 12.POLONIA PKO BP II
  

02 - 10. IX. 1998,
Krynica Zonal Tournament 1.4
Wyniki końcowe:
1-4. Babula (Czechy), Nisipeanu (Rumunia), Almasi (Węgry), Macieja (Polska) - po 6 z 9, 
5-6. Kempiński (Polska), Hracek (Czechy) - po 5,5, 
7-12 Ftacnik (Słowacja) , Acs (Węgry), Istratescu (Rumunia), Spasow i Stefanowa (obydwoje Bułgaria), Markowski (Polska) - po 5, 
13-16. Horwath (Węgry), Marin (Rumunia), Georgiew (Bułgaria), Groszpeter (Węgry) - po 4,5, 
17-22. Wojtkiewicz (Polska), Gdański (Polska), Badea (Rumunia), Kamiński (Polska), Chatałbaszew i Todorow (obaj Bułgaria) - po 4, 
23-25. Niewiedniczy (Rumunia), Vokac (Czechy) i Balogh (Słowacja) - po 3,5, 
26-27. Mrva (Słowacja) i Jansa (Czechy) - po 3 oraz Blatny (Czechy) - 2,5 punktu.
Oto przebieg turnieju w telegraficznym skrócie.
Po dwóch rundach na czele turnieju znajdowała się dziesiątka zawodników z dorobkiem 1,5 punktu; byli wśród nich Kempiński i Macieja, który w 2. rundzie ograł w końcówce Horwatha. Po czwartej rundzie prowadzili Almasi, Ftacnik i Babula (3 pkt), w dziewięcioosobowej grupie pościgowej (2,5 pkt) był Wojtkiewicz, Kempiński i Macieja. W piątej rundzie Kempiński przegrał, a Gdański wygrał. W następnej rundzie Wojtkiewicz przegrał z Almasim, zaś Gdański ze Spasowem i odpadli z czołówki. Macieja wygrał z Antoanetą Stefanową i dzielił miejsca 4-5, podciągnął się Markowski i będący dotąd w cieniu Hracek.
Układ czołówki ustalił się po ósmej rundzie, w której Macieja wygrał z Ftacnikiem. Kempiński zwyciężył Gdańskiego i awansował na 5. pozycję. Remisy z ostatniej rundy niczego nie zmieniły. Pierwsza czwórka awansowała do turnieju w Las Vegas, a jak poinformował nas prezes PZSzach p. Jacek Żemantowski, duże szanse na grę w USA ma również Robert Kempiński, bowiem Almasi powinien znaleźć się w gronie delegowanych personalnie do mistrzostw świata z racji posiadanego rankingu.
Ciężką klęskę poniósł Blatny, który przed kilku laty wygrał samodzielnie New York Open. Dla weterana Jansy turniej był zbyt wymagający. Hracek zbyt spokojnie wystartował i nie dogonił liderów. Markowski był przemęczony serią startów (Koszalin, Polanica, Krynica), ciekawe, czy odzyska siły przed rozpoczęciem Olimpiady. Wojtkiewicz nie wytrzymał napięcia i pod względem sportowym zrobił jeden z gorszych wyników ostatnich lat. Kamiński wciąż nie może odnaleźć formy sprzed 3-4 lat, a studiujący (podyplomowo) Gdański w gronie prawdziwych zawodowców nie ma szans na najwyższe lokaty.
O turnieju krynickim opowiada ponadto jeden z felietonów zamieszczonych w tym numerze "Vistuli".

Tabela turnieju Krynica Zonal 1998
Zbiór partii 24720 Kb Format PGN

Dwie polskie drużyny klubowe, Stilon Gorzów i Polonia PKO BP Warszawa awansowały do ósemki najsilniejszych zespołów kontynentu po udanym starcie w półfinałach klubowego Pucharu Europy. Kulisy startu Polonii PKO BP przedstawia jeden z felietonów podanych niżej. Tu pokazujemy wyniki poszczególnych meczów i wyniki zawodników klubu warszawskiego.

RUNDA 1
 

RUNDA 2
 

RUNDA 3
 

Kolejność końcowa
 

Lubniewice 1998, partie  Lubniewice 1998 wyniki
Bratysława 1998, partie   Bratysława 1998 wyniki

Nasz czytelnik, pan Robert Jankowicz nadesłał nam kilka swoich partii z toczącego się jeszcze turnieju. W kilku z nich pokazał on interesujące koncepcje. Jego autorstwa są też krótkie komentarze do stoczonych pojedynków.
Partie komentowane

Z pewnymi kłopotami dotarli do Elisty uczestnicy 33. Olimpiady Szachowej. Zgodnie z napływającymi ze stolicy Kałmucji relacjami miasteczko sportowe, w którym ma odbywać się Olimpiada, nie zostało ukończone przez ekipy budowlane. Gotowe są pawilony mieszkalne, w których mieszkają przybysze, ale "Pałac Szachów" - planowane miejsce rozgrywek - wymaga jeszcze tygodniowej wytężonej pracy. Budynek pozbawiony jest okien i części dachu.
Anglik Norwood w korespondencji dla jednej z gazet brytyjskich zażartował, że ma dla swoich czytelników dobre i złe wiadomości. Złą nowiną jest tygodniowe opóźnienie prac budowlanych, które już spowodowało, że odbędzie się tylko 13 rund, do tego bez dnia przerwy. Dobra wiadomość to ta, że organizatorzy dostarczyli oczekującym na rozpoczęcie gier szachistom tyle wódki, że tygodniowe zapotrzebowanie zostało z nadwyżką pokryte.
Po 48-godzinnym milczeniu odezwali się członkowie delegacji polskiej. Warunki hotelowo-gastronomiczne są dobre, szwankuje łączność. Wyposażenie lotniska w Eliście nie budzi zaufania.
Polskie drużyny wystąpią w następujących składach:
 

Mimo pojawiających się tu i ówdzie wezwań do bojkotu Olimpiady w Eliście pojawiły się wszystkie najsilniejsze reprezentacje. Redaktorzy "Vistuli" obstawiają, że kobieca reprezentacja Polski zajmie miejsce w pierwszej czwórce, natomiast panowie, jeśli nie pogrążą się w kłótniach i sporach, powinni walczyć o lokatę w okolicach osiemnastej.

Holender Tim Krabbe, niezmordowany poszukiwacz szachowych kazusów, autor książki "Chess Curiosa", publikuje na swojej stronie
http://www.xs4all.nl/~timkr/chess
zbiór stu najbardziej niezwykłych partii szachowych, jakie kiedykolwiek rozegrano i zapisano. Tim poprosił jednego z redaktorów "Vistuli" o podanie pełnego zapisu dwóch partii, które zostały rozegrane w Polsce i które, jak sądzimy, będą pasowały do jego kolekcji. Oto odpowiedź, którą otrzymał Tim:

Hi Tim,
This is a score of Panczyk - Schurade game from team match Poland - DDR (under 26) which was played at the end of 1978 in Zakopane, main city of Tatra Mountains. Whole match and mentioned game was reported in "Szachy" by Jerzy Konikowski (today - Dortmund) who those days was a coach of Polish team.

Panczyk - Schurade
Zakopane (Polska - DDR U-26), 1978, Round 1, Board 5.
1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Ge7 5.e3 0-0 6.Wc1 h6 7.Gh4 c6 8.Sf3 Sbd7 9.Gd3 d:c4 10.G:c4 Sd5 11.Gg3 S:c3 12.b:c3 c5 13.0-0 b6 14.d5 Sb8 15.Se5 a6 16.d:e6 G:e6 17.G:e6 f:e6 18.Hg4 Hc8 19.He4 Wa7 20.Sg6 Wf6 21.Ha8!! (source: "Szachy" 1979, z. 2, s.48) 1-0.

To be extremely accurate, I'd like to mention Polish player's name is written with small bar (') over "n" letter and should be pronounced (by Frenchman) as Pagn - tchicke. Ok. it does'n matter.
Now about Ermenkov - Sax game from International Junior Tournament in Warsaw (6-12 January 1969).
Final results:
 

In "Szachy" report (1969, March issue, p. 77-78) only 2 games were printed:
Wobozil - Ermenkov (1:0) and Bierkovich - Vogt (0:1). Game Ermenkov - Sax was won by Bulgar player, the table says.
I asked yesterday by phone Silesian IM Jacek Bielczyk about Warsaw tournament and particulary about game Ermenkov - Sax.
"Fantastic ending" - Bielczyk said - "but I know it from foreign chess literature, during tournament not a word was told about it. Perhaps it was printed in Bulgarian chess journal or Informant". Bielczyk confirmed my supposition that no bulletin was printed in 1969. I hope my information will help you in your studies.

Zmarł filipiński arcymistrz Rosendo Balinas, uczestnik wielu Olimpiad. Miał zaledwie 57 lat. Balinas kilkanaście lat temu naraził się wszechmocnemu Campomanesowi i ten wpływowy działacz robił wszystko, by Balinas już nigdy nie zagrał żadnej partii w żadnym turnieju.
Balinas zasłynął w 1976 roku jako nieoczekiwany zwycięzca turnieju w Odessie, gdzie wyprzedził m. in. Bronsteina, Sawona, Lutikowa, Tukmakowa, Lernera, Tringowa, Plachetkę i Tarjana.
W 1975 roku na turnieju w Manili wygrał czarnymi niesamowitą partię z Bentem Larsenem, wówczas jednym z najsilniejszych szachistów świata, w jego koronnym debiucie 1.b2-b3. 
Rosendo Balinas partie

Tegoroczny 35. Memoriał Akiby Rubinsteina w Polanicy Zdroju był najsilniej obsadzonym turniejem kołowym, jaki kiedykolwiek rozegrano w Polsce. Trzech reprezentantów Polski miało okazję zmierzyć się z plejadą zagranicznych gwiazd (4, 5, 6, 12, 13, 16 i 27 miejsce na światowej liście rankingowej), wśród których był aktualny mistrz świata FIDE Anatolij Karpow. Brawa dla dyrektora turnieju pana Mirosława Sośnickiego, który nie tylko utrzymał wysoki poziom festiwalu polanickiego, zastany po swoich poprzednikach, ale i podniósł go na wysokość dotąd niespotykaną. Warto dodać, że równolegle z turniejem głównym rozegrano wiele imprez pobocznych, w których udział wzięło ponad 400 szachistów. Memoriał Rubinsteina miał ponadto swoją stronę w Internecie, ładnie zaprojektowaną i stale aktualizowaną o najświeższe wyniki.
 

Gelfand, który w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy nie odnotował żadnych spektakularnych sukcesów i pozostawał nieco w cieniu, pokazał wielką klasę, m. in. gromiąc efektownie pretendenta do tytułu mistrza świata Szirowa w jego koronnym debiucie - obronie Gruenfelda. Iwanczuk mógłby liczyć na więcej, ale pokrzyżowała mu szyki porażka na czas z Krasenkowem, który miał piona mniej w końcówce wieżowej. Siła Leko polega na umiejętności nieprzegrywania z najlepszymi, kiedy jednak ten wyjątkowo zdolny młodzieniec zacznie ryzykować i wygrywać? W Polanicy Węgier wygrał tylko raz i został "remisowym królem". Mistrz świata FIDE Karpow uzyskał jeden z najgorszych wyników w karierze. Znikła gdzieś lekkość w grze i subtelnie gromadzenie przewag po mikroskopijnych błędach przeciwnika. W walce turniejowej Karpow wyraźnie odstaje od pierwszej szóstki szachistów świata, a jego siła może się ujawnić jedynie w meczach. 
Dla Bartłomieja Maciei natomiast podzielenie miejsca ze sławnym czempionem to życiowy sukces. Warszawski student zremisował m. in. z Szirowem (pomysłowa kombinacja z ofiarą hetmana) i Iwanczukiem oraz był bliski takiego wyniku w walce z Gelfandem. Zdobył ostatnią potrzebną normę do tytułu arcymistrza. Czekamy na potwierdzenie wysokiej klasy gry na turnieju strefowym i na olimpiadzie szachowej.

1. d4 d6 2. Sf3 Sf6 3. c4 g6 4. Sc3 Gg7 5. e4 O-O 6. Ge2 Sa6 7. O-O e5 8. We1 c6 9. Gf1 e:d4 10. S:d4 Sg4 11. h3 Hb6 12. h:g4 H:d4

(Podobne pozycje są znane od dawna, zwykle jednak czarne, zamiast Sb8-a6, miały zagrane Wf8-e8 lub Sb8-d7. Białe próbowały wówczas grać 13.g5 lub 13.Gf4, ale teraz, gdy nie grozi Sd7-e5, mają inną możliwość.) 13. Hf3! He5 14. g5 He7 15. Hg3 Sc5 16. Gf4 Ge5 17. Wad1 f6 18. g:f6 W:f6 19. G:e5 H:e5 20. b4 H:g3 (Jeśli 20...Se6, to 21.W:d6! Zdwojenie pionów jest korzystne dla białych, dla których otwarta linia "f" stanie się ważną magistralą ataku.) 21. f:g3 Sd7 22. e5 (Świetna ofiara piona, uwalniajaca pole e4 dla skoczka. Stopniowo czarne figury tracą przestrzeń do manewrów.) 22...d:e5 23. Se4 Wf7 24. c5 Kg7 25. Gc4 We7 26. a4 We8 (Zły znak, czarne nie widzą sensownego ruchu i grają wyczekująco.) 27. Wf1 We7 28. Wd2 b5 29. a:b5 c:b5 30. Gd5

i mające wciąż piona więcej czarne poddały się, nie widząc ratunku w wariancie 30...Wb8 31.Wdf2 Kh6 32.Wf7 W:f7 33.W:f7 a6; grozi np. 33.Sd6, 34.S:c8 i 35.W:d7 oraz dodatkowo g3-g4-g5+.

Szachy są odbiciem w grze walki, wojny, pojedynku. Terminologia szachowa przesycona jest pojęciami znanymi z podręczników taktyki wojskowej: atak, uderzenie w centrum, obrona, dywersja na skrzydle, kontratak, manewr oskrzydlający itp. Do pojęć tych należy również "falanga", której dziś pragnę poświęcić nieco uwagi.
Pierwotnie to pojęcie oznaczało szyk bojowy piechoty greckiej, w którym ciężkozbrojni hoplici ustawieni byli w ośmiu rzędach w środku, ubezpieczani od frontu przez lekkozbrojnych, a przez konnicę - na skrzydłach. Sposób działania falangi na polu bitwy zmienili i ulepszyli macedońscy królowie Filip i jego syn Aleksander, zwany Wielkim.
Falanga w szachach to grupa pionów jednego koloru, przesuwająca się do przodu i wywołująca zamieszanie we wrogim obozie, bądź przez napaść na nieprzyjacielskie figury, nawet króla, bądź przez groźbę przemiany piona w figurę. Oto klasyczny przykład niepowstrzymanej falangi pionów:

W lipcowym meczu o tytuł mistrza Polski w hotelu Marriott falanga pionów pozostała za kulisami partii drugiej:

1. Sf3 c5 2. g3 g6 3. Gg2 Gg7 4. c4 Sc6 5. Sc3 e6 6. d4 S:d4 7. S:d4 c:d4 8. Sb5 Hb6 9. Ha4 a6 10. e3 d3 11. O-O Se7 12. Wd1 a:b5! (Nowinka teoretyczna.) 13. H:a8 b:c4 14. Wb1 O-O 15. Gd2 d5 16. Wdc1 Hc7 17. Ha3 Hd7 18. b3 b5 19. Hc5 Sf5 20. a4 Ga6 21. Hb6? b:a4! 22. H:a6 a:b3 23. Ha5 Wb8 24. Gc3 Hb5 25. H:b5 W:b5 26. G:g7 K:g7 27. Gf1 Sd6 28. f3 

Wb4? (Pięknym zwieńczeniem odważnej gry czarnych byłoby 28...d2! 29.Wd1 c3! 30.G:b5 S:b5 31.W:b3 c2 32.Wbb1 Sc3

i dwie białe wieże okazują się słabsze od pary pionów wspartej skoczkiem. Gdyby Macieja znalazł ten wariant podczas gry, bez wątpienia partia powędrowałaby do dziesiątków pism i podręczników.)
W partii nastapiło dalej 29. Wb2 Sb5? 30. G:d3! c:d3 31. Wd1 Sa3 32. W:d3 Sc4 33. Wd:b3 W:b3 34. W:b3 Sd2 35. Wb4 S:f3+ 36. Kf2 g5 i po długiej grze przeciwnicy zgodzili się na remis, co praktycznie przesądziło o tytule dla Tomasza Markowskiego.
Wszystkie pojedynki meczowe z komentarzami B. Maciei znaleźć można w sierpniowym numerze miesięcznika "Panorama Szachowa". 

W pierwszej dekadzie września w Krynicy odbył się turniej strefowy, w którym 28 szachistów z państw środkowo-wschodniej Europy walczyło o awans do turnieju o mistrzostwo świata, zaplanowanego na grudzień w światowej stolicy hazardu, Las Vegas. Silny i wyrównany skład uczestników (niemal sami zawodowcy) oraz wielka stawka sportowa sprawiły, że przez 9 dni w Krynicy toczyła się uporczywa walka o cztery pierwsze miejsca premiowane awansem. Kilku faworytów przegrało z kretesem, były też sensacje in plus:
 

Miejsca pozostałych Polaków: 12. Markowski T. (5 pkt), 17. Wojtkiewicz A., 18. Gdański J. i 20. Kamiński M. (po 4). Dodajmy, że w turnieju grała młoda Bułgarka Antoaneta Stefanowa; uzyskała ona 5 punktów.
Rozczarowani swoją grą w Krynicy są z pewnością arcymistrzowie Wojtkiewicz, Ftacnik (Słowacja) i Spasow (Bułgaria), których posiadane rankingi plasowały w przedstartowych ocenach na miejscach 5-7. Wojtkiewicz przegrał dwie kolejne partie (rundy 6-7, z Almasim i Ftacnikiem) i na sprinterskim dystansie ta strata była niemożliwa do odrobienia.
Aktualny mistrz Polski Markowski zajął miejsce zgodne z posiadanym rankingiem. W trzecim z rzędu turnieju, po MK-CAFE Cup i Polanicy, był już mocno zmęczony. Mówi się, że Markowski zrezygnował z udziału w drużynie olimpijskiej i że jego miejsce zajmie Wojtkiewicz, w ostatnich latach stroniący od występów w reprezentacji. Robert Kempiński ma cień szansy na grę w Las Vegas, jeśli okaże się, że Almasi grał w Krynicy "poza konkursem", gdyż jest personalnie uprawniony do startu w finale.
Czwarte miejsce Bartłomieja Maciei jest najlepszym od niemal półwiecza wynikiem indywidualnym, osiągniętym w rozgrywkach o mistrzostwo świata przez szachistę urodzonego w Polsce: w 1955 roku krakowianin Bogdan Śliwa zakwalifikował się do turnieju międzystrefowego w Goeteborgu i zajął w nim miejsce 19-21.
Nie uciekając się do aptekarskiej wagi można osiągnięcia Śliwy i Maciei uznać za porównywalne. W liczbach bezwzględnych Śliwa jest lepszy, gdyż Macieja awansował "tylko" do pierwszej setki szachistów świata. Jednak w czasach Śliwy w rozgrywkach o mistrzostwo świata uczestniczyło siedmiu reprezentantów ZSRR, gdy obecnie jest ich kilkudziesięciu; grają w barwach Rosji, państw postradzieckich, USA, Izraela itd.
Po występie w Polanicy, gdzie podzielił miejsce z mistrzem świata FIDE Anatolijem Karpowem, Bartłomiej Macieja odnotował kolejny wielki sukces. W Krynicy przed startem był klasyfikowany na miejscu 24. W drugiej rundzie wygrał nieznacznie lepszą końcówkę z Węgrem Horwathem, w piątej wytrzymał nacisk Wojtkiewicza, w szóstej i ósmej pokonał przekonywująco Stefanową oraz wybitnego znawcę debiutów Ftacnika.

Macieja - Stefanowa
Krynica 1998

1.e4 e5 2.Sf3 Sf6 (Obrona Pietrowa czyli rosyjska.) 3.d4 S:e4 4.Gd3 d5 5.S:e5 Sd7 (Kiedyś ruch ten uchodził za niejasny z powodu 6.S:f7!?) 6.S:d7 G:d7 7.0-0 Hh4 8.c4 0-0-0 9.c5 g5 10.Sc3 Gg7 (Stosowano również 10...Wg8) 11.g3 Hh6 12.S:e4 d:e4 13.G:e4 f5 14.Gg2 Gc6 15.G:c6 H:c6 16.G:g5 W:d4 17.Hc2 Wd5 18.Ge3 h5 19.Wad1 h4 (Atak czarnych koncentruje się wokół osłabionych pól h3, g2 i h1) 20.W:d5 H:d5 21.Wd1 He6 22.c6! H:c6 23.H:f5+ Kb8 24.Wc1 Ha4 25.Gf4 G:b2 26.W:c7

(Odskok wieży z szachem szybko zakończy sprawę.) 26...Hd1+ 27.Kg2 h3+ 28.H:h3! Hd5+ (28...W:h3 29.Wc1+) 29.f3 Ge5 30.H:h8+ 1-0 (30...G:h8 31.Wd7+). Przełomowa partia Maciei w turnieju!

P.S. Podziękowania dla p. Łobaziewicza z Komitetu Organizacyjnego za codzienne raporty z przebiegu walki w Krynicy.

"Szachy to tragedia jednego tempa" - napisał kiedyś arcymistrz Kasawery Tartakower, autor niezliczonej ilości "złotych myśli" i powiedzonek, zwany często "Homerem szachów". Jakże często w naprężonej pozycji, np. gdy wykonane są roszady w przeciwną stronę i każdy z przeciwników stara się zamatować nieprzyjacielskiego króla, sukces przypada temu, kto bez straty czasu rozpocznie atak?!
Jednak w pewnych sytuacjach można pozwolić sobie na małą pauzę, przerzucając na przeciwnika obowiązek wyboru planu kampanii i utrudniając mu grę według przygotowanych w domowym laboratorium wzorów. Taka metoda wymaga doskonałego zrozumienia pozycji i właściwej oceny obustronnych szans, by wyczekujący ruch nie okazał się stratą decydującego tempa. Oto przykład z twórczości mistrza świata Karpowa, gdy ten wybitny szachista nie obawiał się jeszcze grać najbardziej ostrych i pryncypialnych wariantów:

1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 c:d4 4.S:d4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 Gg7 7.f3 O-O 8.Hd2 Sc6 9.Gc4 Gd7 10.O-O-O Se5 11. Gb3 Wc8 12. h4 h5 13. Gg5 Wc5

(Wcześniej grywano tu 14.g4 z niedwuznacznym zamiarem zdemolowania pozycji czarnego króla. Karpow wykonuje tajemniczy ruch królem i błyskawicznie wygrywa.) 14. Kb1 b5 15. g4 h:g4 (Lepsze 15...a5.) 16. h5 S:h5 17. Sd5! We8 18. W:h5! g:h5 19. Hh2 Wc4 (Zwrot jakości już nie pomaga.) 20. G:c4 b:c4 21. H:h5 f6 22. f4 Sf7 23. Gh4 Hb8 24. Wh1 c3 25. b3 Hb7 26. f5 Se5 27. Se6 1:0.
 

Kolejnego przykładu "pauzy w ataku" dostarcza partia z sierpniowego turnieju otwartego MK - Cafe Cup. Komentuje zwycięzca (rocznik 1978), który w koszalińskim turnieju dał wiele próbek atakującej gry i wypełnił normę na arcymistrza.

1. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 c:d4 4. S:d4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Ge3 e5 7. Sb3 Ge6 8. f3 Ge7 9. Hd2 Sbd7 10. g4 (Konstelacja zastosowana przeze mnie była kiedyś przewrotnie nazwana "prymitywnym atakiem"; system ten spopularyzowali młodzi gracze angielscy, dziś arcymistrzowie, z Shortem na czele.) 10...h6 11. 0-0-0 b5

12. Kb1 (Dwie rundy wcześniej w partii z Ftacnikiem zagrałem 12.h4, lecz nie dostałem dobrej pozycji.) 12...Sb6 13. Hf2 Wb8 14. Sc5 b4 15. Se2 Sc4 16. S:e6 f:e6 17. Sc1 Hc7 (Należało grać 17...S:e3.) 18. G:c4 H:c4 19. h4 a5 20. g5 h:g5 21. h:g5 W:h1 22. W:h1 Sd7 23. Wh8+ Sf8 24. b3 Hc6 25. Sd3 a4 (Osłabia punkt b4, co białe natychmiast wykorzystują.) 26. Gd2 a:b3 27. c:b3 d5? (Lepsze było 27...Hb5, i jeśli 28.S:b4? - właściwe jest 28.He3 i dopiero później S:b4 - to 28...d5! z kontrgrą.) 28. S:e5 Ha6 29. Gf4 Wc8 30. Hd2 Wd8 31. Hh2 1-0.

Kiedy wolno i należy stosować "pauzę w ataku" (Kc1-b1), by nie okazała się stratą ważnego tempa?
"To jest bardzo dobre pytanie" - jak mawiał filozof Ben Akiba. Wszystko zależy od okoliczności, w szachach nie ma reguły bez wyjątku i na tym polega ich urok. 

Zapraszamy do współpracy oraz przesyłania opinii na adres:
Strona utworzona dnia 1-10-1998 z późniejszymi poprawkami