Felietony

Nie bój się upiorów na szachownicy!

Zdolna juniorka, która błysnęła w mistrzostwach kraju kobiet została łatwo oszukana przez jedną z najlepszych polskich szachistek. Najważniejszy moment krytyczny w tej partii to szóste posunięcie białych. Jeżeli ktoś wybiera warianty szukając ostrej gry i ataku nie powinien bać się upiorów na szachownicy. Białym nic nie groziło, należało iść do przodu. Potem była niepoprawna ofiara zamiast przejścia do typowych planów.

Wozniak,M (2178) - Szczepkowska-Horowska,K (2414) [B06]
POL Ch w 2015 Poznan POL (4.3), 27.03.2015
1.e4 d6 2.d4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6

Wariant, który przed wielu laty spopularyzowali bracia Sznapikowie, Aleksander i Krzysztof. Zawsze cieszył się w Polsce kiepską opinią, chociaż przyniósł czarnym dużo punktów, przynajmniej na polskiej arenie. Grający białymi rzadko znają teorię tego wariantu, ale czarne muszą być dobrze przygotowane do takiej gry. W takich wariantach zawsze warto zastanowić się nad planami typu: Ge3, Hd2, f3 albo Sf3 i Gd3 etc.
5.Sf3 Czarne muszą być przygotowane na a4, po czym zazwyczaj powstaje „szczurek”, „hipopotam” albo „żaba”. W różnych krajach różnie tę strukturę nazywają, a w Polsce dominuje określenie „szczurek”, co chyba pokazuje polskie podejście do tego debiutu. Na pewno a4 zasługuje na uwagę, gdy pozycja jest dla nas nowa i nie znamy wariantów. Później warto sprawdzić plany z Gc4. To jest chyba jedna z najlepszych recept na te struktury.
Adamowicz,K (2145) - Bartel,M (2342) [B06]
ch-POL w 2014 Warsaw POL (2.2), 26.03.2014
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 a6 4.a4 d6 5.f4 Sd7 6.Sf3 b6 7.Gc4 e6 8.0-0 Se7 9.f5 gxf5 10.Sg5 Sf6 11.exf5 d5 12.fxe6 Gxe6 13.Sxe6 fxe6 14.Gd3 c5 15.Gg5 Wf8 16.He2 c4 17.Hxe6 cxd3 18.Gxf6 Wxf6 19.Wxf6 Gxf6 20.Hxf6 dxc2 21.We1 Wa7 22.He6 Wc7 23.Sxd5 Hxd5 24.Hxd5 c1H 25.Hh5+ Kd7 26.Wxc1 Wxc1+ 27.Kf2 Wc2+ 28.Ke3 Wxb2 29.Hxh7 Wb3+ 30.Kf4 Wb4 31.Ke5 Wxa4 32.Kf6 Wxd4 33.Hxe7+ Kc6 34.g4 a5 35.g5 a4 36.g6 Wd6+ 37.Hxd6+ 1-0


Shaw,J (2432) - Giacopelli,V (2102) [B06]
Gibtelecom Masters Gibraltar ENG (4), 27.01.2006
1.e4 d6 2.d4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 Sd7 6.a4 b6 7.Gc4 h6 8.0-0 Gb7 9.f5 gxf5 10.exf5 Sdf6 11.Gf4 d5 12.Gd3 Sh5 13.Ge5 Shf6 14.He2 c5 15.b3 Kf8 16.a5 Sd7 17.Gxg7+ Kxg7 18.axb6 Hxb6 19.Se5 Sxe5 20.Sa4 Hc7 21.dxe5 Kf8 22.f6 exf6 23.exf6 d4 24.Hg4 Sxf6 25.Wxf6 Wg8 26.Gg6 He7 27.Waf1 Gd5 28.Sb6 1-0


Boskovic,D (2434) - Rakhmanov,A (2584) [B06]
11th EICC Men Rijeka CRO (10), 16.03.2010
1.d4 g6 2.e4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.a4 e6 6.Ge3 Sd7 7.e5 Se7 8.Se4 d5 9.Sg5 Sf5 10.Gf2 c5 11.c3 cxd4 12.cxd4 Sb6 13.b3 f6 14.S5f3 Gf8 15.Gd3 Gb4+ 16.Kf1 fxe5 17.fxe5 Gd7 18.g4 Sh6 19.h3 Gc6 20.Gh4 Ge7 21.Gxe7 Hxe7 22.Hd2 Sf7 23.Kg2 0-0-0 24.Se2 Sc4 25.Hc1 Kb8 26.Gc2 Scxe5 27.dxe5 d4 28.Seg1 Whf8 29.He1 Sg5 30.Gd1 Wf4 31.h4 Wxg4+ 32.Kh2 Hf8 33.hxg5 Hf4+ 34.Kh3 h6 35.Sh4 Wxh4+ 36.Hxh4 Hf1+ 0-1


5... b5 6.a3??

Jeżeli ktoś decyduje się na warianty z f2-f4, powinien być również gotowy na ostrą grę powstającą po e4-e5. Albo unikamy takich pozycji grając a4 albo szukamy szczęścia w bezpośrednim ataku po e4-e5. Inne podejście zazwyczaj skutkuje porażką. Partie w tym otwarciu, tak naprawdę, rozstrzygają się przynajmniej od strony psychologicznej już w debiucie. Nie bój się upiorów na szachownicy.

Przytoczymy nieco przykładowych partii do samodzielnej analizy aby pokazać główne idee w tym wariancie.

Burton,R (2015) - Hillarp,P (2581) [B06]
2010
1.d4 g6 2.e4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.0-0 c5 8.e5 cxd4 9.Ge4 Wb8 10.Sxd4 dxe5 11.Sc6 Hb6+ 12.Kh1 Sgf6 13.Sxb8 Hxb8 14.Gf3 exf4 15.Sd5 Sxd5 16.Gxd5 e5 17.a4 b4 18.c3 0-0 19.cxb4 Sf6 20.Gc4 Hxb4 21.b3 We8 22.Gd2 Hb7 23.Wc1 h5 24.He1 g5 25.Ga5 h4 26.Kg1 h3 27.Hf2 Sg4 28.Hf3 hxg2 0-1


Fedorovsky,M (2397) - Pel Bonno (2299) [B06]
2008
1.d4 d6 2.e4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.e5 c5 8.Ge4 Wb8 9.0-0 cxd4 10.Sxd4 dxe5 11.Sc6 Hb6+ 12.Kh1 Sgf6 13.Sxb8 Hxb8 14.fxe5 Sxe5 15.Gf4 0-0 16.Gf3 b4 17.Sd5 Sxd5 18.Gxd5 e6 19.Gb3 Hb5 20.a3 bxa3 21.Wxa3 Sg4 22.c4 Hh5 23.h3 Gxb2 24.Wa2 e5 25.Wxb2 exf4 26.Hf3 g5 27.Kg1 Sf6 28.Hxh5 Sxh5 29.c5 Sg3 30.Wd1 Gf5 31.Gc2 Ge6 32.Gd3 a5 33.c6 Wc8 34.Wc1 Kf8 35.c7 Ke7 36.Ga6 Se4 37.Gxc8 Gxc8 38.Wd1 1-0


Hansen,E (2584) - Nijs,N (2298) [B06]
Oslo Int Open 2013 Oslo NOR (9), 29.09.2013
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.e5 c5 8.Ge4 Wb8 9.Ge3 Sh6 10.dxc5 dxc5 11.Hd2 Gb7 12.Gxb7 Wxb7 13.0-0-0 Hc8 14.h3 0-0 15.Se4 Hc6 16.Hd5 Wc8 17.g4 c4 18.Hxc6 Wxc6 19.Sg3 Sf8 20.g5 Sf5 21.Sxf5 gxf5 22.Sd4 Wcc7 23.Sxf5 f6 24.gxf6 exf6 25.exf6 Gxf6 26.Whg1+ Sg6 27.Sd6 1-0


Gaponenko,I (2428) - Dussol,P (2232) [B06]
TOP 16 Poule Haute Le Port Marly FRA (10), 30.05.2009
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.e5 c5 8.Sg5 cxd4 9.e6 f5 10.Sd5 Sc5 11.Sf7 Gxe6 12.Sxd8 Gxd5 13.0-0 Wxd8 (Szalony pomysł skandynawskiego (obywatelstwo Szwecji i Norwegii) tygrysa. Tygrys miał szczęście, że nie grał tego wariantu przeciwko lwicom i tygrysicom. Kobiety są bardziej zawzięte, a to jest może najważniejsza potrzebna cecha do skutecznej gry w takich pozycjach.) 14.b4 Sa4 15.c4 Sc3 16.Hb3 Gf7 17.Gd2 Se4 18.Ge1 Wc8 19.Wc1 Sgf6 20.Ha3 bxc4 21.Ha4+ Sd7 22.Hxa6 0-0 23.Wxc4 Wa8 24.Hb5 Wa3 25.Wc7 Wb8 26.Hxd7 Wxd3 27.Wc8+ Wxc8 28.Hxc8+ Gf8 29.b5 Gd5 30.b6 Sc5 31.Gb4 Sb7 32.Wc1 Kf7 33.Wc7 Wd1+ 34.Kf2 Wb1 35.a3 Wb2+ 36.Ke1 Sc5 37.Gxc5 dxc5 38.b7 Wb1+ 39.Kd2 Gh6 40.g3 c4 41.Wxe7+ Kxe7 42.Hc7+ Kf8 43.b8H+ Wxb8 44.Hxb8+ Ke7 45.Hc7+ 1-0


Hansen,E (2584) - Nijs,N (2298) [B06]
Oslo Int Open 2013 Oslo NOR (9), 29.09.2013
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.e5 c5 8.Ge4 Wb8 9.Ge3 Sh6 10.dxc5 dxc5 11.Hd2 Gb7 12.Gxb7 Wxb7 13.0-0-0 Hc8 14.h3 0-0 15.Se4 Hc6 16.Hd5 Wc8 17.g4 c4 18.Hxc6 Wxc6 19.Sg3 Sf8 20.g5 Sf5 21.Sxf5 gxf5 22.Sd4 Wcc7 23.Sxf5 f6 24.gxf6 exf6 25.exf6 Gxf6 26.Whg1+ Sg6 27.Sd6 1-0


Carlsen,M (2553) - Azmaiparashvili,Z (2662) [B06]
2005
1.d4 d6 2.e4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.Ge3 c5 8.dxc5 Sxc5 9.Gxc5 dxc5 10.e5 Wa7 11.He2 Sh6 12.a4 Ha5 13.0-0 b4 14.Se4 0-0 15.Hf2 Wc7 16.Sfd2 Ge6 17.Sc4 Gxc4 18.Gxc4 Sf5 19.Wfd1 Hb6 20.c3 h5 21.a5 Hc6 22.He2 Wb8 23.Gd5 Hb5 24.Gc4 Hc6 25.Gd5 He8 26.Gc4 Gh6 27.g3 Wd8 28.Gxa6 Wxd1+ 29.Wxd1 Ha4 30.Gc4 Hxa5 31.e6 fxe6 32.Sf6+ Kh8 33.Wd8+ Kg7 34.Wg8+ 1-0


Svidler,P (2690) - Lobron,E (2500) [B06]
Ordix Open Mainz GER (4), 17.08.2002
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.e5 Gb7 8.He2 Sh6 9.a4 b4 10.Se4 0-0 11.c3 bxc3 12.bxc3 c5 13.0-0 Hc7 14.e6 Sf6 15.Seg5 cxd4 16.exf7+ Sxf7 17.Se6 Hxc3 18.Gb2 Ha5 19.Sfxd4 Wfe8 20.Sxg7 Kxg7 21.Se6+ Kg8 22.f5 g5 23.h4 h6 24.hxg5 hxg5 25.Wae1 Se5 26.He3 Sh7 27.Sxg5 1-0


Kasimdzhanov,R (2679) - Alber,H (2357) [B06]
15th Ordix Open Mainz GER (3), 02.08.2008
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Gb7 7.He2 Sf6 8.e5 Sd5 9.Sxd5 Gxd5 10.0-0 e6 11.a4 b4 12.c3 0-0 13.Ge4 Gxe4 14.Hxe4 d5 15.He1 bxc3 16.bxc3 Hd7 17.Hh4 Sc6 18.Sg5 h6 19.Sf3 Se7 20.g4 Wfb8 21.f5 exf5 22.Gxh6 fxg4 23.Gxg7 Kxg7 24.Hf6+ Kh6 25.Sg5 Wb6 26.Sxf7+ Kh7 27.Hh4+ 1-0


Van Kerkhof,D (2327) - Roobol,M (2339) [B06]
Dutch League 2014-15 Netherlands NED (2.9), 01.11.2014
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 Sd7 6.e5 c5 7.Gc4 cxd4 8.Sg5 Sh6 9.Gxf7+ Sxf7 10.Se6 Ha5 11.Sxg7+ Kf8 12.Se6+ Kg8 13.Hxd4 dxe5 14.Hd5 Hxd5 15.Sxd5 h6 16.0-0 Kh7 17.fxe5 Sdxe5 18.Sec7 Wa7 19.Gf4 b5 20.Wae1 e6 21.Gxe5 Sxe5 22.Wxe5 exd5 23.Wf7+ Kg8 24.Wee7 1-0


Schlosser,P (2579) - Seul,G (2450) [B06]
Bundesliga 2007-8 Baden Baden GER (4), 15.12.2007
1.d4 d6 2.e4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 Sd7 6.e5 c5 7.Gc4 cxd4 8.Sg5 Sh6 9.Gxf7+ Sxf7 10.Se6 Ha5 11.Sxg7+ Kf8 12.Se6+ Kg8 13.Sxd4 dxe5 14.Sb3 Hb4 15.0-0 e4 16.Ge3 Hd6 17.Sxe4 Hxd1 18.Waxd1 Sf6 19.Sf2 Gf5 20.c3 Sd6 21.Gd4 Kf7 22.Sc5 Whc8 23.Scd3 h5 24.h3 b5 25.Se5+ Ke8 26.Wfe1 h4 27.Sxg6 1-0


Blednov,S (2360) - Gutsko,N (2287) [B06]
Stanitsa Winter 2010 Stanitsa-Luganskaya UKR (7), 19.12.2010
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 Sd7 6.e5 c5 7.Gc4 cxd4 8.Sg5 Sxe5 9.fxe5 dxc3 10.Sxf7 cxb2 11.Gxb2 Hb6 12.Gb3 Sh6 13.Sxh8 Gxe5 14.Ga4+ Kd8 15.Gxe5 Ha5+ 16.Kf2 Hxe5 17.h3 Hf4+ 18.Hf3 Hxa4 19.Hf8+ Kd7 20.Hxh6 Hxc2+ 21.Kf1 Hb2 22.We1 Hxh8 23.Kg1 b5 24.Kh2 Gb7 25.Whf1 We8 26.Wf7 Hc3 27.Hh4 g5 28.Hf2 g4 29.Wxh7 Kd8 30.hxg4 Hc6 31.We2 Hd5 32.Hh4 Kc8 33.Whxe7 Wxe7 34.Hxe7 Gc6 35.g5 Hc4 36.g6 Hf4+ 37.Kg1 Hc1+ 38.We1 Hc5+ 39.He3 Hc2 40.Hg5 Hc3 41.Wc1 Hd4+ 42.Kh2 Kd7 43.g7 Gd5 44.Hf5+ Ge6 45.g8H 1-0


Jeżeli białe chciały grać plan z wybiciem na c5. Należało to zrobić nie tracąc niepotrzebnie czasu na a2-a3.

Carlsen,M (2553) - Azmaiparashvili,Z (2662) [B06]
2005
1.d4 d6 2.e4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Sd7 7.Ge3 c5 8.dxc5 Sxc5 9.Gxc5 dxc5 10.e5 Wa7 11.He2 Sh6 12.a4 Ha5 13.0-0 b4 14.Se4 0-0 15.Hf2 Wc7 16.Sfd2 Ge6 17.Sc4 Gxc4 18.Gxc4 Sf5 19.Wfd1 Hb6 20.c3 h5 21.a5 Hc6 22.He2 Wb8 23.Gd5 Hb5 24.Gc4 Hc6 25.Gd5 He8 26.Gc4 Gh6 27.g3 Wd8 28.Gxa6 Wxd1+ 29.Wxd1 Ha4 30.Gc4 Hxa5 31.e6 fxe6 32.Sf6+ Kh8 33.Wd8+ Kg7 34.Wg8+ 1-0


Po 6. a3 to wszystko staje się nieistotne. Pomijając wszystko inne posunięcie a2-a3 jest po prostu stratą tempa. Przecież czarne niczym nie groziły...
6... Gb7 7.Gd3 Sd7 8.0-0 c5 9.dxc5 Sxc5 10.He2 Sf6 11.Gd2 0-0 12.Kh1 Sfd7 Oczywiście białe wielokrotnie grały plan, zastosowany w naszej partii, zaczynając od posunięcia a2-a3, ale ich wyniki nie były dobre. Ruch arcymistrzyni może być nowinką, tak chyba jeszcze nikt nie grał z wybitnych zawodników i zawodniczek. Obejrzyjmy kilka przykładów pokazujących co może się dziać w takich pozycjach.
Drozdowski,K (2463) - Petrosian,T (2648) [B06]
ch-European Blitz 2013 Warsaw POL (4.2), 13.12.2013
1.e4 d6 2.d4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.Gd3 Gb7 7.0-0 Sd7 8.a3 c5 9.dxc5 Sxc5 10.He2 Sf6 11.Kh1 0-0 12.Gd2 Wc8 13.Wae1 e6 14.Hf2 We8 15.Hh4 Sfd7 16.Hh3 Sxd3 17.cxd3 Sc5 18.d4 Sb3 19.Ge3 f5 20.exf5 exf5 21.d5 h6 22.Hg3 Hf6 23.Gb6 Hf7 24.h4 Kh7 25.h5 gxh5 26.Sh4 Sd2 27.Wg1 Gxc3 28.bxc3 Se4 29.Hh3 Wxc3 30.Hxf5+ Hxf5 31.Sxf5 Gxd5 32.We3 Sf2+ 33.Kh2 Sg4+ 0-1


Ebert,W (2255) - Sturua,Z (2540) [B06]
1996
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.a3 Gb7 7.Gd3 Sd7 8.0-0 c5 9.dxc5 Sxc5 10.Gd2 Sf6 11.He2 0-0 12.Kh1 Wc8 13.Wad1 e6 14.e5 dxe5 15.Sxe5 He7 16.Ge1 Sh5 17.He3 Wfd8 18.Ge2 Wxd1 19.Gxd1 Sf6 20.Gf3 Hc7 21.Gf2 Scd7 22.Gxb7 Hxb7 23.He2 Sxe5 24.fxe5 Sd7 25.Gg3 Hc7 26.We1 Sb6 27.Hf2 Sc4 28.Se4 Sxb2 29.Sf6+ Kh8 30.Hd4 Hxc2 31.Hh4 h6 32.Gf4 Wc4 33.Wf1 Sd3 34.Se4 Wxe4 35.Hd8+ Kh7 0-1


Ondok,L (2224) - Ianov,V (2390) [B06]
1999
1.e4 d6 2.d4 g6 3.Sc3 Gg7 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.a3 Sd7 7.Gd3 c5 8.dxc5 Sxc5 9.0-0 Gb7 10.He2 Wc8 11.Gd2 Sf6 12.Wae1 0-0 13.Kh1 Hc7 14.b4 Sxd3 15.cxd3 Sd7 16.Wc1 Hd8 17.Wc2 e6 18.Wfc1 Sb6 19.Ge3 We8 20.Hf2 Sd7 21.Sd1 f5 22.Wxc8 Gxc8 23.Hc2 Sf6 24.Sf2 fxe4 25.dxe4 Gb7 26.Gd4 We7 27.Ga1 Ha8 28.Sd2 Ha7 29.Sf3 He3 30.e5 dxe5 31.fxe5 Sd5 32.Se4 Wc7 33.Sc5 Hxa3 34.Sd4 Sf4 35.Gc3 Gxg2+ 36.Kg1 Wxc5 37.bxc5 Hxc5 38.Hb2 Hd5 39.Hd2 Sh3# 0-1


Zarnicki,P (2515) - Kasparov,G (2825) [B06]
1998
1.e4 g6 2.d4 Gg7 3.Sc3 d6 4.f4 a6 5.Sf3 b5 6.a3 Gb7 7.Gd3 Sd7 8.0-0 c5 9.dxc5 Sxc5 10.He2 Sf6 11.Gd2 0-0 12.Wae1 Wc8 13.Kh1 Sfd7 14.Hf2 e6 15.f5 Sf6 16.Hh4 Sh5 17.Gg5 Gf6 18.g4 Gxg5 19.Sxg5 h6 20.gxh5 Hxg5 21.Hxg5 hxg5 22.hxg6 fxg6 23.fxg6 Kg7 24.Wf7+ Wxf7 25.gxf7 Kxf7 26.Kg2 Sd7 27.Kg3 Se5 28.Wf1+ Ke7 29.Kf2 Wh8 30.Kg3 Gc6 31.h3 Gd7 32.Se2 a5 33.Sd4 Wb8 34.Sf3 Sxf3 35.Wxf3 b4 36.axb4 Wxb4 37.b3 a4 38.bxa4 Wxa4 39.Kg4 Wa5 40.Wg3 We5 41.Kh5 Kf6 42.Wf3+ Kg7 43.Kg4 d5 44.exd5 exd5+ 45.Kg3 d4 46.Wf2 We3+ 47.Wf3 Wxf3+ 48.Kxf3 Gxh3 49.Ke4 g4 50.Kxd4 g3 51.Ke3 Kf6 52.c4 Ke5 53.Kf3 g2 54.Kf2 Kd4 55.Ge2 Ge6 56.Kxg2 0,5-0,5


Wracamy do naszej partii.

13.b4? Kiepski pomysł, ale juniorka zapewne postanowiła ofiarować materiał arcymistrzyni, licząc na złowienie ofiary w komplikacjach. To chyba nie była dobra recepta na tę przeciwniczkę. Można było grać np. 13. Wae1 z ideą dojścia do e4-e5 albo rozpoczęcia ataku na króla drogą He2-f2-h4, Sg5.
13... Sa4 14.Sxa4 Gxa1 Czarne śmiało przyjmują ofiarę jakości, nie widać ataku matowego białych.
15.Wxa1 bxa4 16.f5 e6 17.Wf1 Hf6 18.Sg5 He7 19.Hg4 exf5 20.exf5 Sf6 21.Hh4 Sh5 22.Gc3 Wac8 23.We1 Hc7 24.Gb2 Wce8 25.Wg1 He7 26.f6 He3 27.Sxh7 Hf4 28.Hh3 We3 29.Hd7 Sg3+ 0-1

Paweł Kruza i Adam Umiastowski

Vistula Chess Monthly

Logo Vistula