Felietony Szachowej Vistuli

http://szachowavistula.pl/vistula/kruzasuetin.htm

Partia, którą przedstawimy w cyklu "Ku pokrzepieniu serc amatorów", zakończyła się porażką bardzo znanego arcymistrza starszego pokolenia. Tę partię znaleźliśmy w wielu materiałach ściągniętych z internetu. Współautor artykułu może się tylko cieszyć, że ktoś opublikował jego partię jako "jedną z najważniejszych i najlepszych w Torre". To bardzo dobrze wpływa na ego.

Kruza, Pawel (2250) - Suetin, Alexey S (2470)
Open Legion Warszawa 1980

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5
(W czasach PRL w literaturze polskiej ten debiut był nazywany "Pionem hetmańskim", a potocznie "domkiem". Wszyscy zawodnicy warszawskiej "Polonii" co jakiś czas go grali, a naszą inspiracją był nasz prezes Zbyszek Czajka. Traz przyjęto zachodnie nazewnictwo, debiut powiązano z meksykańskim szachistą Carlosem Torre. Obejrzyjmy więc najbardziej znaną partię tego arcymistrza.
Tę partię lepiej jest oglądać, siedząc po stronie czarnych przy szachownicy, nie zaś w komputerze. Zawsze zastanawialiśmy się jakie wrażenia miał Emanuel Lasker obserwując ten młynek.

 

Torre,C - Lasker,E
[A46] 1925

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 c5 4.e3 cxd4 5.exd4 Ge7 6.Sbd2 d6 7.c3 Sbd7 8.Gd3 b6 9.Sc4 Gb7 10.He2 Hc7 11.0-0 0-0 12.Wfe1 Wfe8 13.Wad1 Sf8 14.Gc1 Sd5 15.Sg5 b5 16.Sa3 b4 17.cxb4 Sxb4 18.Hh5 Gxg5 19.Gxg5 Sxd3 20.Wxd3 Ha5 21.b4 Hf5 22.Wg3 h6 23.Sc4 Hd5 24.Se3 Hb5 25.Gf6 Hxh5 26.Wxg7+ Kh8 27.Wxf7+ Kg8 28.Wg7+ Kh8 29.Wxb7+ Kg8 30.Wg7+ Kh8 31.Wg5+ Kh7 32.Wxh5 Kg6 33.Wh3 Kxf6 34.Wxh6+ Kg5 35.Wh3 Web8 36.Wg3+ Kf6 37.Wf3+ Kg6 38.a3 a5 39.bxa5 Wxa5 40.Sc4 Wd5 41.Wf4 Sd7 42.Wxe6+ Kg5 43.g3 1-0

Współcześnie za wybitnego znawcę tego debiutu uznawany jest jeden z najlepszych szachistów indyjskich, oto jedna z jego znanych partii.

Harikrishna,P (2674) - Moradiabadi,E (2539) [D03]
XV Asiad Classical Doha QAT (7), 12.12.2006

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 c5 4.c3 d5 5.e3 Sbd7 6.Sbd2 Ge7 7.Gd3 b6 8.Se5 Sxe5 9.dxe5 Sd7 10.Gxe7 Hxe7 11.f4 Gb7 12.He2 f6 13.exf6 gxf6 14.e4 0-0-0 15.exd5 Whe8 16.0-0-0 exd5 17.Hxe7 Wxe7 18.Whe1 Wde8 19.Sf3 Sf8 20.Wxe7 Wxe7 21.Sh4 Kc7 22.Sf5 We8 23.Sg7 We7 24.Sh5 d4 25.cxd4 Gxg2 26.dxc5 bxc5 27.Sxf6 Wf7 28.Se8+ Kc6 29.Gc4 Wd7 30.Sf6 We7 31.f5 Kc7 32.Wg1 1-0

Otwarcie to zasługuje na uwagę, gdy przyjdzie się zmierzyć z lepszym od siebie.

Mohr Georg - Anand,V
[D03] 1988

1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.Gg5 e6 4.e3 c5 5.Sbd2 Sbd7 6.c3 Ge7 7.Gd3 b6 8.Se5 Gb7 9.f4 0-0 10.Hf3 h6 11.h4 Se8 12.Gxh6 gxh6 13.Hh5 f5 14.g4 Sg7 15.Hxh6 Wf6 16.Sg6 Wxg6 17.Hxg6 Sf8 18.Hh6 fxg4 19.0-0-0 Sf5 20.Hh5 Sxe3 21.Wde1 cxd4 22.Wxe3 dxe3 23.Hxg4+ Kf7 24.Hh5+ Kf6 25.He5+ Kf7 26.Hh5+ Kf6 27.Sf3 Gd6 28.Hh6+ Ke7 29.Hg7+ Ke8 30.Gb5+ Sd7 31.Sg5 He7 32.Hg8+ 1-0

Na poziomie klubowym często powtarzany jest plan uchodzący za błędny. W tych strukturach czarne często popełniają poważny błąd grając c5-c4. Dlaczego jest to błąd, dobrze wyjaśnia partia grana przez znanego w Polsce czeskiego arcymistrza.

Grivas,E - Blatny,P
[D03] 1989

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 d5 4.e3 Sbd7 5.Sbd2 Ge7 6.Gd3 c5 7.c3 c4 8.Gc2 b5 9.0-0 Gb7 10.Se5 Sxe5 11.dxe5 Sd7 12.Gf4 a5 13.Sf3 Hb6 14.Sd4 Sc5 15.Gg3 0-0 16.Hh5 Se4 17.Gh4 Gxh4 18.Hxh4 f5 19.f4 b4 20.Gxe4 dxe4 21.Wf2 Gd5 22.g4 Hd8 23.Hh3 fxg4 24.Hxg4 He7 25.Kh1 Kh8 26.Wg1 Wf7 27.Hh5 Waf8 28.h3 a4 29.cxb4 Hxb4 30.a3 He7 31.Wfg2 c3 32.bxc3 Hxa3 33.Sb5 He7 34.Sd6 Wf5 35.Sxf5 Wxf5 36.He2 g6 37.c4 Gc6 38.Wd1 Hh4 39.Hg4 He7 40.Wd6 Hc7 41.Hh4 Kg7 42.Wxe6 Wf7 43.f5 1-0)

Wracamy do partii Kruza - Suetin.

3...c5 4.e3 d5 5.c3 Sbd7 6.Sbd2 Ge7 7.Gd3 0-0
(Wybór Suetina był pewnym zaskoczeniem. Był on przez wiele lat trenerem Petrosjana, musiał znać jego partie, artykuły i opinie wyrażane prywatnie. Tigran Petrosjan uważał, iż obrona hetmańsko-indyjska nie daje białym przewagi. Punktów trzeba szukać w obronie Nimzowitscha, a to wymaga dobrej znajomości wielu wariantów oraz dobrego wyczucia powstających pozycji. Dobrą alternatywą dla tych, którzy nie chcą uczyć się wariantów był "domek" Torrego. W końcu napisał artykuł przytoczony później w ksiązce z "czarnej serii". Krytykuje tam plan wybrany do tej partii przez jego trenera, pokazując m.in. taką partię.

Petrosian,T - Liublinsky,V
[D03] 1949

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 c5 4.e3 Ge7 5.Sbd2 d5 6.c3 Sbd7 7.Gd3 0-0 8.Se5 Sxe5 9.dxe5 Sd7 10.Gf4 f5 11.h4 c4 12.Gc2 b5 13.Sf3 Sc5 14.g4 b4 15.gxf5 exf5 16.Sg5 g6 17.h5 Sd3+ 18.Gxd3 cxd3 19.hxg6 hxg6 20.Hxd3 bxc3 21.bxc3 Gxg5 22.Gxg5 Ha5 23.Gf6 We8 24.Hd4 Kf7 25.e6+ Wxe6 26.Gd8 1-0

W meczu o mistrzostwo świata z Borysem Spasskim zastosował czarnymi zupełnie inny plan.

 

Spassky,B - Petrosian,T
[D03] 1966

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 d5 4.Sbd2 Ge7 5.e3 Sbd7 6.Gd3 c5 7.c3 b6 8.0-0 Gb7 9.Se5 Sxe5 10.dxe5 Sd7 11.Gf4 Hc7 12.Sf3 h6 13.b4 g5 14.Gg3 h5 15.h4 gxh4 16.Gf4 0-0-0 17.a4 c4 18.Ge2 a6 19.Kh1 Wdg8 20.Wg1 Wg4 21.Hd2 Whg8 22.a5 b5 23.Wad1 Gf8 24.Sh2 Sxe5 25.Sxg4 hxg4 26.e4 Gd6 27.He3 Sd7 28.Gxd6 Hxd6 29.Wd4 e5 30.Wd2 f5 31.exd5 f4 32.He4 Sf6 33.Hf5+ Kb8 34.f3 Gc8 35.Hb1 g3 36.We1 h3 37.Gf1 Wh8 38.gxh3 Gxh3 39.Kg1 Gxf1 40.Kxf1 e4 41.Hd1 Sg4 42.fxg4 f3 43.Wg2 fxg2+ 0-1

Póżniej białe znalazły lepszą reakcję na plany czarnych z długą roszadą.

Jussupow,A (2610) - Speelman,J (2615) [D03]
Hastings8990 Hastings, 1989

1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.Gg5 Ge7 4.Sbd2 h6 5.Gh4 d5 6.e3 Sbd7 7.c3 c5 8.Gd3 b6 9.Se5 Sxe5 10.dxe5 Sd7 11.Gxe7 Hxe7 12.f4 Gb7 13.He2 0-0-0 14.0-0-0 f6 15.exf6 gxf6 16.e4 d4 17.c4 h5 18.g3 Kb8 19.Sf3 b5 20.Whe1 Sb6 21.Sd2 bxc4 22.Sxc4 e5 23.Kb1 Sxc4 24.Gxc4 f5 25.exf5 e4 26.Ga6 Whe8 27.Hb5 e3 28.f6 He4+ 29.Wd3 Ka8 30.Gxb7+ Hxb7 31.Hxc5 He4 32.Hc4 Wf8 33.Ka1 Hd5 34.Hxd5+ Wxd5 35.Wexe3 Wxf6 36.We2 h4 37.b3 hxg3 38.hxg3 Wh6 39.Kb2 Wh1 40.Wf2 We1 41.f5 We3 42.Kc2 We7 43.f6 Wf7 44.g4 Kb7 45.Wf4 Kc6 46.Wdxd4 Wxd4 47.Wxd4 Wxf6 48.Wd2 1-0

8.Se5 Sxe5 9.dxe5 Sd7 10.Gf4 b6 11.Sf3 f5 12.h4 h6 13.He2 c4 14.Gc2 Sc5 15.b4 cxb3 16.axb3 Hc7

17.Kd2!! (!?)

(Najdziwniejsze posunięcie w życiu Pawła Kruzy i NAJDZIWNIEJSZE w tym turnieju. Zródłem inspiracji była pewna partia Petrosiana, której nie potrafimy znaleźć w bazach elektronicznych. Nawet, gdyby tej partii nie było, to posunięcie byłoby prawdopodobnie wykonane. Grający białymi po kilkudziesięciu latach pamięta własny tok myślenia. W tej pozycji od razu odrzucił krótką roszadę, ponieważ atak się kończy, czarne mogą dostać dobrą grę, gdy są bezpieczne.
Długa roszada wydaje się niebezpieczna, a policzenie konkretnych wariantów to potwierdzało. Było też w niektórych wariantach zagrożenie ofiarami na e3. Trzeba szukać takiego rozwiązania, które jednocześnie zabezpieczy króla, pozwoli na podrzucenie figur do ataku na skrzydle królewskim i da możliwość ataku pionkami. I tu pojawiła się idea Kd2.
To posunięcie pozwalało też skoordynować wieże, co umożliwia przerzucenie ich w każdej chwili na skrzydło królewskie. A także pozwala na obronę otwartych linii na skrzydle hetmańskim, a nawet niekiedy na wejście na tyły przeciwnika właśnie od tej strony.
I chyba to wszystko w końcu się spełniło.)

17...Gd7 18.Whc1
(Bezpieczeństwa króla trzeba jednak pilnować. Wolna pierwsza linia pozwala w każdej chwili przerzucić ciężkie figury na kolumny g i h. Atak pionkowy na skrzydle królewskim trzeba trochę przygotować)
18...Wac8 19.h5 b5 20.Sd4 Hb6 21.g4 Se4+
(To jest jedna z pozycji krytycznych w tej partii. Po wybiciu na e4 nie widać kontgry dla czarnych).
22.Gxe4 fxe4 23.b4 Wc4 24.Hd1 Wa8 25.Hg1
(No właśnie, pierwsza linia jest wolna i ciężkie figury mogą po niej manewrować.)
25...Wf8 26.Se2 Gg5
(Sławny arcymistrz próbuje przeciwdziałać otwarciu linii)
27.Gxg5 hxg5 28.Hh2 Ge8

29.h6
(To działo się już w obustronnym niedoczasie. Po g6 czarny goniec został by zamknięty, ale i tak był tym złym gońcem, i nie mógł nic na to poradzić. Po otwarciu linii h i przerzuceniu gry na drugie skrzydło jest już chyba koniec walki.)
29...Hc7
Lepsze było, choć nie ratowało 9. ... g6 30. h7+ Kh8 31. Hh6 Wf3 32. Wf1!! Wc7 33. Sf4!

Po tej partii Suetin (lubił, gdy go nazywano z francuska "Suetę") uznał przeciwnika za swojego przyjaciela i chyba chciał mu pomóc nauczyć się grać w szachy. Niestety, młody Polak, który nie miał jeszcze bujnej siwej brody, był głupi i nie skorzystał z możliwości. Takich błędów nie mozna tłumaczyć nawet Rektorskim Dyplomem Uznania za studia ekonomiczne i pracę w Kaufmanische Abwicklung w bawarskim "Siemensie".

 

Paweł Kruza i Adam Umiastowski