Mistrz Waldemar Świć uczy

O SZTUCE WBIJANIA GWOŹDZI (27)

Wydawać mogłoby się, że temat tytułowy i szachy dzieli wiele jeśli nie wszystko. A jednak... Oto cytat z książki "Moi wielcy poprzednicy" Garri Kasparowa, dotyczący refleksji Bronsteina nad grą Botwinnika.

- "Grał jak buldożer , szedł poprzez centrum i partnerzy nie wytrzymywali tego napięcia psychicznego, jego energii. Nie wytrzymywali precyzji jego gry - rzekłbyś nie figury przestawiał, a wbijał gwoździe w szachownicę!"-

Proponuję dwie partie ilustrujące wzorcowe "wbijanie gwoździ".

Botwinnik M. - Czechower W. [E21] Obrona Nimzowitscha Leningrad 1938 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.Sf3 0-0 5.Gg5 d6 6.e3 He7 7.Ge2 e5 8.Hc2 We8 9.0-0 Gc3 10.bc3 h6 11.Gh4 c5 Botwinnnik uważa, że być może lepsze było g5 z dalszym Sh5. 12.Wfe1 Białe przygotowują Sfd2 i f4, dlatego wzmacniają gońca e2. 12... Gg4 13.Gf6 Hf6 14.He4 Gf3 W świetle tego, co się stało w partii, należałoby rekomendować 14...Gf5 15.Hb7 Sd7, ale czy można było przypuszczać, że biały goniec stanie się aż tak aktywny. 15.Gf3 Sc6 16.dc5 Ważny moment. Ta wymiana zapewnia białym panowanie nad polem "d5". 16...dc5 17.Wad1 Wad8 18.Wd5 b6 19.Wed1 Sa5 20.h3 Wd5 21.Wd5 21.cd5 Hd6 z wyrównaniem, słabsze natomiast 21...Sb7 22. Ha4! 21...He7 22.Gg4 Hb7 Czarne przeciwdziałają Wd7. 23.Gf5! Przewaga białych w postaci panowania nad siódmą linią jest teraz decydująca. Zapamiętajmy, jak białe doszły poprzez pole "d5" i grę białopolowym gońcem do wtargnięcia na siódmą linię. 23...Hb8 Natychmiast przegrywało 23...g6 24.Gg6 fg6 25.Hg6+ Kf8 26.Wd6! 24.Wd7 Wd8 25.He5 Sc4 26.Hb8 Wb8 27.Ge4! Po 27.Wa7?! Sd6 28.Gd3 c4 29.Gf1 Sb5 30.Wa6 Wc8 czarne mogły przejawić aktywność, zachowując niezłe szanse na remis. 27...Sa3 Ostatnia próba kontrgry na skrzydle hetmanskim, ale jakże spóźniona. 28.Gd5 Wf8 29.e4 a5 29...c4 30.Wa7 Sb5 31.Wb7 Sc3 32.Gc4 Se4 33.Wb6 +/- 30.c4 b5 31.cb5 Sb5 32.e5 a4 33.f4! Sd4 34.Kf2 g5 35.g3 gf4 36.gf4 Se6 37.Ke3 c4 38.f5 Sc5 39.Wc7 Sd3 40.e6 fe6 41.fe6 1-0

Botwinnik M. - Kan I. [E21] Obrona Nimzowitscha Leningrad 1939 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 Gb4 4.Sf3 c5 5.a3 Gc3+ 6.bc3 Ha5 7.Gd2 Se4 8.Hc2 Sd2 9.Sd2 d6 10.e3 e5 Czarne osłabiły pole "d5" co wydaje się być nie aż tak istotne. Jednak Botwinnik wykorzystuje to z niesłychaną konsekwencją. Lepsze było 10...Sc6. 11.de5! Ustalając korzystną dla siebie strukturę pionową w centrum. Na pierwszy rzut okiem białe pionki są słabsze, ale tak nie jest. Białe kontrolują wszystkie pola w centrum. 11...de5 12.Gd3 h6 13.0-0 0-0 14.f4 Sd7 15.f5 Sf6 Można to posunięcie ocenić jako decydujący błąd. Białe wymieniają teraz skoczki i słabość pola "d5" staje się jeszcze bardziej widoczna. 16.Se4! Hd8 17.Sf6+ Hf6 18.Ge4 Wb8 19.Wad1 b6 20.h3 Bezpośrednia próba zajęcia pola d5 niczego nie dawała np.: 20.Gd5 Gb7 21.He4 (21.Gb7 Wb7 22.He4 Wbb8! 23.Wd7 Wbd8!) 21...Gd5 22.Wd5 Wbd8! 20...Ga6 21.Gd5 b5 22.cb5 Wb5? Należało grać 22...Gb5 23.c4 Gc6! i czarne miałyby po wymianie gońców szanse na kontrgrę. 23.c4 Wb6 24.Wb1 Wd8 24...Wfb8 25.Wb6 Hb6 26.f6+-! 25.Wb6 ab6 lub 25...Hb6 26.Wb1 Hf6 27.e4 26.e4 Gc8 27.Ha4 Gd7 28.Ha7 Ge8 29.Wb1 Wd6 Wydaje się, że czarne się obroniły, ale Botwinnik znajduje sposób na rozbicie pozycji przeciwnika. 30.a4 Kh7 31.a5 ba5 32.Ha5 Za chwilę padnie pion c5. Po natychmiastowym 32.Hc5 a4 czarne mogły jeszcze się stawiać. 32...Wa6 33.Hc5 Wa2 34.He3 Ha6 35.Wb8 Ha4 36.Kh2 Wa3 36...Hc2 37.Hg3 Wa1 38.We8 Hd1 39.Hg6+! fg6 40.Gg8+ Kh8 41.Gf7+ Kh7 42.Gg6# 37.Hc5 Wa2 38.Wa8 Ha8 39.Ga8 Wa8 40.He5 Gc6 41.Hc7 1-0 Dzięki panowaniu nad polem "d5" białe skutecznie sparaliżowały poczynania przeciwnika. Nawet kontrgra czarnych była prowadzona w bardzo trudnych warunkach i za cenę straty dużej ilości temp.

W twórczości Botwinnika jest jeszcze wiele partii w, których dominowała gra poprzez pole "d5" lub czarnymi poprzez "d4".

Warto wspomnieć, że Dawid Bronstein próbujący kojarzyć wielkich szachistów ze względu na ulubione posunięcia, manewry lub pola, nie miał watpliwości, że postać Botwinnika powinna być związana z polem "d5". Zapraszam do studiowania partii Botwinnika, a także własnych prób "majsterkowania".

MF Trener I klasy Waldemar Świć

http://szachowavistula.pl/vistula/