REWANŻ ZA OKUPACJĘ KREMLA
30 MILIONÓW NA GODZINĘ
Debiut "Vistuli" został zauważony przez
miłośników szachów nie tylko w Polsce. Nadeszło kilka miłych
listów. To cieszy i zobowiązuje.
Na arenie krajowej najważniejszą imprezą
ostatnich tygodni były Mistrzostwa Polski Juniorów. Dorośli
zbierają siły na mające odbyć się niebawem czempionaty mężczyzn i
kobiet. Ich wyniki mogą mieć istotny wpływ na kształt krajowej
kadry w roku olimpijskim.
Świat szachowy ma nowego-starego mistrza.
Anatolij Karpow znów pokazał wielką klasę i nie pozwolił ograć się
fenomenalnemu Anandowi. Złośliwcy, których nigdzie nie brakuje,
szydzą, że obecnie jest wielu mistrzów świata:
- Garri Kasparow wersja PCA (kto wie, co to
takiego?)
- Anatolij Karpow wersja FIDE, mistrz meczu
sześciopartiowego
- Vishi Anand wersja FIDE, mistrz
K.O.
- Robert Fischer wersja Roberta Fischera (wszak
nikt go nie pokonał).
Ten dość zawiły obraz może jeszcze bardziej
się skomplikować, gdy w Linares zakończy się lutowo-marcowy turniej
czołowych siedmiu arcymistrzów świata: Kasparow, Kramnik, Anand,
Szirow, Iwanczuk, Topałow i Swidler. Zdaniem sponsora turnieju,
Hiszpana Rentero, w jego imprezie grają "ci wszyscy, którzy w
przyszłości mają szansę zostać mistrzem świata".
Szachy to dziwna dyscyplina sportu. Potężna
organizacja, jaką jest niewątpliwie FIDE, zorganizowała nie tak
dawno temu mistrzostwa świata. Turniej zakończył się, wyniki poszły
w świat. Niektórzy "niesławnie polegli" (Topałow, Iwanczuk itd.),
inni "utrzymali pozycje" (Anand, Gelfand, Short). Wtedy rozległy
się głosy, że mistrzostwa były "niesprawiedliwe", a wyniki
"przypadkowe". Prywatna osoba, jaką jest pan Rentero, wie lepiej od
FIDE, kto wart jest tytułu mistrza świata. Niepotrzebne są turnieje
strefowe, międzystrefowe, mecze pretendentów. To nic, że przez 50
lat działania tego systemu jego "produktami" byli mistrzowie świata
Smysłow, Tal, Petrosjan, Spasski, Fischer, Karpow i nawet sam
Kasparow. W każdym systemie rywalizacji, i w tym tkwi pewien urok,
muszą być "wielcy przegrani". Takimi byli Sztejn, Keres, może
jeszcze kilku innych.
Tak więc po turnieju w Lineres sytuacja w
światowej czołówce nie wyjaśni się, lecz zagmatwa jeszcze bardziej.
Kluczem do wszystkiego są anarchizujące poczynania Kasparowa -
wiecznego buntownika, na które nakłada się kryzys FIDE, również
finansowy, ale przede wszystkim koncepcyjny i personalny. Dopóki
tak będzie, nie ma szans na spokój na szachowym
Olimpie.
Tyle na dziś.
REWANŻ ZA OKUPACJĘ KREMLA W roku 1610 wojska
polskie hetmana Żółkiewskiego zdobyły Moskwę. Próba osadzenia na
tronie moskiewskim polskiego królewicza Władysława, syna Zygmunta
III Wazy nie powiodła się. Wybuchło powstanie, a załogę polskąą,
która zabarykadowała się w twierdzy kremlowskiej, zmusiły po długim
oblężeniu do kapitulacji głód, epidemie i brak widoków na skuteczną
odsiecz. Wojna wywołała w Rosji silne i utrzymujące się długo
nastroje antypolskie, co było o tyle uzasadnione, że źle opłacani i
niedożywieni żołnierze dopuszczali się najróżniejszych gwałtów na
miejscowej ludności, a sama Moskwa została dokładnie obrabowana i
zniszczona. Długo jeszcze Rzeczpospolita była militarnie silniejsza
od państwa moskiewskich carów, toteż pierwszą nauczkę za okupację
Kremla polscy magnaci dostali nie na prawdziwym polu bitwy, lecz na
szachownicy. Donosił o tym swym czytelnikom anonimowy dziennikarz
"Wiadomości Moskiewskich" w artykule z 2. grudnia 1895: "Już w XVI
wieku Rosjanie uważani byli za wielkich miłośników szachów i za
silnych graczy. Jeden z polskich posłów pisał w 1581 roku z Moskwy,
że:
>>Rosjanie grają w szachy bardzo pomysłowo i ze szczególnym
zacięciem, a są w tej grze tak wyćwiczeni, że inne nacje nie mogą
się łatwo z nimi równać<<. Na dworze moskiewskim szachy były
jedną z ulubionych rozrywek. Wiadomo na przykład, że car Iwan
Groźny w chwilach dobrego nastroju lubił grać w szachy i nawet
uczył tej gry swego giermka Malutę Skuratowa. Król Zygmunt (III
Waza - przyp. aut.) w czasie pobytu w zamku tuszyńskim bardzo
często grał w szachy z bojarami Michaiłem Glebowiczem Sałtykowem,
Fiodorem Iwanowiczem Mścisławskim i kniaziem Iwanem Kurakinem.
Kiedyś król przegrał z Sałtykowem kilka tysięcy złotych, ale że był
skąpy, pieniędzy nie dał i tylko nakazał bojarskiej Dumie, aby
rodzinie Sałtykow zwrócono skonfiskowane dobra i pozwolono wybrać
najlepsze domy w Moskwie. Szczególnie zręczną grą w szachy
wyróżniał się na dworze cara Fiodora Aleksiejewicza szlachcic
Leontij Tiapkin. Przebywając w Warszawie w charakterze carskiego
posła, Tiapkin miał jechać na koronację Jana Sobieskiego do
Krakowa. Brakowało mu pieniędzy, bo straszny był z niego utracjusz.
"Gdyby tak kogoś ograć w szachy" - mówi Tiapkin do swojego
polskiego przyjaciela. Ten wskazał mu na przebywającego w otoczeniu
króla Jana hrabiego Ludwikowskiego, bogatego magnata i zagorzałego
miłośnika szachów. Tiapkin i Ludwikowski grali kilka dni bez
przerwy. W rezultacie hrabia przegrał około 30 000 dziesięcin ziemi
w pobliżu Warszawy. Na drugi dzień Tiapkin ziemię sprzedał." (cytat
za moskiewskim miesięcznikiem "64", 1995/11, s. 53, opr. Abram
Błoch). Tak oto szachiści moskiewscy wzięli srogi rewanż za
zniszczenie swego miasta oraz okupację Kremla i aż do dziś są górą.
Ponadto, gdyby dokładniejsze badania archiwalne potwierdziły
doniesienia o szachowej pasji hrabiego Jana Ludwikowskiego,
historycy polskiego sportu będą zmuszeni umieścić go w galerii
dawnych mistrzów szachownicy, obok Wincentego Budzyńskiego, Szymona
Winawera i hrabiego Kazimierza Weydlicha.
30 MILIONÓW NA GODZINĘ
Tegoroczny XVI Memoriał Stanisława
Gawlikowskiego (15-18.01) był prawdziwym świętem szachów. Pierwszą
odsłonę Memoriału stanowił turniej miesięcznika "Szachista", w
którym rozegrano 9 rund tempem 15 minut na partię. Samodzielne
zwycięstwo odniósł młody reprezentant Niemiec Robert Rabiega (7,5
pkt), wyprzedziwszy o pół punktu koalicję 6 rywali, wśród których
najlepsi okazali się arcymistrzowie Aloizas Kveinys (Litwa),
Władimir Tukmakow (Ukraina) i Lembit Oll (Estonia).
Następnego dnia odbyły się Otwarte Mistrzostwa
Warszawy w grze błyskawicznej. Dominacja gości była bezsporna:
najlepszy z Polaków Bartosz Soćko był dopiero piętnasty. Pierwszą
trójkę stanowili ukraińscy arcymistrzowie Aleksandr Maksymienko i
dwóch Władimirów: Tukmakow i Małaniuk.
Trzecią odsłonę stanowił turniej szachów
aktywnych (25') o puchar Banku Współpracy Europejskiej. Fundusz
nagród przewyższający 20 tys. złotych zachęcił do startu 150
szachistek i szachistów, w tym aż 14 legitymujących się tytułem
arcymistrza. Gdy w 7. rundzie Aleksander Wojtkiewicz pokonał w
pryncypialnym pojedynku Lembita Olla z Estonii i zdobył cały punkt
przewagi nad grupą pościgową, wydawało się, że losy pierwszej
nagrody zostały przesądzone. Tymczasem w następnych partiach lider
zadowolił się szybkimi remisami i w ostatniej rundzie musiał
stoczyć walkę "o wszystko" z Robertem Kempińskim, który po fatalnym
starcie morderczą serią zwycięstw wdarł się do czołówki.
Wojtkiewiczowi remis dawał pierwszą nagrodę, ten sam wynik
pozostawiał Kempińskiego na miejscu zaledwie dziesiątym. Grający
czarnymi Wojtkiewicz szybko zdobył jakość za piona, ale nie
potrafił wyzwolić się z nacisku flegmatycznie manewrującego
Kempińskiego, który na dodatek miał lepszy czas, co w szachach
aktywnych nabiera niekiedy decydującego znaczenia. Wojtkiewicz
stracił piona, następnie drugiego, aż w końcu podstawił hetmana i,
zirytowany do ostateczności, zmieszał figury na szachownicy. W
niecałą godzinę przegrał 3 tys. złotych - tyle wynosiła różnica
pomiędzy 1. i 4. nagrodą. Czołówka tabeli:
1. Kengis (Łotwa) 8,5/11
2. Kempiński (Polska) 8,5
3. Maksymienko (Ukraina) 8
4. Wojtkiewicz (Polska) 8
5. Macieja (Polska) 8
6. Gricak (Białoruś) 8 itd.
Warszawski junior udzielił arcymistrzowi z Litwy lekcji taktyki (patrz diagram): 17.Sh5!! Gh8 18.Gf4 Hd7 19.Ge5 f6 20.Gg3 g:h5 21.H:h5 e5 22.d:e5 Hf7 23.Hg4+ Hg7 24.Hb4 b6 25.Gc4+! S:c4 26.H:c4+ Hf7 27.e6 Hb7 28.Wd7! We7 29.W:b7 G:b7 30.Gd6 Wc8 31.H:c8+ G:c8 32.G:e7 f5 33.Gd6 1:0.
Kilka partii z Memoriału Stanisława
Gawlikowskiego
Piński - Kveinys
Warszawa 1998, turniej banku BWE
1.e4 c5 2.c3 g6 3.d4 cxd4 4.cxd4 d5 5.exd5 Sf6 6.Sc3 Sxd5 7.Gc4 Sxc3 8.bxc3 Gg7 9.Se2 0-0 10.0-0 Sc6 11.Gg5 Sa5 12.Gd3 Ge6 13.Sf4 Gd7 (If 13...Gc4? so 14.G:c4 S:c4 15.He2 +-) 14.He2 We8 15.Wfe1 Gc6 16.Wad1 Hc7 17.Sh5 Gh8 18.Gf4 Hd7 19.Ge5 f6 20.Gg3 gxh5 21.Hxh5 e5 22.dxe5 Hf7 23.Hg4+ Hg7 24.Hb4 b6 25.Gc4+ Sxc4 26.Hxc4+ Hf7 27.e6 Hb7 28.Wd7 We7 29.Wxb7 Gxb7 30.Gd6 Wc8 31.Hxc8+ Gxc8 32.Gxe7 f5 33.Gd6 1-0
Panczenko - Wojtkiewicz
Warszawa 1998, turniej banku BWE
1.d4 g6 2.Sf3 Gg7 3.g3 c5 4.c4 cxd4 5.Sxd4 Sc6 6.Sxc6 bxc6 7.Gg2 Wb8 8.Hc2 Gb7 9.0-0 c5 10.Sc3 Gxg2 11.Kxg2 Sf6 12.Wd1 d6 13.b3 0-0 14.Gb2 Hc7 15.Sd5 Sxd5 16.Wxd5 a5 17.Gxg7 Kxg7 18.Wad1 a4 19.e4 axb3 20.axb3 Wb6 21.Hc3+ f6 22.W5d3 Wfb8 23.We3 Hb7 24.Wdd3 Wa8 25.Hc2 Wba6 26.Wd2 Wa1 27.h4 h5 28.Hb2 W8a3 29.Wde2 Ha8 30.We1 W1a2 31.Hc3 Ha5 32.Hxa5 Wxa5 33.W1e2 W5a3 34.Wxa2 Wxa2 35.Kf3 Wb2 36.Wd3 Kf7 37.Ke3 f5 38.f3 Kf6 39.Wc3 Wg2 40.e5+ dxe5 41.Wc1 e4 42.b4 Wxg3 43.bxc5 Wxf3+ 44.Ke2 Wd3 45.Wb1 Wc3 46.Wb6+ e6 47.Wb4 Ke5 0-1.
Jaracz - Malaniuk
Warszawa 1998, turniej banku BWE
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.d3 h6 5.c3 g6 6.0-0 d6 7.We1 Gg7 8.d4 0-0 9.Sbd2 exd4 10.cxd4 d5 11.exd5 Sxd5 12.Se4 We8 13.Gxh6 Gg4 14.Gxg7 Kxg7 15.Gxd5 Hxd5 (Uwaga, zapis kilku poprzednich ruchów może być niedokładny, reszta na pewno poprawna) 16.Sc3 Gxf3 17.Sxd5 Gxd1 18.Waxd1 Wed8 19.Sxc7 Wac8 20.Sb5 a6 21.Sc3 Sxd4 22.Kf1 b5 23.We4 Se6 24.Wxd8 Wxd8 25.a3 Sc5 26.We2 Wd4 27.Wc2 Wc4 28.Ke2 Se6 29.Wd2 b4 30.axb4 Wxb4 31.g3 a5 32.Kd3 a4 33.We2 g5 34.Sa2 Wb7 35.Kc3 Wc7+ 36.Kb4 Wb7+ 37.Ka3 Wb3+ 38.Kxa4 Sc5+ 39.Ka5 Sb7+ 40.Ka6 Sc5+ 41.Ka7 Sd3 1/2.
Zagorskis - Gdański J.
Warszawa 1998, turniej banku BWE
1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 d6 4.Sc3 g6 5.Gg5 Gg7 6.e3 h6 7.Gh4 Hb6 8.Hd2 g5 9.Gg3 Sh5 10.Gd3 Sd7 11.Sge2 Sxg3 12.Sxg3 h5 13.f4 gxf4 14.exf4 Sf6 15.Sf5 Gxf5 16.Gxf5 h4 17.0-0 Hb4 18.Hd3 a6 19.Wae1 Kd8 20.We2 b5 21.b3 Wb8 22.Kh1 bxc4 23.bxc4 Ha3 24.Wb1 Wb4 25.Wxb4 cxb4 26.He3 e6 27.dxe6 fxe6 28.Hb6+ Ke7 29.Wxe6+ Kf7 30.Se2 Wf8 31.Hb7+ Kg8 32.We7 Sh5 33.Hd5+ Kh8 34.Gc2 (and after some moves...) 1-0. Jacek trochę się zagalopował...
Dowżenko - Szulman
Warszawa 1998, turniej banku BWE
1.e4 e6 2.He2 Sf6 3.g3 d5 4.d3 dxe4 5.dxe4 b6 6.Sf3 Ga6 7.c4 Gb4 8.Gd2 Sc6 9.e5 Sd7 10.Gg2 Gxd2 11.Hxd2 Gb7 12.O-O Sc5 13.He3 Hd3 14.Hg5 O-O 15.Wb1 h6 16.Hf4 a5 17.h4 Wad8 18.h5 Sd4 19.Kh2 Sxf3 20.Sxf3 Gxf3 21.Hxf3 Hxf3 22.Gxf3 Sd3 23.Gg2 Sxe5 24.c5 bxc5 25.Wbc1 Sd3 26.Wc2 Wd4 27.Wfd1 Wfd8 28.Gf1 Sb4 29.Wxd4 cxd4 30.Wc7 d3 31.a3 Sa2 32.Wa7 d2 33.Ge2 d1H 34.Gxd1 Wxd1 35.Wa5 Wd2 36.b4 Wxf2 36.Kh3 Wb2 0-1.
Strona utworzona dnia 15-02-1998 z późniejszymi poprawkami