Felietony 2019

HAL 9000

Przemysł filmowy niezbyt często sięga po motywy szachowe. Zazwyczaj sceny z szachami w tle służą do zademonstrowania niezwykłej przenikliwości jednego z bohaterów, który po dłuższym namyśle oznajmia zaskoczonemu przeciwnikowi: szach i mat!
Jednak nie zawsze szachy są prezentowane w tak niezręczny sposób. W słynnym obrazie "Odyseja kosmiczna 2001" w reżyserii Stanleya Kubricka partię szachów rozgrywa astronauta z superkomputerem pokładowym HAL 9000, gdzieś w kosmosie. Po 15. posunięciach komputer zapowiada mata, człowiek przyznaje mu rację i poddaje partię.
Przebieg partii był zaczerpnięty z prawdziwej rozgrywki dwóch szachistów z krwi i kości. Partia Roesch - Schlage grana była w Hamburgu w 1910 roku i zakończyła się po 15 posunięciach.
Obecnie nikt nie dziwi się partiom rozgrywanym przez komputery, silne progamy są w stanie pokonać najlepszych szachistów, choć najczęsciej służą jako kompetentni pomocnicy w analizie.

Roesch, A -- Schlage, Willi
Hauptturnier-B Hamburg GER 1910 0-1 C86j

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.He2 b5 6.Gb3 Ge7 7.c3 O-O 8.O-O d5 9.exd5 Sxd5 10.Sxe5 Sf4 11.He4 Sxe5

12.Hxa8?? Jeśli białe grają racjonalnie 12.d4 Gb7 13.Hxb7 Se2+ 14.Kh1 Sxc1 15.dxe5 Sd3 16.Sa3 Sxe5 17.Wad1, grana ma wyrównany charakter. Jednak przyjęcie ofiary wieży natychmiast przegrywa.
12...Hd3 Na początek hetman blokuje centralnego piona, utrudniając dalszy rozwój białych figur.
13.Gd1 Posunięcie 13.We1 nie zwiększało szans białych na remis: 13...Sh3+ 14.gxh3 ( Odejście króla prowadziło do mata 14.Kh1 Sg4 15.g3 Sgxf2+ 16.Kg2 Sf4+ 17.gxf4 Gh3+ 18.Kg1 Wxa8 19.Gxf7+ Kxf7 20.Wxe7+ Kxe7 21.Kxf2 Wf8 22.f5 Wxf5+ 23.Ke1 Wf1# ) 14...Sf3+ 15.Hxf3 Hxf3 16.Gd1 Hf4 17.Wxe7 Gxh3 18.d4 Hxc1 19.Sd2 Hxd2 20.Gg4 Gxg4 i możliwości obronne białych są na wyczerpaniu.
13...Gh3! Kolejna salwa wymierzona jest przeciwko hetmanowi i królowi.
14.Hxa6 Gxg2 15.We1 Hf3 15...Hf3 16.He6 fxe6 17.h4 Sh3+ 18.Kh2 Sg4 mat.
0-1