SENIORZY 2021 W KARPACZU

Karpacz 2021

W sudeckim uzdrowisku Karpacz odbyły się w maju, dzięki poluzowaniu ograniczeń covidowych, Mistrzostwa Polski Seniorów, w których uprawnieni do gry były/byli zawodniczki i zawodnicy 55-letni oraz starsi. Najstarszym uczestnikiem był Michał Ostrowski, rocznik 1927. Uzyskał on tzw. Meisterdrittel czyli 1/3 możliwych do zdobycia punktów - niewiarygodne osiągnięcie w tym wieku. Panie Michale, bijemy panu głośne brawa!

Ogólnie rzec można, że w turnieju zwyciężyli faworyci, ale nie brakowało też wielu niespodzianek, bo np. srebrny medalista Ryszard Sokołowski z "Hetmana" Koszalin na liście startowej zajmował 13. miejsce, w piąty w tabeli Andrzej Czyż ("Hetman" Wschowa) zaczynał od lokaty 24-ej. No i należy pamiętać, że zgodnie z regułami "szwajcara" porażka w ostatniej rundzie może kosztować pechowego gracza spadek w tabeli o kilkanaście miejsc. Ciekawe, że na wysokich miejscach widzimy sporo nazwisk graczy, którzy w młodości (być może z braku okazji) nie zanotowali wyników na skalę ogólnopolską, a dopiero w wieku wybitnie dojrzałym awansowali do krajowej czołówki, wyprzedzając niekiedy znanych ongiś mistrzów. Teraz rzut oka na końcowe wyniki:

Tabela wyników

Mannke,Manfred - Flis,Paweł | Portisch Lajos - Geller, Jefim | Doroszkiewicz, Wladimir - Maczulski, Anatoly | Mannke,Manfred - Mielczarski,Mirosław | Brylowski,Marian - Jaśnikowski,Zbigniew | Czajkowski,Ryszard - Czerwoński,Aleksander |

Przez siedem rund w ścisłej czołówce turnieju szedł kandydat na mistrza Manfred Mannke, ongiś grywający w pierwszej lidze szachowej (odpowiednik dzisiejszej Extraklasy), a obecnie regularnie uczestniczący w warszawskich turniejach gry szybkiej i błyskawicznej, w których potrafi zgromić nieco słabszych konkurentów ze stuprocentowym wynikiem. Manfred ma dobrze opracowany repertuar debiutowy, gra bardzo szybko, reprezentuje dużą wiedzę i dobrą technikę, bardzo trudno czymś go zaskoczyć. Przykład skutecznej gry Manfreda z pierwszych rund:

Gambit Wołżański

Mannke,Manfred - Flis,Paweł
Mistrzostwa Polski Seniorów w Szachach Karpacz, (r. 2), 17.05.2021
1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb5 a6 5.bxa6 Gxa6 6.Sc3 g6 7.b3 Gg7 8.Wb1 0–0 9.g3 d6 10.Gg2

10...Gc8?! Lepsze 10...Gb7 11.Sh3 e6 12.Sf4 e5 13.Sh3 e4 14.0–0 h6.
11.Hc2 Gf5 12.e4 Gc8 12...Sxe4?! 13.Sxe4 e6 14.g4!.
13.Sge2 Sa6 14.a3 Sc7 15.0–0 Ga6 Czarne zmarnowały wiele temp na manewry "białopolaka".
16.Wd1 Sb5 17.Sxb5 Gxb5 18.Sc3 18.a4!.
18...Ga6 19.Gd2 Sg4 20.h3 Se5 21.Ge1 Hc7 22.f4 Sd7 23.a4 Wfb8 24.Gf1

Czarne nie uzyskały rekompensaty za gambitowego piona i mimo zaciekłego oporu w końcu uległy przewadze.
24...c4 25.b4 Wxb4 26.Sb5 Gxb5 27.Wxb4 Ga6 28.Gc3 Wc8 29.Wc1 Hc5+ 30.Kh2 h5 31.Hd2 Gxc3 32.Hxc3 Hf2+ 33.Kh1 Sf6 34.Wb2 Hc5 35.Gg2 h4 36.g4 Hc7 37.Wbc2 Hd7 38.He1 Hxa4 39.Hxh4 Wb8 40.e5 dxe5 41.fxe5 Sh7 42.Hxe7 We8 43.Hd6 Gb5 44.e6 fxe6 45.dxe6 Hb3 46.e7 Kg7 47.He5+ Kh6 48.Wb2 Wxe7 49.Hf4+ 1–0

Plan białych polegający na ustawieniu czarnopolowego gońca na b2 jest znany od dawna. Warto w tym miejscu przytoczyć dwie stare partie, w których widać plusy i minusy takiej konfiguracji białych figur i pionów.

Gambit Wołżański

Portisch Lajos - Geller, Jefim
Biel 1976 (turniej międzystrefowy)
1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb5 a6 5.bxa6 Gxa6 6.g3 d6 7.Gg2 g6 8.b3 Gg7 9.Gb2 0–0 10.Sh3 Sbd7 11.0–0 Hb8 12.Gc3 Wc8 13.We1 Wa7 14.Sf4 Wb7 15.Sa3

15...c4 16.b4! Puenta planu białych, które za chwilę chcą zagrać Sa3-c2 i a2-a4 z wielką przewagą na skrzydle hetmana. W odpowiedzi Geller poświęca jakość, ale brak czasu do namysłu nie pozwoli mu wykorzystać wszystkich walorów pozycji.
16...Wxb4!? 17.Gxb4 Hxb4 18.Sc2 Hc5 19.Wb1 g5 20.Sb4 Gb7 21.Se6 fxe6 22.dxe6 Gxg2? Po 22...Se4 23.Gxe4 Gxe4 24.exd7 Wf8 25.Wf1 Gxb1 26.Hxb1 Hb5 czarne nie stałyby na straconej pozycji.
23.exd7 Sxd7 24.Kxg2 e6 25.Hc2 Dużo lepsze było 25.Sc2.
25...Wf8 26.f3 g4 27.f4 i białe stopniowo wygrały ( 1–0 ).

W kolejne partii czarne nieszablonowe rozstawiły swoje lekkie figury i szybko odniosły sukces.

Gambit Wołżański

Doroszkiewicz, Wladimir - Maczulski, Anatoly
Irkuck 1983
1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb5 a6 5.bxa6 g6 6.b3 Gg7 7.Gb2 0–0 8.g3 Sxa6! Otóż to! Czarne zamierzają zorganizować atak na piona d5, wykorzystując przy tym motywy taktyczne.
9.Gg2 d6

10.Sh3 Sb4 11.a3 Sbxd5! 12.0–0 Jeśli 12.Gxd5, to 12...Sxd5 13.Gxg7 Kxg7 14.Hxd5 Gxh3.
12...Wb8 13.Hc2 Gf5 14.e4 Sxe4 15.g4!? Białe decydują się na komplikacje, bo nic nie daje wariant 15.Gxg7 Sef6 16.Hb2 Kxg7 17.Gxd5 Gxh3.
15...Gxb2 16.Hxb2 Gxg4 17.Gxe4 Gxh3 18.Gxd5 e6! Silniejsze niż 18...Gxf1 19.Kxf1 e6.
19.Gg2 Gxg2 20.Kxg2 Hg5+ 21.Kh1 Hd5+ 22.Kg1 Wxb3 23.Hc1 Wh3

24.Hb2 Hf3 25.Wc1 Hg4+ i białe poddały się ( 0–1). A dalszy ciąg mógł wyglądać następująco: 26.Kf1 Wxh2 albo 26.Kh1 Hf3+ 27.Kg1 Wh5 28.Hc3 Wg5+ 29.Kf1 Hg2+ 30.Ke1 We5+ 31.Kd1 Hxf2 itd.

W ósmej rundzie Mannke zastosował ten sam wariant przeciwko "Wołdze", ale tym razem przeciwnik był dobrze przygotowany.

Gambit Wołżański

Mannke,Manfred - Mielczarski,Mirosław (2169)
Mistrzostwa Polski Seniorów w Szachach
Karpacz, (r. 8), 21.05.2021
1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb5 a6 5.bxa6 g6 7.b3

7...Gg7 8.Wb1 Po 8.Gb2 mogło nastąpić 8...Ha5 9.Hd2 Sxd5 10.Sxd5 Hxd2+ 11.Kxd2 Gxb2 12.Wb1 Ge5.
8...0–0 9.Sf3 e6! 10.dxe6 fxe6 11.g3 Gb7 12.Gg2 Se4!

Czarne mają dużą przewagę w rozwoju i przystępują do ataku na liczne słabości w obozie przeciwnika.
13.Sxe4 Gxe4 14.Gg5 Ha5+ 15.Gd2 Hxa2 16.Wc1 Hb2 Możliwe 16...Wf5 17.0–0 Wd5 z oryginalnie ustawioną wieżą w centrum.
17.Sh4? Naturalne 17.0–0 daje równą grę, co widać w wariancie 17...Gd5 (możliwe 17...Wa2 18.Gf4 Hxe2 19.Wxc5 Sa6) 18.Wxc5 Gxb3 19.Hb1 Sc6 itd.
17...Gxg2 18.Sxg2 Sc6 19.0–0 Sd4 Albo 19...Wa2 20.Ge3 Gd4.
20.Wxc5 Wa2 21.Ge3 Sxe2+ 22.Kh1 d5 23.Sf4 Sxf4 24.Gxf4 Hf6 Dobre jest też 24...Hd4 25.Hxd4 Gxd4 26.Wb5 Gxf2.
25.Hd3 g5 26.Ge3 Hf3+ 27.Kg1 d4 28.Hb1

28...dxe3! i białe poddały się ( 0–1), ponieważ po 29.Hxa2 rozstrzyga 29...e2. Wygrywało również spokojne 28...We2 29.Gxg5 Wxf2.

Zwycięstwo w rundzie ostatniej dało Manfredowi wysoką siódmą lokatę, ale z przebiegu turnieju wynika, że zasłużył on na nieco więcej.

Na pierwszym miejscu listy startowej znajdował się mistrz międzynarodowy Zbigniew Jaśnikowski, 11-krotny finalista indywidualnych mistrzostw Polski, dwukrotny olimpijczyk w latach 1988 i 1990. Po dwóch zwycięstwach w pierwszych rundach wydawało się, że będzie on kandydował do czołowych lokat, ale wtedy nastąpiła awaria.

Obrona Sycylijska

Brylowski,Marian - Jaśnikowski,Zbigniew
Mistrzostwa Polski Seniorów w Szachach
Karpacz, (r. 3), 17.05.2021
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Hxd4 Oczywiście dla naszego olimpijczyka taki wariant nie stanowi zaskoczenia.
4...Sc6 5.Gb5 Gd7 6.Gxc6 Gxc6 7.Sc3 Sf6 8.Gg5 e6 9.0–0–0 Ge7 10.Whe1 0–0 11.Gxf6 Gxf6 12.Hxd6 Gxc3! 13.bxc3 Ha5 14.Kb2 Gxe4 15.Hb4 Hxb4+ 16.cxb4 Gd5 17.We3 Wfc8 18.Se1 a5 19.b5 Wc4

Wyraźna przewaga czarnych, ale jeszcze trzeba to wygrać.
20.a3 Wac8 21.Wa1 a4 22.Kc1 g5 23.Wb1 Kg7 24.f3 b6 25.Kd2 h5 26.Wb2 g4 27.g3 f5 28.f4 Kf6 29.Sd3 Ge4 30.Sb4 h4 31.Sd3 hxg3?! Lepsze 31...Wc3 32.Wa2 h3 33.Sb4 Wxe3 34.Kxe3 e5 35.fxe5+ Kxe5 i białe są "zasznurowane" we własnym obozie.

(diagram analityczny)

32.hxg3

32...Wh8 Lepsze perspektywy stwarza 32...W4c7 33.Sb4 Wd8+ 34.Sd3 Wh7.
33.Se5 Wh2+ 34.We2 Wxe2+ 35.Kxe2 Wc7? Warte rozważenie było 35...Wc3 36.Wb4 Wxg3 (36...Wxa3 37.Sxg4+! fxg4 38.Wxe4) 37.Wxa4.
36.c4! Po tym ruchu przewaga, i to wyraźna, znalazła się w rękach białych.
36...Wh7 37.Wd2 Wh2+ 38.Ke3 Wxd2 39.Kxd2 Ke7

Reszta partii to pojedynek świetnie ulokowanego w centrum skoczka z pasywnym ("złym") czarnym gońcem, zakłócany obustronnymi błędami w niedoczasie.
40.Kc3 Kd6 41.Kb4 Gc2 42.Sg6?! To jeszcze niczego definitywnie nie psuje, jednak należało walczyć o dominację na skrzydle hetmańskim: 42.c5+ bxc5+ 43.Ka5 Kc7 44.Ka6 Ge4 45.b6+ Kc8 46.Kb5 Kb7 47.Kxc5 Gf3 48.Sf7 Ka6 49.Sg5 Gd5 (49...e5? 50.fxe5 f4 51.gxf4 z wygraną białych) 50.Kd6 Kxb6 51.Sxe6 Gc4 52.Sd4 i białe powinny wygrać.
42...Gd1 43.Sh4 Gc2 44.Sg2? Wypuszcza całą przewagę. Należało wrócić skoczkiem na e5 i realizować plan opisany po 42.Sg6..
44...e5? 44...Ge4 45.Sh4 e5 =.
45.fxe5+ Kxe5 46.c5 bxc5+ 47.Kxc5 Ge4 48.Sf4 Ga8? Lepsze 48...Gc2 49.b6 Ge4 50.Kb5 Kd6 51.Kxa4 Kc6..
49.b6 Ke4 50.Kb5 1–0

Po kolejnym niepowodzeniu mm. Jaśnikowski stracił wiarę w to, że zdoła się odegrać i przed rozpoczęciem siódmej rundy wycofał się z turnieju. Wierzymy, że za rok, po odpowiednim przygotowaniu, powalczy on w Mistrzostwach Seniorów o medalową lokatę.

Bezkonkurencyjny w turnieju okazał się znany trener, mistrz międzynarodowy A. Czerwoński z Gorzowa Wielkopolskiego. Wysoka technika i wszechstronna wiedza pozwoliła mu uzyskać bardzo wysoki rezultat punktowy; przyszły triumfator turnieju jedyny remis zrobił w pojedynku z Manfredem Mannke, już po kilku posunięciach, co dla wielu obserwatorów nie stanowiło zaskoczenia, bo obaj ci gracze w podobnym czasie zaczynali przygodę z szachami w ongiś świetnie prosperującym klubie "Hutnik" Warszawa, gdzie kierownikiem sekcji szachowej był Jan Eberle, dziś mieszkający w Holandii.

Poniższa partia jest charakterystyczna dla gry mm. Czerwońskiego w tym turnieju - dobre zrozumienie subtelności zastosowanego debiutu, wytworzenie słabości w nieprzyjacielskim obozie i precyzyjna realizacja przewagi w końcówce.

Obrona Królewsko-Indyjska

Czajkowski,Ryszard - Czerwoński,Aleksander (2341)
Mistrzostwa Polski Seniorów w Szachach
Karpacz, (8.1), 21.05.2021
1.d4 d6 2.Sf3 Sf6 3.c4 g6 4.Sc3 Gg7 5.e4 0–0 6.Ge2 e5 7.dxe5 Wariant wymienny z reguły wybierają gracze, którzy za cel stawiają sobie uzyskanie wyniku remisowego z silniejszym rankingowo i debiutowo przeciwnikiem.
7...dxe5 8.Hxd8 Wxd8

9.Gg5 Inny popularny plan w tej pozycji to 9.Sd5 Sxd5 10.cxd5 c6 11.Gc4 b5 12.Gb3 Gb7 z równą grą.
9...We8 10.Wd1 c6 11.Sxe5 Sa6 12.f4 12.Sf3 Sc5 13.Sd2 h6 14.Gxf6 Gxf6 15.f3 Gxc3 16.bxc3.
12...Sc5 13.Gf3 Se6 14.Gxf6 Gxf6 15.Sg4 Gxc3+! 16.bxc3 Kg7 17.g3 Sc5 18.e5 Gxg4 19.Gxg4 f6 20.0–0 Białe mogły spróbować 20.Wf1 fxe5 21.f5 Wad8.
20...fxe5 21.f5 Wad8 22.h4 Lepsze 22.fxg6 hxg6 23.Kf2 Wf8+ 24.Ke2.
22...Wxd1 23.Wxd1 We7 24.h5? 24.fxg6 hxg6 25.Kf2 Se4+ 26.Ke3 Sxc3 27.Wc1 Sxa2 28.Wa1 Sb4 29.Wxa7 dawało spore szanse na wyrównaną grę.
24...Se4 25.Kg2 Sf6

26.Kh3 gxh5 27.Ge2 Wd7 28.Gxh5 Wxd1 29.Gxd1 Se4 30.Gc2 Sxc3 31.f6+ Kxf6 32.Gxh7 Sxa2 33.Kh4 Sc3 34.Kh5 e4 35.Kh6 e3 0–1

Mistrz międzynarodowy Jan Przewoźnik dość nieoczekiwanie przegrał w 6. rundzie, ale wygrana trzech ostatnich partii (w rundzie 9. czarnymi bierkami z groźnym Piotrem Gasikiem) pozwoliła mu powrócić na medalowe miejsce.

W klasyfikacji grupy wiekowej 55-65 najlepszy był A. Czerwoński, w grupie 66-75 przodowali Rak, Gasik i Grossman, w grupie 75+ najlepsi byli Pojedziniec, Drążek i Kot.

W klasyfikacji szachistek kolejność była następująca: L. Leszner, L. Krzyżanowska-Żądło, L. Krawcewicz i D. Ziobrowska. Środowisko szachistów grywających (w epoce przed pandemią) w czwartkowych turniejach w Domu Kultury "Rakowiec" na warszawskiej Ochocie reprezentowali w Karpaczu - poza Piotrem Gasikiem - Adam Wilczyński, Janusz Kwiek, Andrzej Szopa i Andre Jaworowski, który uzyskał normę na wyższą kategorie szachową.

Tomasz Lissowski

Info:

Vistula Chess Monthly

Logo Vistula