Felietony 2022

Transformacja

Charakterystycznym zjawiskiem we współczesnych szachach są transformacje debiutowe. Do tej samej pozycji często można dojść za pomocą różnej kolejności posunięć. Transformacje pozwalają np. na uniknięcie niechcianego wariantu czy wpędzenie przeciwnika w nieznaną dla niego pozycję. W przytoczonej partii transformacja była dość zaskakująca. Partnerzy zaczęli od klasycznej obrony słowiańskiej, a potem doszli do klasycznej pozycji z izolowanym pionkiem hetmańskim (temat obowiązkowy dla każdego szachisty), kojarzącej się z przyjętym gambitem hetmański. I tylko znany arcymistrz rozumiał te pozycję. Czarne przegrały błyskawicznie i bez walki.

Epishin,V - Diana,R [D17]
Turin, 2000

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sc3 Sf6 4.Sf3 dxc4 5.a4 Gf5

Mamy pozycję z obrony słowiańskiej, która dla skutecznej gry wymaga wchłonięcia dużej porcji teorii. Naszym zdaniem słabsi zawodnicy grający obronę słowiańską rzadko są przygotowani do innych debiutów.
6.Sh4 Praktyka pokazuje, że jest to całkiem dobry pomysł. Czarne często grają 6...e6, co najlepiej pozwala trzymać się obrony słowiańskiej. Widzieliśmy też ciekawy ruch 6...Gd7, a po 6...Gc8 7.e3-najczęściej grane jest 7...e5.
6...Gc8 7.e3 e6 8.Gxc4 c5 9.0-0 Sc6 10.Sf3 cxd4 11.exd4 Ge7 12.He2 0-0

13.Wd1 Sb4 A teraz doszliśmy do pozycji typowej dla przyjętego gambitu hetmańskiego. Do takiej pozycji, ale z pionkiem już na a6 można dojść w „bardziej klasyczny sposób” dzięki takiej kolejności ruchów: 2...dxc4 3.Sf3 Sf6 4.e3 e6 5.Gxc4 c5 6.0-0 a6 7.a4 Sc6 8.He2 cxd4 9.Wd1 Ge7 10.exd4 0-0 11.Sc3 Sb4.
14.Se5 Mamy klasyczną pozycję z izolowanym pionkiem hetmańskim. O wyniku partii zazwyczaj decyduje lepsze rozumienie tego tematu. Izolowany pionek hetmański jest tematem, w którym orientować powinien się każdy szachista, niezależnie jakie debiuty gra a lbo grac będzie w przyszłości.
14...Nbd5 Lepsze jest 14...Gd7. Nie należy obawiać się 15.d5, ponieważ czarne mogą grać 15...exd5 16.Sxd5 Sbxd5 17.Gxd5 Sxd5 18.Wxd5 Gg4! 19.Hc4 Hxd5! 20.Hxd5 Wad8. Tak długi wariant jest trudny do obliczenia przez słabszych szachistów. Bardziej zaawansowani taki motyw już znają i podczas partii nie wymyślają wszystkiego od zera, tylko sprawdzają, czy ta taktyka będzie skuteczna.

15.Gg5 a6 Pozycja czarnych jest już trudna.
16.Wd3 Sxc3 17.bxc3 Sd5 18.Gd2

18...Sf6? Należało grać 18...Gd7, c białe po 19.Wh3 mają atak. Nie można grać np. 19...Hc7?, z powodu 20.Gxd5 exd5 21.Sxd7 Hxd7 22.Hh5 h6 23.Gxh6! +-.
19.We1 Gd7? Ostatni błąd.
20.d5!

Już nie można się uratować. Groźby po linii d decydują. Decyzja czarnych o poddaniu partii była słuszna.
1-0

Paweł Z. Kruza i Adam Umiastowski