Pożółkłe kartki
Z czasem moja biblioteka szachowa rozrasta się, a nawet rzekłbym - puchnie. Wciąż segregując i przeglądając różne materiały natrafiam czasami na wycinki ze starych czasopism. Rzecz jasna wycinki zawierające jakieś szczególnie ciekawe partie, fragmenty lub zadania. Poniższa partia, pochodzi z "wycinanki" ze starego tygodnika jeszcze - "64". Papier pożółkł i wyblakł, ale nie odebrał barw treści partii.
Bardzo mnie zafascynowała z uwagi na egzotyczną pozycję powstała w ataku czterech pionków, będącym w tamtym czasie moją bronią przeciwko obronie Alechina.
Obrona Alechina B03
W. Kuprejczik - A. Gipslis
Moskwa 1972
1.e4 Sf6 2.e5 Sd5 3.d4 d6 4.c4 Sb6 5.f4 de5 6.fe5 Sc6 7.Ge3 Gf5 8.Sc3 e6 9.Sf3 Ge7 10.d5 Sb4 11.Sd4
Inną możliwością jest 11.Wc1?!
11...Gg6 12.a3 c5 13.Se6 fe6 14.ab4 cb4 15.Sa4
Po narzucającym się 15.Sb5 czarne uzyskiwały świetną kontrgrę 15?0-0! 16.d6 (16.Wa7 Wa7 17.Sa7 ed5 18.cd5 Sd5 19.Gc4 Gf7 20.Gf2 Hc7 21.Hd4 Sf4; 16.Sd4 Gc5) 16...Gg5 17.Gd4 Ge3! 18.Ge3 Hh4+ 19.Kd2 (19.g3 He4) 19...Wf1!
15...Sd7
Ówczesna teoria ( Bagirow) rozpatrywała 15...0-0 16.Sb6 ab6 17.Wa8 Ha8 18.d6 Gd8 19.Ge2 Ge4? ( znak Gipslisa) i tu Gipslis sugerował 19...b3! 20.Wf1 Ha5+ 21.Hd2 He5.
16.Hd4!
Słabsze było 16.de6 Se5 17.Hd8+ Wd8 18.Ga7 Ge4!
16...Ha5
Wymiana hetmanów 16...0-0 17.de6 Sb6 18.Hd8 Wfd8 19.Sc5 prowadziła do bardzo trudnej pozycji.
17.d6
Do równej pozycji prowadziło 17.b3 0-0 18.d6 Gd8 19.Sc5 Hc5 20.Hc5 Sc5 21.Gc5 Wf5=
17...Gd8 18.c5 (18.Gf4 Gb6) 18...b5!! 19.b3
19.c6 0-0 20.cd7 ba4
19...0-0 19...ba4?! 20.Wa4 Hc5 21.Hc5 Sc5 22.Gc5 0-0 23.Gc4! I pozycji czarnych jest przegrana.
20.Sb6 Ha1+ 21.Ha1 ab6 22.Hb2
Słabe było 22.Ha8? Gh4+ 23.g3 Wa8; ale można było spróbować 22.Hc1!? Pozycja jest niezwykle barwna i w praktycznej partii trudna do oceny. Wiadomo tylko, że czarne muszą grać bardzo aktywnie. Inaczej białe pionki staną się groźne, zwłaszcza, że już teraz niewiele im brakuje.
22...Se5!?
Tylko takim sposobem czarne mogą się uratować. Rozbijają formację pionków w centrum i atakują białego króla. Po 22...bc5 23.Gb5 sytuacja jest jasna.
23.cb6?
Czarne zostały nagrodzone za odwagę, chociaż jak wynika z komentarza Gipslisa należałoby raczej mówić o desperacji. Wygrywało 23.He5! Gf6 24.He6+ Kh8÷ 25.c6+- Wae8 (25...Gc3+ 26.Kd1 Wa1+ 27.Gc1 Wfa8 28.Hg6 hg6 29.Gd3) 26.He8 We8 27.Kf2. Gracze zaczęli pogrążać się w niedoczas i dlatego błędów i niedokładności jest coraz to więcej.
23...Gh4+ 24.Kd1
Przegrywało 24.g3 Sf3+ 25.Kd1 Gf6-+
24...Sg4 25.Gd4 Wad8! 26.g3! Wd6 27.gh4?
Biale pogubiły się. Należało grać 27.Ke1! Sh2 (27...Wfd8) 28.Wh2 (28.Hh2 Wd4 29.gh4 We4+ 30.Ge2 Gh5 31.Wf1) 28...Gg3+ 29.Wf2 (29.Hf2 Wd4) Tym razem błąd okazuje się być decydujący.
27...e5! 28.Gb5 Se3+
28...Sf2+? 29.Ke1 Sh1 (29...ed4 30.Gc4+ Kh8 31.Wf1) 30.Gc4+ Gf7 31.Gc5 Gc4 32.bc4
29.Kc1 ed4
Gipslis uważa tą pozycję za przypadek dynamicznej równowagi. Komentator w "Informatorze" ocenia pozycję jako wygraną dla czarnych!.
30.Hd2 Wb6 31.Hb4?
31.Gd3 było lepsze
31...Wfb8
Być może lepiej było 31...Wc8+
32.Hd4 Wb5 33.He3 Wb3 34.He6+ Gf7?!
Gipslis miał już bardzo mało czasu, a przypomnę, że w tamtych czasach grano bez dodawania bonusa za umiejętność wykonania posunięcia. Lepsze było 34...Kh8!?
35.He4! W3b4 36.Hf5
Lub 36.He5 Wc4+-+
36...W4b5 37.Hc2 Wb4 38.Hf5 W4b5 39.Hc2 Gb3? 40.Hc7 W5b7 41.Hc6 Wb6 42.Hc5
Zapisane posunięcie. Jeśli 42.Hc7, to Gd5; 42.He4 Wc8+ 43.Kd2 Wd6+ 44.Ke3 We6
42...Ga4! 43.Kd2?
W czasie domowej analizy białe nie zobaczyły, że ich król dostaje się w matową sieć. Wprawdzie i po innych odpowiedziach nie było słodko, ale tu czarne mają ułatwione zadanie. 43.Hc4+ Kh8 44.Ha4 Wb1+; 43.Hd5+ Kh8 44.Hf5 Wb5 45.Hd3 Wc8+ 46.Kd2 Wb2+
43...Wd8+ 44.Ke3 We6+ 45.Kf4 Wf8+ 46.Kg5 Wg6+ 47.Kh5 Ge8 0-1
Pełen błędów i ognia pojedynek! Pamiętajmy, że we wczesnym stadium debiutowym obaj gracze posługiwali się tylko własnymi umiejętnościami a nie spreparownymi przed partią "gotowcami".
To zawsze warto przypomnieć, gdy szachy tracą swe ludzkie oblicze na rzecz choćby rybiego.
Waldemar Świć MF Trener I klasy