Felietony

Smocze opowieści: czy roszada jest niezbędna?

Arcymistrz Tiwiakow od lat gra wariant drakona. W ataku jugosłowiańskim (ataku Rauzera) często wstrzymuje wykonanie roszady. Zazwyczaj gra w końcu przechodzi do powszechnie znanych pozycji, ale czarne unikają niektórych niewygodnych wariantów. Niestety, drakon z opóźnioną roszadą ma swoją specyfikę: białe mogą utrudniać albo uniemożliwiać wykonanie roszady grając szybko Gh6 (roszada pozwala bić na g7, co często jest dla białych korzystne.). Oto przykładowa partia dwóch zdolnych graczy rosyjskich. Chyba mieli oni najwyższe rankingi spośród tych, którzy grali pozycję na diagramie w partii turniejowej.

Motylev,A (2465) - Tiviakov,S (2655) [B75]
RUS-ch51 St Petersburg (3), 30.07.1998
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 Gg7 7.f3 Sc6 8.Hd2 Gd7 9.0-0-0 Wc8

10.Gh6 Gxh6 Tak silny gracz jak Tiwiakow nie bierze pionka na e4. Być może uważał, że po 10...Sxe4 11.fxe4 Gxd4 czarny król może mieć kłopoty stojąc na środku szachownicy, a wymiany wyrównują pozycję.
W praktyce turniejowej 10...Sxe4 przynosiło niekiedy efektowne sukcesy:

Moody,D - Smith,W [B75]
1984
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 Gg7 7.f3 Sc6 8.Hd2 Gd7 9.0-0-0 Wc8 10.Gh6 Sxe4 11.Sxe4 Gxd4 12.Gb5 Hb6 13.Sxd6+ exd6 14.Whe1+ Kd8 15.Gg5+ f6 16.Gxf6+ Gxf6 17.Hxd6 Gg5+ 18.f4 Hc7 19.He6 Hxf4+ 20.Kb1

20... Hc1+ :) 0-1


Tak często bywa, gdy jedna ze stron rzuci się do ataku i poświęci dużo materiału. Często nie bierze się pod uwagę takiej kontry.

Georgiou,K - Belakovskaia,A (2385) [B75]
1998
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 Gg7 7.f3 Sc6 8.Hd2 Gd7 9.0-0-0 Wc8 10.Gh6 Sxe4 11.Sxe4 Gxd4 12.c3 Ha5 13.Kb1 Ge6 14.b4 Sxb4 15.cxb4 Gxa2+ 0-1


11.Hxh6 Sxd4 12.Wxd4 Ha5

13.Wc4!? Ciekawa sytuacja! To chyba jest najlepszy dla białych ruch w tej pozycji, co źle świadczy o pozycji. Grozi ofiara jakości na c3 i po „naturalnym” 13.Gc4 b5 14.Gb3 Wxc3 15.bxc3 Hxc3 16.Wdd1 a5 17.Kb1 a4 18.Wd3 Hb4 19.a3 Hc5 czarne mają bardzo dobrą pozycję.
13... Gc6 14.Ge2 a6 15.a3

15... Hh5 Typowa idea w drakonie bez roszady czarnych. Pozycja jest równa.
16.Hxh5 Sxh5 17.Wd1 Sf4 18.Gf1 h5 19.g3 Se6 20.Sd5 h4 21.Sb6 Wd8 22.Wc3 hxg3 23.hxg3 Sc7 24.Sc4 Wh5 25.b4 Sb5 26.Wcd3 Wh2 27.W3d2 Wh1 28.Kb2 Wg1 29.Wh2

29... e5? Podstawka pionka. Należało grać: 29...Wxg3!? 30.Se5 ( 30.Wh8+?! Kd7 31.Se5+ Kc7 32.Wxd8 Kxd8 33.Sxf7+? Ke8 34.Sh8 Kf8-+) 30...e6 31.Wh8+ Ke7 32.Wxd8 Kxd8 33.a4 Sa7 34.Sxf7+ Ke7 35.Sxd6 Wxf3=
30.Wh8+ Tiwiakow chyba nie zauważył tego wtrącenia, błędne było 30.Sxe5? dxe5 31.Wh8+ Ke7 32.Whxd8 Wxf1.
30... Ke7 31.Wxd8 Kxd8 32.Sxe5 Ge8

33.Gxb5? Motylew się rewanżuje, powinien grać 33.a4 Sc7 34.Sc4±
33... Wxd1 34.Gxe8 Kxe8 35.Sd3 Wf1 36.f4 Wg1 37.Kc3 Wxg3 38.Kd4 Wg2 39.c4 Wd2 40.a4 f6 0-1

Paweł Z. Kruza i Adam Umiastowski

Vistula Chess Monthly

Logo Vistula