Felietony 2022

Ksawery (Savielly) Tartakower (20)

ur. 22.02.1887 zm. 4.02.1956

Publikacje na temat Ksawerego Tartakowera w Szachowej Vistuli.

Po zakończeniu I Wojny Światowej Austro-Węgry przestały istnieć jako państwo, Tartakower prawdopodobnie uzyskał obywatelstwo polskie, choć nie posługiwał się językiem polskim. Zamieszkał w Paryżu, startował w całej Europie jako profesjonalny sportowiec szachista.

Na jesieni 1922 roku Tartakower wystartował w dużym turnieju mniędzynarodowym z udziałem czołówki europejskiej. Zawody wygrali Richard Reti i Rudolf Spielmann, z dorobkiem 9 pkt. Tartakower podzielił z Ernstem Gruenfeldem 3-4 miejsce, obaj zdobyli po 8,5 pkt.

Turniej Międzynarodowy
Teplitz-Schoenau GER, 1922.10.02 - 1922.10.16

M.	Nazwisko, Imię	Lat	Fed.	Pkt.	R	S	T	G	R	K	T	T	W	M	T	S	M	J
1:	Reti, Richard	33	CSR	9.0	X	1	1	=	1	1	1	1	0	=	1	1	0	0
2:	Spielmann, Rudolf	39	AUT	9.0	0	X	=	1	=	1	=	1	=	1	=	=	1	1
3:	Tartakower, Savielly	35	FRA	8.5	0	=	X	=	1	1	0	0	1	1	1	1	1	=
4:	Gruenfeld, Ernst	28	AUT	8.5	=	0	=	X	=	1	=	=	=	1	=	1	1	1
5:	Rubinstein, Akiba	39	POL	8.0	0	=	0	=	X	0	1	=	1	1	1	=	1	1
6:	Kostic, Boris	35	YUG	6.5	0	0	0	0	1	X	1	1	1	=	=	=	=	=
7:	Teichmann, Richard	53	GER	6.0	0	=	1	=	0	0	X	=	=	=	=	1	=	=
8:	Treybal, Karel	37	CSR	5.5	0	0	1	=	=	0	=	X	1	0	1	0	1	0
9:	Wolf, Heinrich	47	AUT	5.5	1	=	0	=	0	0	=	0	X	=	=	=	=	1
10:	Maroczy, Geza	52	HUN	5.5	=	0	0	0	0	=	=	1	=	X	=	0	1	1
11:	Tarrasch, Siegbert	60	GER	5.0	0	=	0	=	0	=	=	0	=	=	X	1	=	=
12:	Saemisch, Friedrich	26	GER	5.0	0	=	0	0	=	=	0	1	=	1	0	X	0	1
13:	Mieses, Jacques	57	GER	5.0	1	0	0	0	0	=	=	0	=	0	=	1	X	1
14:	Johner, Paul	35	SUI	4.0	1	0	=	0	0	=	=	1	0	0	=	0	0	X

91 partii: +32 -24 =35

Przedstawiamy wygrane partie Tartakowera.

Partie komentowane

Savielly Tartakower - Heinrich Wolf Partia Szkocka (1) |
Jacques Mieses - Savielly Tartakower Obrona Caro-Kann (2) |
Savielly Tartakower - Boris Kostic Obrona Philidora (3) |
Geza Maroczy - Savielly Tartakower Obrona Holenderska (4) |
Siegbert Tarrasch - Savielly Tartakower Obrona Caro-Kann (6) |
Akiba Rubinstein - Savielly Tartakower Kontrgambit Blumenfelda (10) |
Savielly Tartakower - Friedrich Saemisch Obrona Hetmańsko-Indyjska (11) |

Partia Szkocka

Tartakower, Savielly -- Wolf, Heinrich
Teplitz-Schoenau (r. 1) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.02 1-0 C45h

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Sxd4 Sf6 Partia Szkocka.
5.Sxc6 bxc6 6.Sd2 Wariant Tartakowera.
6...d5 7.exd5 cxd5 8.Gb5+ Gd7 9.Gxd7+ Hxd7 10.O-O Ge7 11.Sf3 O-O 12.Gg5 Wfe8 13.We1 c6 14.Hd3 Hb7 Debiutowa mobilizacja sił zakończona, nadchodzi czas budowania gry środkowej.
15.Sd4 h6 Po 5...Hxb2 16.Sxc6 gra jest równa.
16.Gh4 g5 17.Gg3 Se4 18.Sf5 Gf8 19.b3 Hd7 20.Hf3 We6 21.Sd4 Wf6 22.Hd3 We8 23.We3 Gc5 24.Wae1 Wfe6 Czarne inicjują masowe wymiany.
25.Sxe6 Gxe3 26.Wxe3 Wxe6 27.f3 Sxg3 28.hxg3 Wxe3 29.Hxe3 Powstała końcówka hetmańska z równymi szansami.
29...Kg7 30.Kf2 f6 31.Hc5

31...Kf7?! Pożytecznym posunięciem było 31...h5, np. 32.a4 d4 33.a5 Kg6 34.b4 d3 35.cxd3 Hxd3 z wyrównaną pozycją.
32.a4?! Tym razem białe miały do dyspozycji blokujący czarne piony ruch 32.g4.
32...h5 33.a5 h4 34.gxh4 gxh4 35.Hd4

35...Hc7?! Czarne powinny grać 35...a6 36.b4 h3 37.gxh3 Hxh3, np. 38.Ha7+ Ke6 39.Hxa6 Kd6 40.Hd3 Hh4+ 41.Kg2 Hxb4 z równowagą.
36.b4 Hg3+ 37.Kf1

37...a6?? Natychmiast przegrywa. Więcej szans dawało 37...Kg6 38.Hxa7 Hf4 39.He7 Hc1+ 40.He1 Hxc2.
38.Ha7+ Kg6 39.Hxa6 h3 40.Hd3+ Kg7 41.gxh3 Hxh3+ 42.Ke2 Hh2+ 43.Kd1 Hg1+ 44.Kd2 Hf2+ 45.Kc3 c5 46.Kb2 Hh4 47.a6 Hxb4+ 48.Hb3 Hd4+ 49.Ka2 c4 50.Hb7+ Kh6 51.a7 Czarne poddały partię, gdyż promocja piona na hetmana jest nieuchronna, po 51...c3 52.a8=H Hc4+ 53.Ka3 Hc5+ 54.Hb4 szachy się kończą i białe utrzymują przewagę hetmana.
1-0

Obrona Caro-Kann

Mieses, Jacques -- Tartakower, Savielly
Teplitz-Schoenau (r. 2) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.03 0-1 B18f

1.e4 c6 2.d4 d5 3.Sc3 dxe4 4.Sxe4 Gf5 5.Sg3 Gg6 6.f4 Obrona Caro-Kann Atak Maroczego.
6...e6 7.Sf3 Sd7

8.Se5 Prawidłową metodę zademonstrował Geza Maroczy w latach 30.:
Maroczy, Geza -- Weenink, Henri 1-0 (39 pos.) NED m3, 1930 8.Gd3 Ge7 9.O-O Sh6 10.c3 O-O 11.Hc2 c5 12.f5 Sxf5 13. Sxf5 Gxf5 14.Gxf5 exf5 15.Hxf5 cxd4 16.Sxd4 Wc8 17.Ge3 Sf6 18.Wad1 Hd5 19.Hxd5 Sxd5 20.Sf5 Sxe3 21.Sxe7+ Kh8 22.Sxc8 Sxd1 23.Wxd1 Wxc8 24.Wd7 Wb8 25.Wxf7 Kg8 z przewagą piona w końcówce wieżowej.
Zabawnie przebiegała krótka partia z Marcelem Duchampem:
Maroczy, Geza -- Duchamp, Marcel Nice, 1930 8.Gd3 Se7 9.O-O Gxd3 10.Hxd3 g6 11.Se4 Gg7 12.Sd6+ Kf8 13.Sg5 Hb6 14.c3 c5 15.Sdxf7 Wg8 16.Se5 Sf6 17.Hc4 cxd4 18.Sxe6+ Ke8 19.Sc7+ 1-0.
8...Sxe5 9.fxe5 Hd5 10.c3 O-O-O

11.b4 Niezbyt przydatny antypozycyjny ruch, osłabiający zarówno strukturę pionową, jak i białe pola. Lepiej wygląda 11.Ha4 c5 12.Ge3 Se7 13.O-O-O (albo 13.Kf2 Kb8 14.Wd1 Hc6 15.Hxc6 Sxc6 16.h4 h5 17.Ge2 cxd4 18.cxd4 z równowagą. Nie warto natomiast rozpatrywać 13.Hxa7 Sc6 14.Ha4 Kb8 15.Wc1 h5 16.h4 f6 i centralne piony białych są wymieniane) 13...Sc6 z następnym 14.Gc4 lub 14.Gg5.
11...h5

12.Hb3? Białe źle oceniają pozycję. Słaby rozwój figur wymaga energicznych działań, np. 12.h4 a5 13.a3 f6 14.Gf4 fxe5 15.dxe5 Se7 16.Hxd5 Sxd5 17.Gg5 Wd7 18.Wc1 Kc7 19.Ge2 z równymi szansami.
12...h4 13.Hxd5 cxd5 Więcej szans dawało 13...exd5 14.Se2 Ge4 15.Wg1 We8 16.g3 f6.
14.Se2 Ge4 15.h3 Kb8 16.Gf4 Ge7

17.Sg1?! Wybór 17.Wg1 g5 18.Gd2 wydaje się bardziej właściwy.
17...g5 18.Gd2 Sh6 19.Sf3 Wdg8 20.Kf2 g4 21.Gxh6 Wxh6

22.Se1?? Lepsze 22.hxg4 Wxg4 23.Wh3 Wh8 24.We1.
22...g3+ 23.Ke3 Wc8 24.Gd3 Wxc3 25.a3 Gg5+ 26.Ke2 f5 27.Gxe4 dxe4 28.Wa2 Wh8 29.Wf1 Wd8 30.Sc2 Wdc8 Białe poddały partię. Przykładowy wariant 30...Wdc8 31.Se1 W8c4 32.d5 We3+ 33.Kd1 Wc1+ 34.Kxc1 Wxe1+ 35.Kc2 Wxf1 prowadził do straty figury.
0-1

Obrona Philidora

Tartakower, Savielly -- Kostic, Boris
Teplitz-Schoenau (r. 3) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.04 1-0 C41r

1.e4 e5 2.Sf3 d6 3.d4 Sf6 4.Sc3 Sbd7 Obrona Philidora.
5.g3 Ge7 6.Gg2 O-O 7.O-O c6 8.b3 We8 9.Gb2 Gf8 10.Hd2 Hc7 11.Wad1 b5 12.Ga3 a5 13.dxe5 dxe5 14.Gxf8 Sxf8 15.Hd6 Hxd6 16.Wxd6 b4 17. Sa4 Sxe4 18.Wxc6 Gd7 19.Wc4 Sd6 20.Wc5 Gxa4

21.bxa4 21...Wac8?! Zła ocena pozycji prowadzi do kłopotów. Czarne powinny wybrać 21...e4 22.Sd2 Wec8 23.Wd5 Se8 24.Sxe4 Wxc2 25.Wc5 Wc8 26.Wxa5 Wxa2.
22.Wxa5 Wxc2 23.Sxe5 Wxa2 24.Gc6 Wb8

25.Wb1? Lepsze 25.Wd5 We2 26.f4 Sf5 27.Wb5.
25...Wd2?? Nieco lepsze 25...g6 26.Wd5 Sf5.
26.Wa8?? Dla utrzymania inicjatywy należało grać 26.Wd5 Wxd5 27.Gxd5 g6 28.Sc6 Wb6 29.Wxb4.
26...Wxa8 27.Gxa8 We2 28.Sd3 Wa2 29.Wxb4 g6 30.Se5 Se6 31.Gd5 Wa1+ 32.Kg2 Kf8? Utrzymanie pozycji po uproszczeniach 32...Sc7 33.Gb3 Kg7 34.Wd4 Sce8 35.Sd3 h6 36.Sc5 Wc1 37.Se4 Wc6 38.Sxd6 Sxd6 było trudnym zadaniem.
33.Wb6 Ke7 34.Sxf7 Sc7 35.Wxd6 Wd1 36.Gc4 Wxd6 37.Sxd6 Kxd6 38.Kf3 Czarne poddały partię. Przykładowy wariant 38.Kf3 Kc5 39.Gf1 Kb4 40.Gb5 Se6 41.Ke4 Sg5+ 42.Kf4 Sh3+ 43.Ke3 g5 44.Gd7 Sg1 45.f3 prowadził do straty skoczka.
1-0

Obrona Holenderska

Maroczy, Geza -- Tartakower, Savielly
Teplitz-Schoenau (r. 4) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.05 0-1 A85

1.d4 e6 2.c4 f5 3.Sc3 Sf6 Obrona Holenderska.
4.a3 Ge7 5.e3 O-O 6.Gd3 d5 7.Sf3 c6 8.O-O Se4 9.Hc2 Gd6 10.b3 Sd7 11.Gb2 Wf6 12.Wfe1 Wh6

13.g3?! Łatwiej bronić się po 13.h3, np. 13...g5 14.Wad1 He7 15.Se2 Hf6 16.Se5 Sxe5 17.dxe5 Gxe5 18.Gxe5 Hxe5 19.f3 Sf6 20.Sd4.
13...Hf6?! Można próbować wywrzeć nacisk skoczkami: 13...Sdf6 14.Gf1 Sg4 15.We2 Gd7 16.h3 Sgf6 17.Gg2 Be8 18.cxd5 exd5 19.Wee1 Gh5.
14.Gf1 g5 15.Wad1 g4 16.Sxe4 fxe4 17.Sd2? Po 17.Se5 Sxe5 18.dxe5 Gxe5 19.Gxe5 Hxe5 20.Ge2 obrona była łatwiejsza.

17...Wxh2? Należało konsekwentnie przenieść hetmana na kolumnę "h" 17...Hf5 18.Gg2 Nf6 19.Hc1 Hh5.
18.Kxh2 Hxf2+ 19.Kh1 Sf6 20.We2 Hxg3 21.Sb1? Manewr skoczka przypomina kapitulację. Nieźle wygląda 21.c5 Gc7 22.Sc4 Hh4+ 23.Wh2 Gxh2 24.Hxh2 Hxh2+ 25.Kxh2 dxc4 26.bxc4.
21...Sh5 22.Hd2? Lepsze 22.a4 Gd7 23.Ga3.
22...Gd7?! Hetman na g3 nie ma perspektyw, lepsze 22...Hh4+ 23.Wh2 Hg5 24.Wg2 Gd7 25.Kg1 Wf8.
23.Wf2?? Czarne mogły jeszcze wzmocnić pozycję grając 23...Hf3+ 24.Kg1 Sg3 25.Wg2 Sf5 26.Wdd2 Sxe3 27.Wde2 Sxg2 28.Gxg2 Hg3 29.Hxg3 Gxg3 z czterema pionami za poświęconego skoczka.
23...Hh4+ 24.Kg1

24...Gg3?? Zwiększenie nacisku 24...g3 25.Wg2 Wf8 26.a4 Wf6 27.Ga3 Gxa3 28.Sxa3 Sg7 29.Sc2 Wh6 zmuszało białe do zwrócenia wieży 30.Wxg3 Hxg3+ i czarne mają inicjatywę oraz dwa piony przewagi.
25.Gc3?? Opór trwał po 25.Wh2 Hg5 26.Wg2.
25...Gxf2+ 26.Hxf2 g3 27.Hg2 Wf8 28.Ge1 Wxf1+ 29.Kxf1 e5 30.Kg1 Gg4 31. Gxg3 Sxg3 32.We1 Sf5 33.Hf2 Hg5 34.dxe5 Gf3+ 35.Kf1 Sg3+ Białe poddały partię. Po 35...Sg3+ 36.Hxg3 (36.Kg1 Sh1+ 37.Kf1 Sxf2) 36...Hxg3 czarne groziły matem.
0-1

Obrona Caro-Kann

Tarrasch, Siegbert -- Tartakower, Savielly
Teplitz-Schoenau (r. 6) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.07 0-1 B15u

1.e4 c6 2.d4 d5 3.Sc3 dxe4 4.Sxe4 Sf6 5.Sxf6+ exf6 Obrona Caro-Kann Wariant Tartakowera.
6.Gc4 Gd6 7.Se2 Hc7 8.Ge3 O-O 9.Hd2 Sd7 10.Gb3 Vallejo Diaz, Javier -- Dmitrenko, V 1-0 (55 pos.) Titled Tuesday 2. June, 2020 10.O-O-O b5 11.Gd3 Sb6 12.Gf4 Ge6 13.Kb1 Sd5 14.Gxd6 Hxd6 15.Sg3 Sb4 16.a3 Sxd3 17.Hxd3 Hd5 18.b3 a5 19.f4 f5 20.Whe1 a4.
10...b5 11.Sg3 Medvegy, Nora Dr. -- Lenart, Endre 1-0 (36 pos.) Harkany Tenkes Cup, 1993 11.c3 Sb6 12.Sf4 We8 13.O-O Gg4 14.h3 g5 15. Sd3 Gh5 16.Wae1 Sd5 17.Gxd5 cxd5 18.f4 g4 19.Hd1 f5 20.hxg4 Gxg4.
11...a5 12.c3 Sb6 13.Se4 a4 14.Gc2 Sc4

15.Hd3? Odejście hetmanem na pole c1 utrzymywało równowagę 15.Hc1 Sxe3 16.Hxe3 Gf4 17.Hf3 f5 18.g3 Gh6 19.Sc5.
15...f5 16.Sxd6 Sxb2 17.He2 Hxd6 18.Gxf5?! Więcej sensu miało 18.O-O.
18...Ha3 19.O-O Gxf5 20.Gc1 Hxc3 21.Gxb2 Hd3 22.Hxd3 Gxd3 23.Wfd1 a3 24. Gc3 Gc4 25.Gb4 Wfe8 26.We1 Wxe1+ 27.Wxe1 h6 28.We3 Wa4 29.Gxa3 b4 30.Gc1 Wxa2 Białe poddały partię. Po 30...Wxa2 31.h3 b3 białe będą musiały oddac gońca.
0-1

Kontrgambit Blumenfelda

Rubinstein, Akiba -- Tartakower, Savielly
Teplitz-Schoenau (r. 10) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.12 0-1 E10k

1.d4 e6 2.Sf3 Sf6 3.c4 c5 4.d5 b5 Kontrgambit Blumenfelda.
5.e4 Sxe4 6.dxe6 fxe6 7.Gd3 Sf6 8.Sg5 He7 Nieudany eksperyment, poprawne jest 8...Hc7.
Tornblom, Nils -- Laveryd, Peter 0-1 SWE-chB, 1995 8...Hc7 9.Hc2 Gb7 10.Gxh7 Gxg2 11.Wg1 Hxh2 12.Hg6+ Ke7 13.Wxg2 Hxg2 14.Hf7+ Kd8 15.Gf4 Hg1+ 16.Ke2 Hg4+ 17.Ke3 e5.
9.cxb5 d5 10.O-O g6 11.We1 Gg7

12.He2? Bardziej skuteczne było 12.a4 a6 13.Sc3 O-O 14.Gf4 axb5 15.Gxb5 h6 16.Sf3 z przewagą.
12...c4 13.Gc2 O-O 14.Sxe6 We8 15.Sf4 Hf7 16.Hf1 a6 17.Wxe8+ Sxe8 18.Sc3 Gb7 19.He1 d4

20.Se4? Po tym posunięciu białe wpadają w kłopoty, lepsze 20.Se6 Sd7 21.bxa6 Gc6 22.b4 dxc3 23.Sxg7 Sxg7 24.a4 Wxa6 25.Hxc3 z równymi szansami.
20...axb5 21.Sg5 Hd7 22.Sfe6 Sa6

23.Gf4?? Lepsze 23.Ge4.
23...d3 24.Gd1 h6 25.Sxg7 Sxg7? Dla utrzymania dużej przewagi konieczne było 25...hxg5 26.Sxe8 Wxe8 27.Ge3 g4.
26.Sf3 We8 27.Ha5 g5 28.Ge3 Sf5 29.Hb6? Trochę solidniejsze 29.a4 Sxe3 30.fxe3 g4 31.Hxb5.
29...We6 30.Ha7 He7 31.Wc1 Sxe3 Białe poddały partię. Przykładowy wariant 31...Sxe3 32.fxe3 Wxe3 33.h3 d2 34.Sxd2 We1+ 35.Kf2 Sb4 36.Hd4 Sd3+ itd.
0-1

Obrona Hetmańsko-Indyjska

Tartakower, Savielly -- Saemisch, Friedrich
Teplitz-Schoenau (r. 11) Teplitz-Schoenau GER 1922.10.13 1-0 E14x

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.c4 b6 4.e3 Gb7 Obrona Hetmańsko-Indyjska.
5.Gd3 c5 6.O-O Ge7 7.Sc3 cxd4 8.Sxd4 Sc6 Baranov, Boris -- Shishov, Mikhail 1/2-1/2 (51 pos.) URS Team Ch, 1954 8...O-O 9.e4 d6 10.He2 Sbd7 11.f4 Sc5 12.Gc2 Wc8 13.Wf3 d5 14.cxd5 exd5 15.e5 Sfe4 16.Wh3 g6 17.f5 Gg5 18.Sf3 f6 19.e6 gxf5 20.Sxg5 fxg5.
9.Sxc6 Gxc6 Ernst, Wilhelm -- Eliskases, Erich 0-1 (44 pos.) Leste, 1936 9...dxc6 10.b3 Hc7 11.He2 h5 12.f4 O-O-O 13.Se4 Sxe4 14.Gxe4 f5 15.Gf3 Gc5.
10.e4 d6 11.He2 O-O 12.Gf4 Hc8 13.Wfd1 Wd8 14.Wac1 Hb7 15.b4

15...Hc8? Kontynuacja 15...Ge8 16.Gg3 h6 17.h3 a6 18.a4 Sd7 19.f4 Wac8 dawała równe szanse.
16.Gb1? Białe dla wykorzystania okazji powinny grać 16.Sd5 Hb7 17.Sxf6+ Gxf6 18.b5 Gd7 19.Gxd6 e5 20.c5 bxc5 21.Gc4 Wac8 22.a4 h6 23.a5 z silną inicjatywą.
16...Wd7 17.Wd3 Hd8 18.Wcd1 Wc8 19.b5 Gb7 20.e5 dxe5 21.Gxe5

21...g6?? Kolejny zwrot akcji, czarne podstawiają figurę. Prawidłowe 21...Wxd3 22.Gxd3 He8 23.Se4 Gxe4 24.Gxe4 Sxe4 25.Hxe4 Wc5 26.a4 Hc8 27.Wc1 Gg5 28.Wc3 Hd8 29.Wd3 Hc8 prowadziło do równej gry.
22.Gxf6 Wxd3 23.Wxd3 Czarne poddały partię ze względu na stratę figury.
1-0

Adam Umiastowski

Partie: (games)