Na kilkanaście dni przed swoimi 95-tymi urodzinami zmarł wybitny górnośląski działacz szachowy Roman Bąk, członek honorowy Polskiego Związku Szachowego od roku 1961, Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej i sędzia klasy międzynarodowej.

Jeszcze w okresie przedwojennym należał do grona działaczy Śląskiego Okręgowego Stowarzyszenia Szachowego, które powstało ponad rok przed założeniem Polskiego Związku Szachowego (patrz: http://szs.infomark.com.pl/ )

W latach 1935- 1939 wydawał miesięcznik "Nowiny Szachowe", będący kapitalnym źródłem informacji o bogatym życiu klubowym na Górnym Śląsku w tamtym okresie. Był autorem "Polskiego Kalendarza Szachowego 1939-1940", którego nakład, jak podaje encyklopedia Litmanowicza i Giżyckiego: nie został rozprowadzony do księgarń z powodu wybuchu wojny; pojedyncze egzemplarze stanowią dziś "białe kruki".

Mający postać pocket-book (12 x 16 cm) "Kalendarz" zawierał spis planowanych ważniejszych imprez okręgowych i krajowych, adresy klubów i ich kierowników, adresy znanych zawodników i problemistów, skrócone przepisy gry, tabele kojarzeń, wzory diagramów i formularzy, krótki kurs zasad gry w szachy, zadania i końcówki, bibliografię szachowa w języku polskim, a także humor szachowy i artykuły dotyczące wybranych zagadnień organizacyjno-sportowych, był więc swoistym małym szachowym katechizmem.

W latach 1947-1974 Roman Bąk był prezes Okręgowego Związku Szachowego w Katowicach. Przez wiele kadencji był też członkiem Zarządu PZSzach. W tym okresie popularność szachów na Górnym Śląsku osiągnęła rozmiary nigdy przedtem nie notowane.

Mało znaną kartą w biografii Zmarłego były jego występy turniejowe. W okresie przedwojennym R. Bąk reprezentował barwy "Ogniska" Chorzów, zaś w roku 1934 był mistrzem Chorzowa. Oto kilka fragmentów Jego gry:

Bąk,R - Kubaczka,K [D37] Chorzów 1935 Partia w turnieju klubu "Ognisko" Chorzów) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Sf3 Sbd7 5.e3 c5 6.Gd3 b6 7.0-0 Gb7 8.We1 Ge7 9.cxd5 exd5 10.dxc5 bxc5 11.b3 0-0 12.Gb2 Wc8 13.Wc1 Hb6 14.Sa4 He6 15.h3 Se4 16.Sd2 Sdf6 17.Sxe4 Sxe4 18.Hg4 Hxg4 19.hxg4 Wfd8 20.Gxe4 dxe4 21.We2 Ga6 22.Wec2 Gd3 23.Wd2 h6 24.Ga3 Wd5 25.Sb2 Gf6 26.Sxd3 exd3 27.e4 Gg5? 28.exd5! Gxd2 29.Wd1 Gb4 30.Gxb4 cxb4 31.Wxd3 Kf8 32.d6 f6 33.Wd4 Wb8 34.We4 Wb7 35.f4 a5 36.f5 Kf7 37.Kf2 g6? 38.We7+! (Daleko policzona operacja wymienna.) 38...Wxe7 39.dxe7 Kxe7 40.fxg6 Kf8 41.Ke3 Kg7 42.Kd4 Kxg6 43.Kc5 Kg5 44.Kb5 Kxg4 45.Kxa5 Kg3 46.Kxb4 Kxg2 47.a4 h5 48.a5 h4 49.a6 h3 50.a7 h2 51.a8H+ Kg1 52.Ha1+ Kg2 53.Hb2+ Kg1 54.Hd4+ Kg2 55.Hxf6 h1H 56.Hc6+ Kh2 57.Hxh1+ Kxh1 58.Kc5 ("Nowiny Szachowe" 1938, z. 7. s. 11) 1-0.

Bąk,R - Wybraniec (Szopienice) [D30] Partia w turnieju jubileuszowym Śl. Okr. Stow. Szachowego 1934 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sf3 Sf6 4.e3 e6 5.Gd3 Sbd7 6.0-0 Ge7 7.Sc3 0-0 8.cxd5 exd5 9.Hc2 Gd6 10.e4 dxe4 11.Sxe4 Sxe4 12.Gxe4 Sf6 13.Gg5 h6 14.Gh4 Ge7 15.Wfe1 Ge6 16.b3 We8 17.Wad1 Sxe4 18.Gxe7 Wxe7 19.Hxe4 Hd6 20.d5 cxd5 21.Wxd5 Hxd5 22.Hxd5 Gxd5 23.Wxe7 Kf8 24.Wc7 We8 25.Kf1 Gxf3 26.gxf3 We7 27.Wc8+ We8 ("Nowiny Szachowe" 1938, z. 8/9, s. 12) 0,5-0,5

Zasługi śląskich pionierów na polu organizacji życia szachowego w odrodzonej Polsce nie doczekały się niestety nawet cząstkowego opisu. Nie zadbano o uwiecznienie dorobku takich znanych w okresie przedwojennym działaczy i zawodników jak prof. Stanisław Zawadzki (uczestnik mistrzostw Polski w latach 1935 i 1937), Ulczok, Anioł, Zogata, Goldminc, Sojka, Mróz i wielu, wielu innych. Ze sportowej mapy Górnego Śląska znikły kluby, których członkowie w 1924 roku zakładali Śląskie Okręgowe Stowarzyszenie Szachowe. Jeszcze jest czas, by tę dotkliwą lukę w polskim piśmiennictwie szachowym zapełnić.