Felietony 2021

MICHAIŁ TAL, JOHN NUNN I JAN - KRZYSZTOF DUDA

Tal,Mihail (2620) - Nunn,John DM (2600) [E94]
URS-World London (3.7), 1984

1.Sf3 g6 2.d4 d6 3.c4 Gg7 4.Sc3 Sf6 5.e4 0–0 6.Ge2 Sbd7 6...e5 7.Ge3 h6 8.0–0 Sg4 9.Gc1 Sc6 10.d5 Se7 11.Se1 f5 12.Gxg4 fxg4 13.Sc2.
7.0–0 e5 8.Ge3 W bazach znajdziemy dziesiątki partii, w których grano 8.d5 Sc5 9.Gg5 (9.Hc2) 9...h6 albo 8.We1 c6 9.Gf1.
8...c6 Poważną alternatywą jest 8...h6.
9.d5 c5 O możliwym w tym miejscu posunięciu 9...Sg4 Tal pisał w tygodniku "64", że w 1982 roku grał tak czarnymi przeciwko am. Robatschowi w Erewaniu, a następnie miał taką pozycję białymi z Knaakiem i "w obu spotkaniach przegrał debiutowy pojedynek".
10.Se1 Se8

11.Sd3 W pierwszej partii swojego mini-meczu z Nunnem Tal grał: 11.Hd2 f5 12.exf5 gxf5 13.f4 Sef6, ale stwierdził, że czarne mają zadowalającą grę i dlatego w 3. rundzie zagrał inaczej, po wspólnej analizie z Igorem Zajcewem.
Teraz na chwilę porzucamy partię Tal - Nunn i przechodzimy do rapidowej partii So - Duda, mecz drugi; Jan Krzysztof przegrywa, więc w tej partii desperacko poszukuje punktów, co może tłumaczyć wybór rzadko widywanego w jego repertuarze "indyka". Wesley So naśladował grę Tala aż do tego momentu, a teraz zastosował ruch mniej popularny od 11.Sd3, ale przecież nie nowinkę:
11.g4 Agresywnie. Program Stockfish ocenia pozycję jako wyraźnie lepszą dla białych. By wygrać, czarne potrzebują aż dwóch rzeczy - nie pomylić się ani razu i czekać na błędy przeciwnika.
11...f6 Raczej pasywna odpowiedź. Prócz obosiecznego 11...f5 grywano tu 11...Gf6 i 11...Kh8, co wydarzyło się w poniższej partii:
Wracamy do partii So - Duda:
12.Kh1 Wf7 13.Wg1 Kh8 14.a3 He7 15.b4 b6 16.Wb1 Sf8 17.Sf3 Wb8 18.a4 Sd7 (możliwe 18...cxb4 19.Wxb4 Sd7) 19.a5 Hf8 20.axb6 axb6 21.Hd2 Sc7 22.b5 Wa8 23.Wa1 Wxa1 24.Wxa1

24...f5?!
Próba zerwania z pasywną obroną i przejścia do kontrataku; niestety ruch ten powiększa przewagę białych. O dobrą radę dla czarnych trudno.
25.exf5 gxf5 26.Sg5 f4 27.Hc2 Sf6 28.Gd2 We7 29.Wg1 f3 30.Gd1 h6 31.Sxf3 Sxg4 32.Sh4 Sxf2+ 33.Kg2 Gh3+ 34.Kg3 Hf7 35.Sg6+ Kh7 36.Sxe7+ e4 37.Sxe4 Ge5+ 38.Kh4
Jedyne, ale proste do znalezienia i wystarczające do wygranej.
38...Gf5 39.Sxf5 Hxf5 40.Sxf2 i czarne poddały się ( 1:0).
Tym razem Wesley So okazał się silniejszy, ale wierzymy, że niedługo przyjdzie czas, gdy zawodnicy ci zamienią się miejscami na liście Elo.
Teraz wracamy do partii Tal - Nunn.
11...f5 Dość typowy przebieg miała partia Timman - Tal, Tallinn 1973, gdzie nastąpiło 12.exf5 gxf5 13.f4 e4 14.Sf2 Gxc3 15.bxc3 itd.
12.f4

12...g5 Wg Tala zarówno 12...fxe4 jak i 12...exf4 byłoby lepsze od posunięcia w tekście. Stockfish proponuje tu nieszablonowe 12...Sb6! 13.Hb3 exf4 14.Gxf4 g5 15.Gd2 He7 16.Wae1 f4 i czarne stoją dobrze.
13.fxe5 Sxe5 Zdaniem Tala 13...f4 14.e6 fxe3 (14...Sb6? 15.Sxf4 gxf4 16.Gxf4 i pozycja białych jest wg Stockfisha wygrana) 15.exd7 Wxf1+ 16.Hxf1 Gxd7 17.e5 dxe5 18.Se4 (lub 18.Hf3) daje białym silną inicjatywę.
14.Sxe5 Gxe5 15.exf5 Gxf5 Tal miał taką pozycję na szachownicy podczas domowych przygotowań. Na następny ruch jednak zużył całą godzinę.
16.g4 Inne możliwości, rozpatrywane przez Tala, to 16.Gd3 oraz 16.Hd2 h6 i jeśli wtedy białe grają 17.g4, to czarny goniec ma dodatkowe odejście na h7, prócz 17...Gd7.
16...Gg6 Do rozważenia jest 16...Gd7.
17.Wxf8+ Kxf8 18.Hd2 h6 19.h4

19...gxh4? Stockfish za znacznie lepsze uważa 19...Sf6 20.hxg5 hxg5 21.Gxg5 He7 22.Wf1 Kg7.
20.Gxh6+ Przewaga białych jest bardzo wyraźna.
20...Kg8 21.Wf1 Sg7 22.Gg5 Gd4+ Wtrącenie, które jeszcze powiększa przewagę białych.
23.Kh1 Hd7 24.Gf6!? 24.Gxh4 We8 25.Kg2.
24...We8 Trochę lepsze 24...Sh5 25.Gxh4 We8.
25.Gxd4 cxd4 26.Hxd4

Tal ma zdrowego piona więcej i zabezpieczonego króla. Reszta partii to stopniowa realizacja przewagi, czemu nie mogą przeszkodzić kontrataki czarnych.
26...Sh5 27.Kh2 Sg3 28.Wf2 We5 29.Gf3 He7 30.Gg2 h3 31.Kxg3 hxg2 32.Kxg2 Ge4+ 33.Kg1 Gg6 34.Hf4 We1+ 35.Wf1 We3 36.Wf3 We1+ 37.Wf1 We3 38.Wf3 We1+ 39.Kg2 Gc2 40.Wf1 Ge4+ 41.Kg3 Gd3 42.Wf3 Gxc4 43.Hxc4 Wg1+ 44.Kh2 Wc1 45.He2 1–0

Tomasz Lissowski