Miniaturki, czyli partie kończące się efektownym
zwycięstwem przed 20-25 posunięciem były swego czasu bardzo poszukiwaną
przez kibiców sensacją. Szybkie zwycięstwo wymaga błędu ze strony
przeciwnika, błędu tak poważnego, aby możliwa była natychmiastowa
wygrana. Średni poziom amatorów gry szachowej podniósł się znacznie od
czasów średniowiecza, ale ładna miniaturka jest wciąż czymś miłym dla
oka, często pouczającym.
Partia hiszpańska, zwana także Ruy Lopez od
nazwiska hiszpańskiego mistrza opisującego w swojej skiążce warianty
tego debiutu jest jakby fundamentem debiutów otwartych, czy
rozpoczynających się od posunięć 1.e4 e5. Ogrom motywów taktycznych i
strategicznych kryjących się w rozlicznych odgałęzieniach partii
hiszapńskiej sprawia, że wszyscy mistrzowie świata badali i stosowali
partię hiszpańską w swoich repertuarach debiutowych.
Dziś ograniczymy się do skromnego wycinka partii hiszpańskiej, obrony
Birda. Angielski szachista Henry Eduard Bird (14.07.1830 - 11.04.1908)
część swego talentu poświęcił na badanie wariantów debiutowych, m.in.
studiował obronę
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 noszącą
obecnie jego imię.
Przytaczamy serię miniaturek poświęconych
blaskom i cieniom tego wariantu.
Anderssen, Adolf -- Lange, Max
Breslau 1859 0-1 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.Gc4 Sf66.e5 d5 7.Gb3
7...Gg4 Spokojna kontynuacja 7...Sg4 8.He2 a5 9.a4 Ge7 nie wymagała ofiar.
8.f3 Se4 9.O-O d3 10.fxg4? Przyjęcie ofiary prowadzi do katastrofy. Lepsze 10.He1 Gc5+ 11.Kh1 i hetman kontroluje wrażliwe pole g3.
10...Gc5+ 11.Kh1
11...Sg3+! Niespodziewane poświęcenie przełamuje szyki obronne białego króla.
12.hxg3 Hg5 Grozi Hh6 mat.
13.Wf5 h5 Niespodziewanie czarna wieża włącza się do gry. Nie można bić hetmana 14.Wxg5 ze względu na 14...hxg4+ 15.Wh5 Wxh5 mat.
14.gxh5 Hxf5 15.g4 Wxh5+ Efektowne choć po 15...Hf2 czarne matują po 16.Ga4+ Kd8 17.g3 Hxg3 18.Hf1 Hxg4 i Wxh5.
16.gxh5 He4 17.Hf3 Hh4+ 18.Hh3 He1+ 19.Kh2 Gg1+ 0-1 Czarne matują po 20.Kh1 Gf2+ 21.Kh2 Kg1 mat.
Winawer, Szymon -- De Vere, Cecil
Paris 1867.06.20 1-0 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.d3 Gb4+ 6.Gd2 Gxd2+ 7.Sxd2 Hg5 8.Gc4 Se7 Czarne nie wykorzystują naturalnego ciągu posunięć: 8...Hxg2 9.Hf3 Hxf3 10.Sxf3 c5 11.Wg1 g6 12.Sg5 Sh6 gdyż liczą na jakieś przypadkowe korzyści.
9.O-O O-O 10.f4 Hc5 Hetman zbytnio oddala się od swojego króla.
11.f5 d5 12.Gb3 f6 13.Hh5 c6 14.Wf4 Kh8 15.exd5 cxd5 16.Waf1 h6 17.W1f3 a5 18.Wg3
18...Hc7? Tylko 18...Hc6 dawało ochronę królowi. Np. 19.Sf3 a4 20.Wxg7 Kxg7 albo 19.a4 Gd7 20.Sf3 Hc7.
19.Wfg4 Gxf5 Nawet po 19...Sxf5 20.Wxg7 Hxg7 21.Wxg7 Kxg7 22.Hg4+ Kh7 białe miały dużą przewagę ze względu na słaby rozwój czarnych figur.
20.Wxg7 Hf4 21.Wxe7 1-0
Boden, Samuel S -- Bird, Henry
Great Britain 1873 0-1 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.O-O Gc5 6.c3 Se7 7.d3 c6 8.Gc4 O-O 9.Gg5 Kh8 10.Hh5 f6
11.Gxf6 d5 12.Gxe7 Znacznie lepszy rezultat dawało 12.Gh4.
12...Hxe7 13.exd5 Wxf2 Silnym wstępem do tego uderzenia było 13...b5!
14.Sd2 Po przyjęciu ofiary 14.Wxf2 nic nie dawało 14...He1+ 15.Wf1 dxc3+ 16.d4! i wieża jest broniona przez gońca. Czarne były zmuszone do 14...Gg4 15.Hxg4 He1+ 16.Wf1 dxc3+ 17.d4 Hxf1+ aby po 18.Gxf1 cxb2 19.dxc5 bxa1=H odzyskać hetmana. Dalsze analizy pokazują równe szanse stron, mimo wielu taktycznych możliwości.
14...dxc3 15.Sb3? Białe tracą wpływ na wydarzenia. Więcej szans dawało 15.Wxf2 cxd2 16.d4 Gxd4 17.He2 Gxf2+ 18.Hxf2 Gg4 19.Gb3 i wprawdzie czarne mają wyraźną przewagę, ale gra może się jeszcze toczyć.
15...cxb2 16.Wae1 Wxf1+ 17.Kxf1 Hf6+ 18.Hf3 Hxf3+ 19.gxf3 Gh3+ 20.Ke2 We8+ 0-1 Po wymianie wież wolny pion b2 jest promowany na hetmana.
Davidson, Harold Francis -- Bird, Henry
USA-04.Kongress Philadelphia 1876.08.28 0-1 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.d3 Gc5 6.O-O c6 7.Gc4 d5 8.exd5 cxd5 9.Gb5+ Kf8 10.Gf4 h5 11.We1 Se7 12.Sd2 Gg4 13.f3 Ge6 14.Sb3 Gb6 15.Gg5 Hd6 16.Gxe7+ Hxe7
17.a4 Logiczną kontunuacją było 17.f4 Hd6 18.Hd2
17...a6 18.a5 Gc7 19.Ga4 Hd6 20.g3 W obronie zwukle decydują drobiazgi. Wtrącenie 20.f4 Hxf4 i następnie 21.g3 pozbawiało czarne ważnego tempa.
21...h4 21.f4 hxg3 22.hxg3 g5 23.Sxd4 Lepsze 23.Hf3 gxf4 24.Sxd4 Wg8 25.Sxe6+ fxe6 26.g4.
23...gxf4 24.Sxe6+ fxe6 25.We2?? Ostatnim ratunkiem mogło być 25...Hg4.
25...f3 0-1
Baird, John -- Bird, Henry
USA-06.Congress New York 1889 1-0 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.O-O h5 Eksperyment, który współcześnie kontynuuje tylko ukraiński arcymistrz Eugeniusz Najer.
6.d3 Gc5 7.Gf4 Bardziej logicznie wygląda 7.f4.
7...g5 Bardzo zobowiązujący ruch, lepsze skromniej wyglądające 7...c6 8.Gc4 d6 9.a4 Ge6 10.Gxe6 fxe6.
8.Gd2 c6 Ciekawie wygląda ustawienie 8...Hf6 9.Gc4 Se7 i jeśli 10.f4 to 10...g4 nie dając białym otworzyć pozycji.
9.Gc4
9...d5 Lepsze choćby 9...Hf6 np. 10.b4 Gd6 11.Hc1 g4.
10.exd5 cxd5 11.He2+ Kf8 Po 11...He7 12.Hxe7+ Sxe7 13.Gb5+ Gd7 14.Gxd7+ Kxd7 15.Gxg5 Whg8 czarne raczej nie przegrywają.
12.He5 Hf6? Czarne tracą głowę, po 12...f6 13.Hxd5 Hxd5 14.Gxd5 Se7 gra mogła się jeszcze długo toczyć.
13.Hxd5 Ge7 Nieszczęścia chodzą parami. Lepsze 13...Hf5 14.Hxf5 Gxf5 15.Gxg5 f6 16.Gf4 Se7.
14.Gxg5 Hg6 Czarne wyraźnie rozstrojone złym biegiem wydarzeń popełniają kolejne grube błędy. Lepsze 14...He6 15.Gxe7+ Hxe7 unikało straty figury, choć ogólnie pozycja jest materialnie wygrana dla białych.
15.Gxe7+ Sxe7 16.Hd8+ Kg7 17.Hxe7 Wf8 18.He5+ Kh7 19.Sd2 Wg8 20.g3 Gh3 21.Se4 Wg7 22.Sf6+ Kh6 23.Hf4+ Hg5 24.Hxg5+ 1-0
Pillsbury, Harry -- Dresel, E
Boston 1892 1-0 C61
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sd4 4.Sxd4 exd4 5.d3 c6 6.Gc4 Sf6 7.O-O d5 8.exd5 Sxd5 9.We1+ Ge7 10.Sd2 Sb6 11.He2 Sxc4 12.Sxc4 Ge6 13.Se5
13...O-O Wprowadzenie do gry hetmana 13...Hd5 znacząco wzmacniało grę czarnych: np. 14.c4 dxc3 15.bxc3 Gf6 16.Gf4 0-0.
14.Sxf7 Gxf7 15.Hxe7 Hxe7 Wymiana hetmanów nie jest zbyt fortunna, więcej możliwości dawało jej unikanie: np. 15...Ha5 16.Gf4 Wae8 17.b4 Wxe7 18.bxa5 Wxe1+ 19.Wxe1 Gxa2 20.Gd6 Wf5 21.We8+ Kf7 22.We7+ Kf6 23.Wxb7 Wxa5
16.Wxe7 Wfe8 17.Gg5 Wxe7 18.Gxe7 b6 19.a4 We8 20.Gd6 Wd8 Czarne nie wpadły na pomysł uproszczenia pozycji: 20...c5 21.a5 c4 22.axb6 axb6 23.Gc7 cxd3 24.cxd3 b5 25.Gb6 Gg6 26.f3 Gxd3 27.Gxd4 Wd8 28.Gc3 Wd7, po czym przegrana jest mało prawdopodobna ze względu na obecność różnopolowych gońców i brak słabych punktów.
21.Ge5 Wd5 22.Gb8 Wc5? Pwładnięte ideą kontrgry czarne nie dostrzegają prostej grożby uwolnienia białego piona "a". Lepsze 22...a5 23.Wc1 Wd7!.
23.Gxa7 Wxc2 24.Gxb6 Wxb2 25.a5 Wc2 26.a6 1-0
Po 26...c5 27.a7 Gd5 28.a8H+ Gxa8 29.Wxa8+ Kf7 walka nie była jeszcze zakończona, więc należy ocenić kapitulację czarnych za przedwczesną.
Miniaturki
