Felietony


Pan ili propał

Czytelnikom, którzy szukają nietypowych debiutów, albo grają obronę królewsko-indyjską lub obronę Gruenfelda, polecamy poniższą partię. Jednemu z autorów w czasach juniorskich, czyli bardzo dawno temu, takie idee przyniosły dużo punktów.

Hebden,M (2519) - Daly,C (2353) [D00]
ch-IRL Dublin IRL (8), 07.07.2007

1.d4 Sf6 2.Sf3 g6 3.Sc3 d5 4.Gf4 Ten debiut jest nazywany w Anglii „The Barry Attack”. W angielskim slangu istnieje idiom „a load of old Barry”, a jest to określenie czegoś, co jest blefem i nie ma żadnej wartości. W szachach nie jest tak źle, ten debiut grywali czasami Capablanca, Lasker, Marshall, Tartakower, a współczesnie regularnie grają go arcymistrzowie Hebden i Prie. W obecnych czasach raczej trudno zaskoczyć przeciwnika takim otwarciem, ale wyniki Marka Hebdena na przestrzeni wielu już lat zachęcają do przyjrzenia się temu debiutowi. Dodatkowa zaleta to nietypowe pozycje i możliwość zachęcenia przeciwników, którzy nie grają obrony Pirca albo obrony Benoni do grania takich pozycji. Jeżeli ktoś nie chce grać d7-d5, to obudzi się w jednym z tych debiutów.
4...Gg7 5.Hd2

GM Kogan z Izraela nazwał to odgałezienie omawianego debiutu „atakiem Tarzana”. GM Eric Prie, wybitny specjalista od wszelkiego rodzaju „szachowych domków”, woli bardziej naukową nazwę: „ Atak Vorotnikowa-Kogana-Hebdena”, ale nazwa chyba nie ma znaczenia. Plan białych jest prosty: Gh6, wymiana gońców i atak matowy na króla. Jeżeli czarne zlekceważą zamierzenia białych albo będą grac pasywnie, pewnie po prostu szybko przegrają. I tak jest praktyka tego otwarcia. Jednak niekiedy białe przenoszą grę na drugie skrzydło grając np. Ha5, Hb4, Hc3. To jest debiut dla zawodników lubiący ataki na króla i nie mających jednocześnie nic przeciwko niewielkim przewagom pozycyjnym. Oczywiście można grać również 5. e3, co omówimy w przyszłości.
5...0-0 To jest, o dziwo, najbardziej popularne posunięcie, chociaż czarne prowokują białe do zaostrzenia gry. Wielu autorów książek, artykułów o komentarzy do partii pozytywnie wypowiada się o ruchu 5...Se4, ale o tym napiszemy więcej w przyszłości...
6.Gh6 Gxh6

Wielu znawców tego debiutu uważa to posunięcie za błąd. Inne możliwości omówimy w następnych artykułach.
7.Hxh6 c5 8.dxc5 Ha5 9.0-0-0 Wd8 GM Kogan pokazał takie warianty: 9...Hxc5 10.Wxd5!Sxd5? ( czarne powinny spróbować jednak 10...Hxf2 , chociaż po 11.e3! Sg4 12.Hxf8+ Kxf8 13.Sd1 białe zostają z jakością więcej) 11.Sg5 Sf6 12.Sce4 z wygraną pozycją białych.
10.Sg5 Takie posunięcia bardzo często pojawiają się w tym otwarciu. Partię wygrywa ten, kto pierwszy zamatuje przeciwnika.
10...d4

11.e4!!
Niezwykła idea! To jest aż nieprawdopodobne, żeby w tak wczesnej fazie partii doszło do znaczących ofiar materiału. A początek partii był taki niewinny. Wielbicielom wariantu drakona w obronie sycylijskiej z pewnością spodoba się kontynuacja: 11.Sce4 Hxa2 12.Sxf6+ exf6 13.Hxh7+ Kf8 i już nic nie jest jasne.
11...dxc3 12.Gc4 Sc6? Czarne wreszcie się pogubiły i uznały, że nie mogą obronić pola f7 i zapobiec 13 e5, ale powinny spróbować zagrać 12...Ge6!. Prié podał taki wariant: 13.Gxe6 Wxd1+ ( 13...fxe6 14.e5 Sbd7 15.exf6 Sxf6 16.Wxd8+ Hxd8 17.Sxe6 ) 14.Wxd1 fxe6 15.e5 Sbd7 16.exf6 Sxf6 17.Sxe6 Kf7, ale teraz mamy piękne 18.Hg7+!!. Po 18...Kxe6 19.We1+ Kf5 20.Hxe7 cxb2+ 21.Kb1 białe mają kończący atak. W takich pozycjach atakujący musi atakować praktycznie za wszelką cenę. To jaki jest materiał na szachownicy przestaje być ważne, trzeba podrzucać figury do ataku, albo przegrasz. Jak mówią Rosjanie: „ Pan ili propał”. Przejrzenie większej ilości partii w „Tarzanie” pokazuje, że czarne często mylą się w sytuacji ekstremalnej. To otwarcie, oczywiście po dobrym przygotowaniu, może przynieść dużo punktów zwłaszcza w partiach szybkich i błyskawicznych.
13.Gxf7+ Kh8 14.Gb3 Se5 14...We8 15.f4! i marsz pionka e.
15.f4 Gg4 16.fxe5 Wxd1+ 17.Wxd1 cxb2+ 18.Kxb2 Hxc5 19.exf6 He5+ 20.c3 1-0

Paweł Kruza i Adam Umiastowski

Szachowa Vistula 1997-2015

Logo Vistula