Felietony 2019

Gra bez roszady (2)

Mistrz ataku spotyka mistrza obrony. Partia była grana w mistrzostwach kraju w 1961 roku. Zwycięstwo w tej partii było ogromnym sukcesem Steina, gdyż Petrosjan właśnie zbliżał się do szczytu swojej potęgi (został mistrzem świata w 1963 roku i królował do 1969 roku).
Petrosjan neutralizował inicjatywę białych walcząc figurami, obywając się bez roszady. W końcu padł ofiarą takiej strategii.

Stein, Leonid -- Petrosian, Tigran V
URS-ch28 Moscow RUS 1961 1-0 C18j

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.e5 c5 Popularne jest także 4...Se7 5.a3 Gxc3+ 6.bxc3 b6 z planem 7...Ga6 lub 6...c5.
5.a3 Gxc3+ 6.bxc3 Se7 7.Hg4 Sf5 W tym odgałęzieniu obrony francuskiej wypróbowano mnóstwo planów:
7...Hc7 8.Hxg7 Wg8 9.Hxh7 cxd4 10.Se2 Sbc6 11.f4.
7...cxd4 8.Hxg7 Wg8 9.Hxh7 Hc7 10.Se2 Sbc6.
7...O-O 8.Gd3 Sbc6 9.Sf3 f5 10.exf6 Wxf6.
8.Gd3 h5 9.Hf4 Sc6 Uproszczenie pozycji po 9...cxd4 10.cxd4 Hh4 11.Hxh4 Sxh4 12.Gg5 dawalo białym niedużą przewagę.
10.Se2 Sce7 Ustawienie pionów na białych polach po 10...c4 11.Gxf5 exf5 12.Sg3 g6 nie mogło zadowolić grającego czarnymi Petrosjana.
11.Sg3 Sg6 12.Hd2 Gd7?! Niedobra była wymiana na d4: 12...cxd4 13.cxd4 Sgh4 ( 13...Sxd4? 14.Gxg6 ) 14.Sxf5 Sxf5 15.Gxf5 exf5 16.a4.
13.Wb1! Wb8 14.O-O c4 Nie pora na 14...h4 15.Sxf5 exf5 16.dxc5 i 17.a4.
15.Ge2 Sxg3 Wymiana skoczków jest także rezygnacją z wykonania roszady. Po 15...h4 białe mają wybór między 16.Sxf5 exf5 17.Gf3 Ge6 18.a4!, a jeszcze lepszym 16.Sh5 z planem 17.g4. W obu przypadkach białe stoją lepiej.
16.fxg3! h4 Wtargnięcie gońca 16...Ga4 napotykało na 17.h4!.
17.Gg4! Standardem jest posunięcie 17.a4! odbierające pole gońcowi ale ruch gońcem też ma swoje zalety.
17...hxg3 18.hxg3

18...He7? Po 18...Ga4!? 19.Hf2 O-O 20.Ge3 zdaniem Maxa Euwe, byłego mistrza świata, białe mają wyraźną przewagę.
19.a4! Gxa4 Niewiele obiecywało 19...O-O 20.Wa1 Hd8 21.Ga3 We8 22.Gd6, albo 19...f6 20.exf6 gxf6 21.He2.
20.Wa1 b5 21.Ga3 Hd7 22.Wf2 Wb7 23.Waf1 Hd8 Niewiele dzieliło czarne od porażki 23...Hc8 24.Hg5! Wh6 25.Gh5!
Pozycja po 23...Sf8 24.Wxf7 Hxf7 25.Wxf7 Wxf7 26.Gxf8 z następnym 27.Gxe6 i Gxd5 była wygrana dla białych.
24.Hd1! Wh6 Próba aktywizacji skrzydła hetmańskiego była kontrowana akcją na drugim skrzydle: 24...a5 25.Wxf7! Wxf7 26.Wxf7 Kxf7 27.Hf3+ Ke8 28.Gxe6 Hc7 29.Gd6 Hb7 30.Gxd5 z wygraną.
25.Gc1! Wh7 26.Gxe6! Uderzenie 26.Gxe6 przełamuje obronę czarnych, po 26...fxe6 ( albo 26...Sh8 27.Hf3! ) 27.Hg4 czarne ponoszą duże straty materialne i gra szybko się kończy. Np. 27.Hg4 Se7 28.Wf8+ Kd7 29.Wxd8+ Kxd8 30.Hxe6 Wh8 31.Gg5 We8 32.Wf7 Wc7 33.Ha6 Wd7 34.e6 Wc7 35.Gf4 itd.
1-0