Mistrz Waldemar Świć uczy
Król w polu (60)

     Wilhelm Steinitz twierdził, że król jest na tyle silną figurą, że może sam zadbać o swe bezpieczeństwo.
Co najciekawsze potrafił to wykazać w praktyce.

Partia wiedeńska [C25]
W. Steinitz - G. Neumann
Dundee, 1867

1.e4 e5 2.Sc3 Sc6 3.f4 ef4 4.d4 Gambit Steinitza, jeśli weźmiemy pod uwagę późniejsze prace Steinitza nad pozycyjną szkołą gry, to wygląda to szokująco. W czasach Steinitza w wariancie tym rozegrano wiele partii, tę zamieściłem z uwagi na to, że była historycznie pierwsza.
4...Hh4+ W zasadzie należy dać tego szacha, bo jak inaczej?
5.Ke2 d6 Próbowano tutaj także 5...g5; 5...b6 i 5...d5.
6.Sf3 Gg4 7.Gf4

Pomijając obiektywną wartość gambitu pokusa zaatakowania króla znajdującego się w centrum musiała być duża i działać jak przysłowiowa płachta na byka.
7...Gf3+ W partii W. Steinitz - L. Paulsen, Baden-Baden 1870 czarne zagrały:
7...0-0-0?! 8.Ke3 Hh5? 9.Ge2 Ha5? (9...f5 10.h3 Gf3 11.Gf3 He8) 10.a3! Gf3 11.Kf3! Hh5+ 12.Ke3 Hh4 13.b4! g5 14.Gg3 Hh6 czarne jakby zapomniały, że oprócz hetmana mają jeszcze inne figury. 15.b5 Sce7 16.Wf1 Sf6 17.Kf2 Sg6 18.Kg1! I król powrócił na należne mu miejsce.
15...Hg7 19.Hd2 h6 20.a4 Wg8 21.b6! ab6 22.Wf6! Hf6 23.Gg4+ Kb8 24.Sd5 Hg7 25.a5 f5 (25...Se7 26.ab6 Sd5 27.Wa8+! Ka8 28.Ha5+; 25...b5 26.a6 b6 27.a7+ Kb7 28.Sc7! Kc7 29.Hc3+ Kb7 30.Gd7.) 26.ab6 cb6 27.Sb6! Se7 (27...fg4 28.Wa8+ Kc7 29.Hc3+ Kb6 30.Ha5+ Kc6 31.d5+.) 28.ef5 Hf7 29.f6 Sc6 30.c4. 30...Sa7 31.Ha2 Sb5 32.Sd5 (32.Ha8+ Kc7 33.Ha5.) 32...Hd5 33.cd5 Sd4 34.Ha7+ Kc7 35.Wc1+ Sc6 36.Wc6#
8.Kf3

W późniejszej partii W. Steinitz - S. Rosenthal, Baden-Baden 1870 Steinitz odbił pionkiem 8.gf3 Hf4 9.Sd5 Hh6 10.Sc7+ Kd8 11.Sa8 Kc8 12.d5 Sf6 13.dc6 d5 14.Hd4 Gd6 15.Ha7 bc6 16.We1 We8 17.Kd1 de4 18.We4 We4 19.fe4 Hf4 20.Gh3+ Kd8 21.Wf1 He4 22.Hb6+ Ke8 23.We1 i zwyciężył, choć grę czarnych można było wzmocnić.
8...Sge7 9.Ge2 0-0-0 Energiczniejsze było 9...f5.
10.Ge3 Aby po He1 zaproponować wymianę hetmanów.
10...Hf6+ 11.Kg3 d5 12.Gg4+ Kb8 13.e5 Hg6 14.Kf2 h5 Należało grać 14...Sf5! np.: 15.We1 Se5 16.de5 d4 17.Kg1 Gc5! .
15.Gh3! f6 16.ef6 Hf6+ 17.Hf3 Hf3+ 18.gf3!

Właśnie tak! Linia g przyda się białym wieżom, a pionek kontroluje pole e4
18...g6 19.Se2! Skoczek zmierza na pole f4.
19...Sf5 20.Gf5 gf5 21.c3 Gd6 22.Gf4! Ta wymiana podkreśla słabość czarnych pól.
22...Kc8 23.Whg1 Kd7 Po 23...Whg8 24.Gd6 cd6 25.Sf4 liczne słabości w strukturze pionkowej decydują. Teraz jednak biała wieża wdziera się do obozu czarnych.
24.Wg7+ Se7 25.Wag1 Ke6 26.Gd6 Wd6 27.Sf4+ Kf6 28.Sd3 Wb6 29.b3 Wh6 30.Se5 Manewr skoczka zakończony zdobyciem ważnego pola e5.
30...Wb5 Po 30...Ke6 31.Sg6! Sg6 32.W1g6+ Wg6 33.Wg6+ Ke7 34.Wb6 ab6 35.Kg3 Kf6 (35...Ke6 36.Kf4 Kf6 37.a4 h4 38.h3 c6 39.b4 b5 40.a5) 36.Kf4 b5 (36...h4 37.a4) 37.h4 b6 38.b4 c6 39.a3 i czarne są w zugzwangu.
31.a4 Wa5 32.b4 Wa6 33.Sd7+ Ke6 34.Sc5+ 1-0 Dawne to jednak dzieje. Zobaczmy jak dwóch wybitnych arcymistrzów przerabiało ten temat współcześnie.

Obrona Alechina B04
Short, N - Timman, J
Tilburg 1991

1.e4 Sf6 2.e5 Sd5 3.d4 d6 4.Sf3 g6 5.Gc4 Sb6 6.Gb3 Gg7 7.He2 Sc6 8.0-0 0-0 9.h3 Zapobiega Bg4, co rzecz jasna ma duże znaczenie w walce o życie pionka e5.
9...a5 Ciekawe było 9...Sa5 aby pozbyć się Gb3.
10.a4 de5 11.de5 Sd4 12.Sd4 Hd4 13.We1 Kontynuacja 13.e6 Ge6 14.Ge6 fe6 15.He6+ Kh8 obiecuje białym lepszą strukturę pionową, ale czarne miałyby aktywne figury.
13...e6 Wydaje się, że lepsze było 13...Ge6!?
14.Sd2! Sd5 Lepsze było 14...Gd7!?.
15.Sf3 Hc5 16.He4! Hb4! Czarne starają się zapobiec przedostaniu się hetmana na h4.
17.Gc4! Zabranie pionka po 17.Gd5 ed5 18.Hd5 dałoby czarnym inicjatywę po 18...Gg4.
17...Sb6

18.b3! Dość nietypowe, ale w związku z groźbą Ga3 czarne zostają zepchnięte do defensywy.
18...Sc4 19.bc4 We8 20.Wd1 Hc5 21.Hh4 b6 22.Ge3! Hc6?! Jedyną możliwością walki było utrzymanie kontroli nad czarnymi polami poprzez 22...Hf8.
23.Gh6 Gh8 24.Wd8! Gb7 25.Wad1 Gg7 Po innych posunięciach mogłoby nastąpić 26.He7!
Jedyne było 25...Ha4!? 26.He7 Gf3 27.Wa8 Ga8 28.Wd8 Ha1+ 29.Kh2 Ge5+ 30.f4 Gf4+ 31.Gf4 Wd8 32.Hd8+ Kg7 33.Ha8 i walka trwa.
26.W8d7! Wf8 Białe grożą 28.Wf7! zarówno po 26...He4 27.Wf7!!, jak i po 26...Ge5 27.Wf7.
27.Gg7 Kg7 28.W1d4 Wae8 29.Hf6+ Kg8 30.h4 h5 31.Kh2 Wc8?
Pozwala na zwycięski marsz białego króla. Przedłużało walkę pasywne 31...Gc8! choć i tu po 32.g4! hg4 (32...Gd7 33.gh5) 33.Sg5! g3+ ( 33...Gd7 34.h5!) 34.Kg3 Gd7 35.Kh2!! czarny hetman nie może przedostać się na pole h1, a nie widać obrony przed h5.
32.Kg3! Wce8 33.Kf4! Gc8 34.Kg5!!

Zwieńczenie fantastycznego pomysłu! Czarne poddały się z uwagi na to, że groźba Kh6 jest nie do odparcia. Widać dużą różnicę pomiędzy powyższymi partiami. W pierwszej wprawdzie centrum nie było otwarte, ale taka możiwość "wisiała" w powietrzu. W drugiej białe przystąpiły do marszu królem dopiero po "usztywnieniu" pozycji. Było to znacznie bezpieczniejsze dla ich króla. 1-0.

Trener I klasy MF Waldemar Świć

---

http://szachowavistula.pl/vistula/