Felietony 2022

Ksawery (Savielly) Tartakower (16)

ur. 22.02.1887 zm. 4.02.1956

Publikacje na temat Ksawerego Tartakowera w Szachowej Vistuli.

Rok 1921 był znaczący w historii szachów. W Hawanie Jose Raul Capablanca pokonał mistrza świata Emanuela Laskera przerywając trwające 27 lat królowanie mistrza.
W Europie odbyło się wiele interesujących zawodów. Rozegrano szereg turniejów z udziałem młodych, obiecujących zawodników. W Budapeszcie na starcie stanęło wielu utalentowanych szachistów młodego pokolenia. Zwyciężył Aleksander Alechin wynikiem 8,5 kpt. z 11 partii, drugi był Ernst Gruenfeld 8 pkt., trzecie miejsce podzielili Boris Kostic i Savielly Tartakower z dorobkiem 7,5 pkt. Zwraca uwagę niezły wynik nastolatka Maxa Euwe, który, jak wiemy, został później mistrzem świata. Niestety, w partii z Tartakowerem zaliczył "wpadkę", przegrywając w 17 posunięć.

Turniej Międzynarodowy Budapeszt HUN, 5-19.09.1921r.

M.	Nazwisko, Imię	Lat	Fed.	Pkt.	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2
1:	Alekhine, Alexander	28	URS	8.5	X	=	=	=	1	=	1	1	=	1	1	1
2:	Gruenfeld, Ernst	27	AUT	8.0	=	X	0	=	1	1	1	=	=	1	1	1
3:	Kostic, Boris	33	YUG	7.5	=	1	X	=	1	1	=	0	=	=	1	1
4:	Tartakower, Savielly	33	FRA	7.5	=	=	=	X	1	1	=	=	=	=	1	1
5:	Von Balla, Zoltan	37	HUN	6.0	0	0	0	0	X	=	1	=	1	1	1	1
6:	Euwe, Max	19	NED	5.5	=	0	0	0	=	X	1	=	1	1	0	1
7:	Bogoljubow, Efim	31	GER	5.0	0	0	=	=	0	0	X	1	=	=	1	1
8:	Vajda, Arpad	24	HUN	4.5	0	=	1	=	=	=	0	X	=	0	=	=
9:	Saemisch, Friedrich	24	GER	4.5	=	=	=	=	0	0	=	=	X	=	=	=
10:	Sterk, Karoly	39	HUN	4.0	0	0	=	=	0	0	=	1	=	X	1	0
11:	Steiner, Endre	19	HUN	3.0	0	0	0	0	0	1	0	=	=	0	X	1
12:	Schweiger, Josef	26	XXX	2.0	0	0	0	0	0	0	0	=	=	1	0	X

66 partii: +23 -16 =27

Przedstawiamy cztery wygrane partie Tartakowera.

Partie komentowane

Savielly Tartakower - Endre Steiner Obrona Dwóch Skoczków |
Zoltan Von Balla - Savielly Tartakower Obrona Sycylijska |
Savielly Tartakower - Max Euwe Obrona Słowiańska |
Josef Schweiger - Savielly Tartakower Obrona Holenderska |

Obrona Dwóch Skoczków

Tartakower, Savielly -- Steiner, Endre
Budapest (r. 1) HUN 1921 1-0 C56j

1.e4 e5 2.Gc4 Sf6 3.d4 exd4 4.Sf3 Sc6 Obrona Dwóch Skoczków.
5.O-O Sxe4 6.We1 d5 7.Gxd5 Hxd5 8. Sc3 Ha5 9.Sxe4 Ge6 10.Seg5 O-O-O 11.Sxe6 fxe6 12.Wxe6 Hd5 13.He2 h6

14.Gf4?! Nonszalancki wypad gońca, lepsze 14.Gd2.
14...g5 15.Gg3 d3 16.cxd3 g4

17.Wxc6?! Białe grają prowokacyjnie, po wybraniu 17.Sh4 Sd4 18.He5 Sxe6 19.Hxh8 Gg7 20.Hh7 Hxd3 21.Hxd3 Wxd3 22.We1 szanse pozostawały równe.
17...bxc6 18.Se5 h5 19.d4 Kb7 20.Wc1 We8 21.Wc3

21...Hxd4?? Po prawidłowym 21...Wh6 22.h4 gxh3 23.gxh3 h4 24.Wb3+ Ka8 25.Ha6 c5 26.Hb5 Wc8 i np. 27.Sd7 a6 28.Wa3 Hc6 partia białych wisiała na włosku.
22.Wb3+ Ka8 23.Sxc6 Hd7 24.Se5

24...Gg7?? Czarne bez trudu utrzymywały równowagę po 24...Hd5 25.Wd3 Hc5 26.Wc3 Hd4.
25.He4+ c6 26.Wb8+ Po 26.Wb8+ Wxb8 27.Sxd7 czarne zostawały bez hetmana.
1-0

Obrona Sycylijska

Von Balla, Zoltan -- Tartakower, Savielly
Budapest (r. 2) HUN 1921 0-1 B40q

1.e4 c5 2.d4 cxd4 3.Sf3 e6 4.Sxd4 Sf6 5.Gd3 Sc6 Obrona Sycylijska.
6.Sxc6 bxc6 7.O-O d5 8.He2 Ge7 9.Sd2 O-O 10.We1 Sd7 11.Sf3 Sc5 12.Gf4 Sxd3 13.Hxd3 Hb6 14.exd5 cxd5

15.Ge5? Białe nieco naiwnie próbują połączyć obrone piona b2 z organizacją ataku na czarnego króla. Lepsze przykładowe 15.Sg5 Gxg5 16.Gxg5 Ga6 17.Hb3 z równymi szansami.
15...Ga6 16.Hd2 Wfd8 17.We3 f6 18.Gd4 Hc6 19.Wae1 e5

20.Sh4? Kolejny przejaw zbytniego optymizmu, lepiej było ograniczyć się do 20.h4 -/+.
20...Gf8 21.Sf5 g6 22.Wg3 exd4 23.Sxd4

23...Ha4?! Jeszcze silniejsze 23...Hd7 24.Se6 We8 25.Sxf8 Wxe1+ 26.Hxe1 Wxf8.
24.h4 We8 25.Wd1 Kh8 26.h5 g5 27.a3 We4 28.b4 He8 29.Wf3 Hxh5 30.Sf5 Hf7 31.Sg3 We5 32.Hc3 Wae8 33.Wb1 Gc4 34.Hd4 Gd6 35.Hg4 h5 36.Hd4 We1+ 37.Wxe1 Wxe1+ 38.Kh2 h4 Białe poddały, po 38...h4 39.Hxf6+ Hxf6 40.Wxf6 Gc7 z następnym hxg3+ zostawały bez dwóch figur.
0-1

Obrona Słowiańska

Tartakower, Savielly -- Euwe, Max
Budapest (r. 10) HUN 1921 1-0 D46e

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sc3 Sf6 Obrona Słowiańska.
4.e3 e6 5.Gd3 Sbd7 6.Sf3 Gd6 7.e4 dxe4 8.Sxe4 Sxe4 9.Gxe4 e5 10.O-O exd4 11.Hxd4 Hf6 12.Gg5 Hxd4 13.Sxd4 Sc5 14.Gf5 O-O 15.Gxc8

15...Waxc8?? Przyszły mistrz świata najwyraźniej pomylił wieże. Powinien wybrać 15...Wfxc8 16.Sf5 Gf8 17.Se7+ Gxe7 18.Gxe7 Sd3 z równymi szansami. Problem wybóru złej wieży spotykany jest w literaturze szachowej dość często.
16.Sf5 Se4 17.Ge7 Czarne poddały, gdyż po 17.Ge7 mają do wyboru 17...Gf4 18.Gxf8, albo stratę gońca.
1-0

Obrona Holenderska

Schweiger, Josef -- Tartakower, Savielly
Budapest (r. 11) HUN 1921 0-1 A82

1.d4 f5 2.e4 fxe4 Obrona Holenderska, Przyjęty Gambit Stauntona.
3.f3 d5 4.c4 Obok tego posunięcia białe mają do dyspozycji 4.Sc3 oraz 4.fxe4:
Villotte, Gerard -- Fouquet, Alain 1-0 Massy op2, 1993 4.Sc3 Sf6 5.Gg5 Gf5 6.g4 Gg6 7.Sh3 Hd7 8.Sf4 exf3 9. Sxg6 f2+ 10.Kxf2 hxg6 11.Gd3 Hxg4 12.Hxg4 Sxg4+ 13.Kg3 Sf6 14.Gxg6+ Kd8 15.Wae1 Sc6 16.We5 Sxe5 17.dxe5 Se4+ 18.Sxe4 dxe4 19.Wd1+.
Reuben, Stewart -- Tilstra, Arjen 1-0 (29 pos.) Hoogovens Reserve-A, 1967 4.fxe4 dxe4 5.Gc4 Sf6 6.Se2 e5 7.c3 Sc6 8. Gg5 Gd6 9.Sd2 exd4 10.cxd4 He7 11.O-O Gd7 12.Sc3 O-O-O 13.Sdxe4 Hf8 14.Sxf6 gxf6 15.Gxf6 Hh6.
Bayramov, Zaur -- Nguyen, Piotr 1-0 (29 pos.) Budapest Spring op, 2019 4.Sc3 Sf6 5.Gf4 Gf5 6.fxe4 dxe4 7.Gc4 e6 8. Sge2 Sc6 9.O-O Sa5 10.Gb3 Sxb3 11.axb3 Gd6 12.Hd2 O-O 13.h3 Sd5 14. Gxd6 Hxd6 15.Sb5 Hb6.
4...e6 5.Sc3 Sf6 6.Gg5 Korzystna dla białych jest wymiana na e4:
Galvan Sarmiento, Jose Luis -- Loos, Roland 1-0 (28 pos.) Faakersee op 17th, 2001 6.fxe4 dxe4 7.Ge3 Ge7 8.Sh3 O-O 9.Sf2 He8 10. Ge2 Sbd7 11.O-O Hg6 12.Hc2 e5 13.d5 Gc5 14.Gxc5 Sxc5 15.b4 Gf5.
Boffa, Mauro -- Burbi, Marco 1-0 (35 pos.) Bratto Gorgonzola op-B, 2006 6.fxe4 dxe4 7.Gg5 Gb4 8.Se2 O-O 9.a3 Ge7 10.Gxf6 Gxf6 11.Sxe4 Sc6 12.d5 exd5 13.Hxd5+ Hxd5 14.cxd5 Se5 15.S2c3 Gf5.
6...Ge7 7.Hd2 Lepsze 7.cxd5 exd5 8.Hb3 c6 9.Gxf6 Gxf6 10.fxe4 Gxd4 11.Sf3 Gxc3+ 12.bxc3 dxe4 13.Sd4 Hb6.
7...O-O

8.O-O-O Sc6 9.Sh3 e5

10.dxe5?! Lepiej wygląda pozycja po 10.cxd5 Sxd4 11.f4 Gxh3 12.fxe5 Sxd5 13.Gxe7 Sxe7 14.Hxd4.
10...Sxe5 11.Gf4 Sg6

12.g3? 12.Gg3.
12...exf3 13.cxd5 Gd6?! 13...Gf5 14.Sg5 Sxf4 15.gxf4 Sh5.
14.Gxd6 Hxd6 15.Sg5 Gf5? Czarne miały do dyspozycji 15...Se5 16.Sb5 He7 17.Hc2 h6 z jasną przewagą.
16.Gd3? Lepsze 16.Sxf3 Se4 17.He3 Sxc3 18.Hxc3 Gg4 19.Gg2.
16...Sg4? Wiecej korzyści dawało 16...Gxd3 17.Hxd3 Se5 18.Hf5 h6 19.Sce4 g6 20.Hxf6 Wxf6 21.Sxd6 cxd6 22.Se4 Wff8.
17.Gxf5 Wxf5 18.Se6

18...c6? Niespodziewanie czarne grają pozornie oczywiste posunięcie i tracą zgromadzoną przewagę. Lepsze 18...We5 19.h3 Se3 20.Wde1 Sf5 21.Wxe5 Hxe5.
19.Hd4? Białe rewanżują się, ponownie popadając w trudności. Należało grać 19.h3 S4e5 20.Hc2 Wf7 21.Sg5 Wd7 22.Sce4 Hb4 23.a3 Hc4 24.Hxc4 Sxc4 25.dxc6.
19...Sf6

20.g4?? Nadmiar optymizmu może być szkodliwy, proste rozwiązanie 20.Hd3 Wh5 21.Hxf3 dawało szansę na przetrwanie.
20...We5 21.Whe1 cxd5 22.Wxe5 Sxe5 23.g5 Sc6 24.Hh4 Sd7 25.g6 Hxe6 Czarne zdobyły skoczka, inicjatywa białych ma przelotny charakter.
26.Hxh7+ Kf8 27.Hh8+ Hg8 28.Hh3 Sf6 29.Hxf3 d4 30.Se4 Hd5 31.Ha3+ Kg8 32.Sd6 Białe poddały wobec wariantu 32.Sd6 Wd8 33.Sxb7 Hg5+ 34.Kb1 Hxg6+ 35.Ka1 Hc2.
0-1

Adam Umiastowski

Partie: (games)