Felietony 2018

Uroki walki figurowej

Olimpijskie zmagania w Batumi
Zwolennicy czystej walki figurowej chętnie wymieniają centralne piony, aby bez przeszkód skupić się na taktycznych subtelnościach. W takich sytuacjach czynnik planowania w oparciu o strukturę pionów prawie nie występuje. Jest to ciekawy zwrot od czasów odkryć Wilhelma Steinitza. Przyczyna jest prozaiczna, w takich sytuacjach programy komputerowe grają najsilniej, a dzisiaj cała czołówka intensywnie ćwiczy w symbiozie z komputerem.
W partii rozegranej na półmetku Olimpiady Szachowej obie strony

Soćko, Monika (2446) -- Exler, Veronika (2267)
Olympiad Women 2018 (Round 5.22) Batumi GEO 2018.09.28 1-0 E06

1.d4 d5 2.c4 e6 3.♘f3 ♘f6 4.g3 ♗e7 5.♗g2 O-O 6.O-O dxc4 7.♘e5 Wariant otwarty Partii Katalońskiej umożliwia aktywną grę figurową.
7...♘c6 8.♗xc6 bxc6 9.♘xc6 ♕e8 10.♘xe7+ ♕xe7 11.♕c2 c5 12.♕xc4 cxd4 13.♕xd4 e5 14.♕h4 h6 15.♘c3 ♗b7 16.e4 ♖fe8 17.f3 ♕c5+ 18.♔g2 ♖e6 Filippov, Valerij -- Sulskis, Sarunas 1/2-1/2 (52 pos.) EU Ch 4th, 2003 18...♖ad8 19.g4 ♖d3 20.g5 hxg5.
19.g4 ♘d7 20.♕f2 ♕e7 21.♗e3 ♘b6 22.a4

22...♗c6?! Nie wygląda na najlepszą reakcję, po 22...♖c8 23.♖ac1 ♕f8 24.a5 ♘c4 25.♘d5 ♖a6 czarne dysponowały kontrgrą.
23.♖fc1 ♖d8 24.b3 ♖d3 25.a5 ♘c8 26.♘d5 ♕b7 27.a6 ♕b8 28.♕c2 ♖xb3 29.♖ab1 ♖xb1 30.♖xb1 ♕d6

31.♗c5? Mimo pozorów aktywności ruch gońcem nie jest skuteczny. Lepsze 31.♖b7 ♖e8 32.♖c7 ♗d7 33.♕c5 ♕e6 34.h3 ♔h7 35.♖b7 z paraliżem czarnych figur.
31...♕d7 32.♖b8 ♖e8 33.♕c4 ♔h7 34.♖b2?! Wycofanie wieży nie było konieczne. Utrzymanie presji było wystarczająco dokuczliwe dla czarnych. Po 34.♕b4 ♖d8 35.♕b3 ♖e8 36.h3 ♖h8 37.♔g3 ♖e8 38.h4 34.♕b4 h5 zwycięstwo białych jest bardzo prawdopodobne.
34...♘d6 35.♕b3 ♘xe4 36.fxe4 ♕xg4+ 37.♔f2 ♕xe4

38.♖d2? Groźne przeoczenie, które mogło się źle skończyć dla białych. Dla utrzymania równych szans należało grać 38.♘f6+ gxf6 39.♕xf7+ ♔h8 40.♕xf6+ ♔g8 41.♔g3 ♕d3+ 42.♔h4 ♕c4+ 43.♔h5 ♕xc5 44.♕g6+ z wiecznym szachem.
38...♕h4+?! Wystarczyło zagrać 38...♖e6 39.♕f3 ♗xd5 40.♕xe4+ ♗xe4 i białe zostawały w końcówce bez trzech pionów.
39.♕g3 ♕a4?! W ten sposób czarne bezpowrotnie tracą przewagę. Grając 39...♕c4 40.♕d3+ ♕xd3 41.♖xd3 e4 42.♖a3 (ciekawa końcówka powstaje po 42.♖d4 ♖e5 43.♔e3 ♖xd5 44.♖xd5 ♗xd5 45.♔f4 g5+ 46.♔e5 ♗c4 47.♔f6 ♗xa6 i czarne mają cztery piony przewagi, ale gońce są różnopolowe, co jak wiadomo utrudnia realizację przewagi) 42...♗xd5 43.♗xa7 ♖e6 44.♗d4 ♗a8 45.h4 f5 46.♖g3 ♖e7 miały w końcówce przewagę trzech pionów.
40.♘e7 ♕xa6 41.♕xe5 ♕c4? Dla utrzymania równowagi można było grać 41...♕a5 42.♖e2 ♗d7 43.♕e4+ ♔h8 44.♕e3 ♔h7+.
42.♗d4? = Trudno ocenić szanse na wygraną po serii wymian 42.♕f5+ g6 43.♘xg6 fxg6 44.♖d7+ ♗xd7 45.♕xd7+ ♔g8 46.♕xe8+ ♔h7 47.♕d7+ ♔g8 48.♗xa7 ♕f4+ i trudno ukryć króla przed szachami.
42...f6 43.♕f5+ ♔h8 44.♕c5 ♕xc5 45.♗xc5 Skomplikowana końcowka, w której białe mają skoczka za trzy piony.
45...♗b5 46.♗b4 a6 47.♖c2 ♖d8 48.♖c7 ♔h7 49.♘c6 ♗xc6 50.♖xc6 ♖a8 Za gońca czarne mają trzy piony, szanse są wyrównane.
51.♗a5 ♖a7 52.♔f3 ♔g6 53.♔f4 ♖a8 54.♔g4 ♖a7 55.♔f4 ♖a8 56.♔e4 ♖e8+ 57.♔f3 ♖a8 58.♖c7 ♖e8 59.♖a7 ♖e5 60.♗b4 ♖f5+ 61.♔g2 ♖g5+ 62.♔h1 ♔f5 63.♗f8 g6?! Po 63...a5 64.♖xa5+ ♔g6 65.♖xg5+ hxg5 końcówka była remisowa..
64.♗g7 h5 65.♖xa6 ♖g4?! Więcej szans remisowych dawało 65...h4 66.♗xf6 ♖g4 67.♗c3 ♖c4.
66.♖xf6+ ♔g5 67.♖f2?! Wygrywało 67.♖d6 ♖f4 68.♖d5+ ♔h4 69.♖d4 ♖xd4 70.♗xd4.
67...♖c4 68.♗f6+ ♔h6 69.h4 ♖c6 70.♔g2 ♔h7? Rozsądnie było poczekać na działania przecwnika 70...♖e6 71.♔g3 ♖a6 72.♗g5+ ♔g7.
71.♔g3 Droga do wygranej była forsowna 71.♗d4 ♖e6 (wtrącenie 71...♖c4 72.♖f4 ♖a4 73.♔f3 ♔g8 74.♔e4 ♖a2 75.♖f2 ♖a8 76.♖f6 ♔h7 77.♖f7+ ♔g8 78.♖g7+ ♔f8 79.♖xg6 także prowadziło do przegranej.) 72.♖f8 g5 73.♖h8+ ♔g6 74.♖g8+ ♔f5 75.♖xg5+ ♔e4 76.♗f2.
71...♔g8 Białe wygrywały też po 71...♖c4 72.♖f4 ♖c5 73.♗d4 ♖d5 74.♖f7+ ♔g8 75.♖g7+ ♔f8 76.♗b2 ♖d2 77.♖b7 ♔e8 78.♔f4 ♖d5 79.♖g7 ♖f5+ 80.♔e4 ♖a5 ( 80...♖b5 81.♗d4 ) 81.♖xg6.
72.♗e5 ♖c4 73.♖f4 ♖c5 74.♖f8+ Gra skończona, pozycja upraszcza się i wygrana staje się łatwa.
74...♔xf8 75.♗d6+ ♔f7 76.♗xc5 ♔f6 77.♔f4 ♔g7 78.♔g5 Po 78.♔g5 ♔f7 79.♗d4 ♔e6 80.♔xg6 białe wygrywają promując piona na hetmana.
1-0