ID #1557

PODWODNIAK Heinrich von Hennig

W lipcu 2011 r. Paweł Dudziński wydał książkę zatytułowaną "Słownik biograficzny szachistów ostrowskich" ("Vistula" omawia dokładniej to wydanie w innym miejscu).
    Z książki tej zaczerpnęliśmy biogram związanego z Ostrowem Wielkopolskim szachisty niemieckiego, którego przeżycia (te nie związane z szachami) wystarczyłyby do nakręcenia filmu sensacyjnego.


     Jakkolwiek wśród miłośników szachów, których sylwetki znajdują się w tej książce z racji dłuższych lub krótszych związków z Ostrowem Wielkopolskim, nie brakuje ludzi o barwnych, pełnych dramatycznych momentów życiorysach, to jednak niewielu z nich może się równać w tym względzie z Heinrichem von Hennigiem.
     Urodził się 10 maja 1883 r. w majątku Dębowa Łąka w powiecie (Landkreis) Brodnica; od I rozbioru Polski (1772) był to teren należący do Prus, a później do Niemiec. Jego pradziadek Friedrich Gottlob Hennig przybył z Saksonii do Torunia i z racji wykształcenia teologicznego zajmował tam, jeszcze za czasów I Rzeczypospolitej, stanowisko duchownego w miejscowej gminie ewangelickiej, by później osiedlić się w Kwidzyniu, gdzie prowadził kancelarię adwokacką. W 1819 r. nabył on dawną własność rycerską o powierzchni 2309 hektarów, złożoną z lasów, pól i łąk. W 1840 r. został mu przyznany tytuł szlachecki - Friedrich Gottlob i potomkowie odtąd pisali się von Hennig.
     W 1849 r. jego dwaj synowie Friedrich (1818 - 1869) i Karl wybudowali w Dębowej Łące okazały pałac, który przetrwał do naszych czasów.

Dębowa Łąka 2011

     Friedrich (dziadek szachisty) był znanym politykiem, posłem do parlamentu Królestwa Prus. W 1892 r. von Hennigowie sprzedali majątek w Dębowej Łące Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej. Najstarszy syn Friedricha, też Friedrich (1852 - 1907), przeniósł się z żoną i synem Heinrichem do Wielkopolski i w Ostrowie pełnił funkcję królewskiego komisarza powiatowego. Już wówczas Heinrich, uczeń gimnazjum, musiał być niezłym szachistą, skoro stał się stałym partnerem szachowym pastora Arthura Rhode (patrz biogram "Superintendent"), o czym ten wspominał w swoich pamiętnikach.

     Wydaje się, że nie było wtedy w Ostrowie żadnego poważnego szachisty, także w moich późniejszych latach pracy nikogo tam nie znalazłem, z którym warto byłoby się zmierzyć, z jednym wyjątkiem gimnazjalisty - Heinricha von Henniga, którego poznałem w moim okresie narzeczeńskim. Odwiedzał mnie potem często w Ostrzeszowie.
(A. Rhode, oprac. J. Biernaczyk, tł. R. Dziergwa, Ostrowoer Erinnerungen, Wspomnienia ostrowskie, Ostrów Wlkp. 2008, str. 176-177)

     Po maturze w 1901 r. Heinrich wstąpił do marynarki wojennej. Uzyskał stopień oficerski i od 1907 r. pełnił coraz wyższe funkcje na rozmaitych okrętach, by w sierpniu 1913 r. objąć stanowisko kapitana łodzi podwodnej U 18.
     Po wybuchu I wojny światowej jednostka dowodzona przez von Henniga pełniła służbę na Morzu Północnym. W listopadzie 1914 r. łódź U 18 niepostrzeżenie wdarła się do bazy marynarki brytyjskiej Scapa Flow, lecz podczas przygotowań do odpalenia torped została staranowana przez brytyjski patrolowiec i poważnie uszkodzona. Von Hennig zarządził samozatopienie opuszczonej przez załogę łodzi podwodnej. Niemieccy marynarze dostali się do niewoli. Legenda głosi, że w 1915 r. von Hennig z dwoma towarzyszami uciekli z miejsca, w którym byli przetrzymywani przez Anglików i przez dwa dni oczekiwali na wybrzeżu na przypłynięcie niemieckiego U - boota, który miał im umożliwić powrót do kraju. Na skutek pomyłki do spotkania nie doszło, a zbiegowie zostali rozpoznani i uwięzieni. Wszyscy przebywali w niewoli aż do zakończenia działań wojennych w 1918 r. Zważywszy, iż niemieckie łodzie podwodne cieszyły się złą sławą "pływających trumien" (grubo ponad połowa marynarzy straciła życie podczas działań wojennych), uznać można, że von Hennig i jego podkomendni, dostawszy się do niewoli na samym początku wojny, mieli wielkie szczęście.

U-boot

     Po wojnie Heinrich von Hennig kontynuował służbę w marynarce wojennej. 4 czerwca 1921 r. ożenił się w Berlinie z Ilse Leder, córką kupca Otto Ldera z Chemnitz. W 1931 r. został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu kontradmirała.
     Równolegle rozwijała się kariera szachowa von Henniga. Wielokrotnie startował w mistrzostwach Berlina (srebrny medal w turnieju 1920-21, brąz w latach 1926 i 1927) i portowego miasta Kilonia. W 1920 r. wystąpił w turnieju "B" w Gőteborgu.

Geteborg 1920


Jego zwycięska partia z 26. Kongresu Niemieckiego Związku Szachowego spopularyzowała pewne odgałęzienie Obrony Tarrascha, które zostało później nazwane Gambitem Schara - Henniga.

 

J. Benzinger - H. von Hennig [D32]
Duisburg-B 1929

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 c5 4.cxd5 cxd4! (Ten gambit zaproponował w 1918 r. wiedeńczyk Antona Schara.) 5.Hxd4 Sc6 6.Hd1 exd5 7.Hxd5 Ge6 8.Hxd8+ Wxd8 9.e3 Sb4 10.Gb5+ Ke7 11.Ga4 Gc4 12.Sge2 b5 13.Gd1 Sd3+ 14.Kf1 b4 15.Se4 f5 16.S4g3 g6 17.Gc2 Gg7 18.Gxd3 Gxd3 [Po 18...Wxd3 19.f3 (19.Ke1!) 19...Sf6 20.Kf2 We8 czarne stoją lepiej.] 19.f3 Wc8 20.Ke1 Sf6 21.Sf4 Gc2 22.Gd2 a5 23.Wc1? Sd7 24.Sd5+ Ke6 25.Sf4+ Kf7 26.b3 Gb2 27.Kf2 Gxc1 28.Wxc1 Se5 29.h4 Whd8 30.Ge1 Sd3+ 31.Sxd3 Gxd3 32.Wa1 Wc2+ 33.Kg1 Wdc8 0-1.

     W 1932 r. w Bad Ems podzielił drugie miejsce, za Kieningerem. W tym samym roku zajął czwarte miejsce w Kilonii za Brinckmannem, Kurtem Richterem i Heinicke. Słaby występ w Swineműnde w czerwcu 1936 r. (3 p. z 9, przedostatnie miejsce) przekreślił jego ewentualne szanse na grę w olimpiadzie szachowej w Monachium. Von Hennig był szachistą atakującego stylu gry, notował dużo rozstrzygniętych partii, ale fakt, iż szczyt jego aktywności zawodniczej przypadał na wiek mocno dojrzały, nie pozostawał bez wpływu na dość nierówne wyniki.

 

H. von Hennig - H. Rodatz [C10]
Lűneburg 1935

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sd2 dxe4 4.Sxe4 Sd7 5.Sf3 Sgf6 6.Sxf6+ Sxf6 7.Se5 Ge7 8.Gd3 0-0 9.0-0 c5 10.dxc5 Hc7 11.We1 Gxc5 12.Gf4 Gd6 13.Gg3 Wd8 14.Hf3 Gd7 15.We2 Ge8 16.Wae1 Wab8 17.Gh4! Ge7 18.Hh3 h6 19.We3 Sd5 20.Gxe7 Hxe7 21.Wg3 Kh8 22.We4

22...Sf6 (22...f5! 23.Wh4 Hf6=.)
23.Wh4 Hf8 24.Wf3 +- Wd5 25.Wxf6 Wxe5 26.Wfxh6+ gxh6 27.Wxh6+ Kg7 28.Wh7+ Kf6 29.Hh4+ 1-0

     W 1940 r. von Hennig został znów zmobilizowany i służył w dowództwie niemieckiej floty na Bałtyku. Jego syn Heinz (ur. 17 marca 1922 w Berlinie) był również oficerem floty podwodnej, kapitanem U - 2361 od lutego 1945. Nie zanotował on żadnych trafień w spotkaniach z nieprzyjacielskimi siłami i w maju 1945 r. poddał swój okręt aliantom u wybrzeży Norwegii. Tu pojawia się bodaj ostatni "polski akcent" w dziejach rodziny von Hennig - jednostka tak krótko dowodzona przez Heinza została odholowana do portu w Wielkiej Brytanii, a następnie zatopiona przez niszczyciel ORP "Błyskawica" w listopadzie 1945 roku.
     Heinrich von Hennig - absolwent gimnazjum w Ostrowie Wlkp., uczestnik wielu turniejów mistrzowskich, kontradmirał niemieckiej floty podwodnej - zmarł 29 listopada 1947 r. w Kilonii.

Tomasz Lissowski

Autor składa podziękowanie p. profesorowi Kazimierzowi Wajdzie z Torunia za konsultację historyczną.

Tagi: Heinrich von Hennig, PODWODNIAK

Podobne wpisy:

Nie możesz komentować tego wpisu