W Warszawie po długiej
chorobie zmarł Jan Brustman. Wieloletni pracownik resortu energetyki
(Zakład Energetyczny Warszawa Teren), w latach siedemdziesiątych ub.
wieku należał do stołecznego klubu "Elektryczność", którego siedziba
mieściła się na Wybrzeżu Kościuszkowskim przy moście średnicowym. Do
kolegów klubowych Zmarłego, który miał tytuł kandydata na mistrza,
należeli wtedy Z. Marciniak i L. Dziong (również posiadacze tytułu
kandydata) oraz M. Czostek, M. Kasperski, A. Kudła, J. Betlej i inni.
Sekcja kierowana przez Mariana Kusala (wybitny sędzia szachowy) i
inżyniera Krysiaka należała do czołówki ówczesnej Ligi Warszawskiej i w
niektórych sezonach walczyła o awans do II Ligi Państwowej. Jan
Brustman kilkanaście razy grał w mistrzostwach Polski energetyków,
zawsze lokując się na wysokich miejscach. Lubił grę błyskawiczną i
przyspieszoną, często biorąc udział w turniejach małych i dużych.
W rodzinie Brustmanów
w szachy grali wszyscy. Nic dziwnego, że od pewnego momentu podczas
rozgrywek zaczęła kibicować ojcu starsza córka, przyszła arcymistrzyni
Agnieszka Brustman. Ojciec - pierwszy trener - zaszczepił jej
zamiłowanie do ruchu 1. e2-e4 i do bezkompromisowej walki w otwartych
pozycjach, zawsze z nieprzyjacielskim królem na celowniku. Również
młodsza córka Pana Jana, Edyta Brustman - Gawarecka, osiągnęła
mistrzowski poziom gry, grała w finałach mistrzostw Polski seniorek.
Wielką pasją Jana
Brustmana było szkolenie szachowego narybku. Przez kilkanaście lat
prowadził zajęcia dla młodszych roczników w kilku warszawskich szkołach
i domach kultury. Na Bielanach, najpierw w Domu Kultury przy u.
Goldoniego, następnie w Szkole Podstawowej nr 162 przy u. Staffa 3/5, a
od 2006 roku - w Domu Kultury przy ul. Pabla Nerudy organizował każdego
roku, przy wsparciu gminy Warszawa - Bielany, jeden lub dwa turnieje,
na które zjeżdżały reprezentacje szkół z całego kraju. Do grona jego
wychowanków należą m.in. mistrz Marcin Krysztofiak, Krystian Kuźmicz,
Mikołaj Szablewski, Arkadiusz Leniart, Matylda Kozłowska, Andrzej
Żurkowski, Adrianna Staniszewska i Urszula Staniszewska.
Jan Brustman kochał
szachy. Na tydzień przed śmiercią zjawił się w Domu Kultury w Aninie,
gdzie od szeregu lat prowadził szkółkę szachową, by raz jeszcze
obejrzeć swoich uczniów przy szachownicy.
Załączamy kilka próbek
gry Zmarłego.
J. Brustman (2100) - P. Gasik (2100) [B22]
Warszawa 1978
Turniej "Polonii" B (r. 10)
1.e4 c5 2.c3 Sf6 3.e5 Sd5 4.d4 cxd4 5.cxd4 e6 6.Gc4 Sb6 7.Gd3
Sc6 8.Sf3 d6 9.a3 Hc7?! 10.Gf4 Sd5 11.Gg3 Gd7 12.0-0 Ge7 13.Sbd2 dxe5
14.Sxe5 Gd6 (Czarne straciły w debiucie dwa tempa, co
oczywiście nie pozostaje bez konsekwencji.)
15.Wc1 Hb8 16.Sxd7
Kxd7 17.Hg4!
Biały hetman jest głównym bohaterem tej partii.
17...Hf8 18.Gb5 Wc8 19.Gxd6 Kxd6 20.Hg3+ Ke7 21.Se4 Hd8 22.Gxc6
bxc6 23.Hxg7 Hg8 24.He5 Hd8 25.Hg5+ Kd7 26.Hg7 He7 27.Sc5+ Kc7 28.Wc2
Sf6 29.Hg3+ Hd6 30.Hb3 Sg4 31.g3 Hxd4 32.Hb7+ Kd6 33.Hd7+
Czarne poddały się (
1-0), gdyż dostają mata najdalej w
6 posunięciu: 33...Ke5 34.Hxf7 Wce8 35.We1+ Se3 36.f4+ Hxf4 37.Hxf4+
Kd5 38.Wd2+ Kxc5 39.Hb4 mat.
J. Brustman (2100) - A. Koziarski (2000) [C01]
Warszawa 1978
Turniej "Polonii" B (r. 4)
1.e4 e6 2.d4 d5 3.exd5 exd5 4.Gd3 Sf6 5.Se2 Gd6 6.Sbc3 c6 7.Gg5
h6 8.Gh4 Ge6 9.Hd2 He7 10.f4 Sa6 11.Gxa6 bxa6 12.0-0 g5 13.Gg3 Se4
14.Sxe4 dxe4 15.f5! Gd5 16.Gxd6 Hxd6 17.b3 f6 18.c4 Gf7 19.Sg3
(Pionek e4 skazany jest na zagładę.)
19...0-0-0 20.Wad1 Whe8
21.Wfe1 e3 22.Wxe3 h5 23.Wxe8 Wxe8 24.Hd3 He7 25.d5 h4 26.d6 He3+
27.Hxe3 Wxe3 28.Sf1 We5 [28...We2 29.Wd2 Gh5 (29...We5 30.d7+
Kd8 31.g4+-) 30.Wxe2 Gxe2 31.c5+-]
29.g4 Kd7 30.Kf2 a5 31.Se3
a4 32.Sc2 axb3 33.axb3 a5 34.Sd4 We8 35.c5 We4 36.Sxc6 (Jan
Brustman rzadko opuszczał okazję do wykonania malej kombinacji.)
36...Gxb3 37.Sb8+ Kd8 38.Wd2 Ga4 39.c6 Wxg4 40.d7 Wf4+ 41.Ke3
Wc4 42.Wd6 g4 43.Wxf6 1-0.
M. Kośny (2085) - J. Brustman (2100) [D12]
Warszawa 1978
Turniej "Polonii" B (r. 11)
1.Sf3 d5 2.d4 Gf5 3.c4 e6 4.Sc3 c6 5.e3 Sf6 6.Ge2 Gd6 7.0-0 h6
8.a3 a5 9.Sh4 Gh7 10.g3 Sbd7 11.f3 0-0 12.Gd3 dxc4 13.Gxc4 e5 14.Gd3 g6
15.Hb3 Hc7 16.Gxg6 Gxg6 17.Sxg6 Wfe8 18.Sh4 Sh5 19.Se4 Gf8 20.Sf5 We6
21.Gd2 Wae8 22.d5 cxd5 23.Hxd5 Sdf6 24.Sxf6+ Wxf6
25.e4 (Lepsze 25.Hb5 lub 25.He4 i jeśli 25...Hd7, to
26.Hg4+ Kh7 27.Hxh5 Hxd2 28.Wf2 Hd3 29.g4 z lepszą grą białych.)
25...Wd8 26.Hxa5 (26.Gxa5 b6.)
26...b6
27.Hc3 (Po 27.Wac1 bxa5 28.Wxc7 Wxd2 29.Wf2 białe mogłyby
jeszcze stawić opór.)
27...Wc6-+ 28.Hb3 Wxd2 29.Wad1 Wcc2
30.Wxd2 Wxd2 31.Wd1 Hc2 0-1.
J. Brustman (2045) - J. Jóźwik (2120) [C18]
Augustów 1997
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.e5 c5 5.a3 Gxc3+ 6.bxc3 Se7 7.Hg4
Hc7 8.Hxg7 Wg8 9.Hxh7 cxd4 10.Se2 (Obszerny dział teorii
stanowi wariant Euwe: 10.Kd1.)
10...Sbc6
11.f4 Gd7 12.Hd3 dxc3 13.Wb1
(Jedna z wielu spotykanych w tym miejscu kontynuacji. Grano tu również
13.Sg3; 13.Sxc3; 13.Hxc3; 13.h4; 13.Ge3 itd.)
13...0-0-0? (Czarne "nie odrobiły lekcji". Stary
podręcznik A. Suetina stwierdza, że to słaby ruch i poleca 13...Sf5
14.g4!? (14.g3) 14...Wxg4 15.Gh3 Wg6 16.Gxf5 exf5 17.Sxc3 Se7 18.a4
(18.Sxd5?? Sxd5 19.Hxd5 Hxc2) 18...Hc4 /rekomendacja Uhlmanna; ale
warte zbadania jest 18...d4/ itd.)
14.Hxc3 Sf5 15.Wg1
d4 (Znana jest kontynuacja 15...f6 16.g4 (podobne gorsze jest
16.exf6 d4 17.Hd3 e5, ale Jóźwikowi w partii z Brustmanem nie udało się
tego wykazać) 16...Sh6 17.exf6 Wxg4 18.Ge3 Wxg1 19.Gxg1 i w partii
Mecking - Uhlmann, turniej międzystrefowy Manila 1976, białe uzyskały
długotrwałą przewagę.)
16.Hd3 f6 17.exf6 e5 (Powstała
pozycja, o której była mowa w poprzedniej uwadze.)
18.g4
18...Sh4 (Wątpliwe, by 18...Se3 19.Gxe3 dxe3 20.Hxe3
okazało się lepsze.)
19.Gh3 (Od tej pory białe
niezagrożone zachowują przewagę materialną i w końcu wygrywają.)
19...Ge6 (19...exf4 20.Gxf4 Se5 21.Gxe5 Hxe5 22.g5.)
20.g5 Hd7 21.Gxe6 Hxe6 22.Hg3 (Bardzo silne było
22.Hh7 Sf3+ 23.Kf2 i jeśli Sxg1??, to 24.Hxb7 mat.)
22...Wh8
23.Kf1 e4 24.Hg4 Hxg4 25.Wxg4 d3 26.cxd3 exd3 27.Sc3 d2 28.Gb2 Sf3
29.Kf2 Sxh2 30.Wg2 Wd4 31.Wxh2 Wxh2+ 32.Kg3 Wh8 33.Sd1 Wd3+ 34.Kg4 Wh1
35.f7 Wd8 36.Gg7 Sd4 37.Gxd4 Wf8 38.g6 1-0.
