ID #1069

Mecenas dr Edward Arłamowski - wybitny szachista rodem z Bochni 1

Od Redakcji: Autor poniższego artykułu dr inż. Bogdan Kosturkiewicz (p. zdjęcie) jest adiunktem w Katedrze Urządzeń Technologicznych i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej oraz wykładowcą Centrum Szkolenia i Organizacji Systemów Jakości Politechniki Krakowskiej. Jest współorganizatorem Memoriału Szachowego im. dra Edwarda Arłamowskiego, corocznie organizowanego w Bochni w miesiącach maj lub czerwiec (turniej trwa przez dwa dni, tempo 2 x 30 min.). Adres: kostur@uci.agh.edu.pl.

Bogdan Kosturkiewicz

Edward Arłamowski urodził się 26 sierpnia 1909 roku. 30 maja 1928 r. zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni. W latach 1928-1932 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie złożył dnia 16 czerwca 1932 r. egzamin magisterski ze stopniem dobrym. Po studiach od października 1932 r. do maja 1936 r. pracował jako urzędnik referendarski w Urzędzie Skarbowym w Lublińcu. Następnie aplikował w różnych kancelariach adwokackich. W marcu 1941 r. złożył egzamin adwokacki, a 10 lipca 1943 r. wpisany został na listę adwokatów w Bochni.

Edward Arłamowski

Jeszcze jako uczeń gimnazjalny w 1928 r. brał udział w meczu korespondencyjnym Polska-Holandia, zaś w pełni jego talent szachowy objawił się podczas studiów. W 1931 r. zdobył mistrzostwo Krakowskiego Klubu Szachistów, sukces ten powtórzył w roku 1938. W 1935 r. zdobył mistrzostwo Śląska. W turnieju eliminacyjnym do mistrzostw Polski w Częstochowie w 1936 r. reprezentując sekcję szachową "Ognisko" Chorzów podzielił z Młynkiem IV miejsce (9 pkt. z 13, wyprzedzili ich: Szpiro, Schechter i Gerstenfeld).

 

E. Arłamowski - N. Boekdruken [D60]
m. kor. Holandia - Polska 1928

1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.c4 e6 4.Gg5 Ge7 5.e3 Sbd7 6.Sc3 c6 7.Gd3 0-0 8.0-0 dxc4 9.Gxc4 a6 10.Gd3 c5 11.Gc2 b5 12.e4 cxd4 13.Hxd4 Gb7? 14.e5 Sd5

Arlamowski-Boekdruken

15.Gxh7+ Kxh7 16.Hh4+ Kg8 17.Sxd5+- f6 18.Sxe7+ Hxe7 19.exf6 gxf6 20.Gh6 Wf7 21.Wfe1 e5 22.Hg4+ Kh8 23.Sh4 He8 24.Sg6+ Kh7 25.Hh5 Kg8 26.We3 1-0.


E. Arłamowski - A. Rubinstein
Kraków 1931

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Gc5 4.b4 Gb6 5.0-0 d6 6.c3 Sf6 7.d3 He7 8.a4 a6 9.Ge3 Gxe3 10.fxe3 Ge6 11.Sa3 0-0 12.He1 Wad8 13.Sh4 d5 14.exd5 Sxd5 15.Sf3 Sf6 16.d4 e4 17.Sg5 Gxc4 18.Sxc4 h6 19.Sh3 b5 20.Sd2 Sd5 21.Sb3 Sb8 22.Sc5 Wd6 23.Wf5 Sd7 24.Sb7 Wb6 25.Wxd5 Wxb7

Arlamowski-Rubinstein

26.Hg3! He6? 27.Sf4 Hc6 28.Sh5 g6? (28...Hg6 pozwalało przedłużyć opór.) 29.Wxd7 Kh7 ("Szachy" 1948, z. 4-5, p. 83-84) 1-0.

E. Arłamowski - H. Abraham
Mistrzostwa Krakowa 1938

1.d4 c5 2.e3 d5 3.c3 Sc6 4.Gd3 e6 5.Sf3 Sf6 6.Sbd2 Gd6 7.0-0 0-0 8.e4 cxd4 9.cxd4 dxe4 10.Sxe4 Ge7 11.Sxf6+ Gxf6 12.Ge3 g6 13.Gc4 Hd6 14.Hd2 Wd8 15.Wfd1 b6 16.Wac1 Gb7 17.Gg5 He7 18.Hf4 Gxg5 19.Sxg5 Kg7 20.d5 h6 ("Nowiny szachowe" 1938, z. 3-4, s. 9, dalszy ciąg nieznany) 1-0.

W okresie międzywojennym Arłamowski zajmował się także problemistyką. Łącznie skomponował 190 zadań (głównie dwu- i trzychodówek) uzyskując 23 wyróżnienia (w tym 7 nagród, z czego 3 pierwsze) w konkursach międzynarodowych. Publikował w wielu czasopismach: brytyjskich ("The British Chess Magazin", "Evening Standard", "The Grantham Journal", "Chess"), niemieckich ("Deutsche Schachblätter", "Neue Leipziger Zeitung", "Deutsche Schachzeitung", "Die Schwalbe"), jugosłowiańskich, rumuńskich, duńskich, holenderskich, sowieckich, belgijskich, australijskich, hiszpańskich, szwajcarskich, austriackich i włoskich. W tym czasie prowadził działy szachowe w "Polsce Zachodniej" (1933-1937) i "Dzienniku Bydgoskim" (od 6 października 1931).

 

E. Arłamowski
Mecz Polska - Holandia 1937

Edward Arłamowski

Mat w 2 posunięciach Mat przygotowany: 1...Ke4 2. Wf4X. 1.Sxf4 (Grozi 2.Se2X) 1...Gxf4 (1...Ke4 2.Sh5X; 1...Ke3 2.Sh3X; 1...Hd3 2.Hxd3X) 2.Gf6 mat. Zadanie uzyskało 1. nagrodę.
"Konstrukcja bez zarzutu, niewątpliwie najlepszy problem dra Arłamowskiego i jedno z ciekawszych osiągnięć polskiej dwuchodówki" (M. Wróbel, "100 lat polskiej kompozycji szachowej", s. 114).

Lata wojny stanowią wyrwę w sportowym życiorysie Edwarda Arłamowskiego. Nie dysponuję żadnymi zapisami partii z tego okresu. Jego kompozycje ukazywały się natomiast w wydawanym konspiracyjnie "Zadaniowcu".
W dniu 4 października 1945 r. uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim tytuł doktora praw na podstawie dysertacji omawiającej zagadnienia prawnicze i szachowe. Praca ta, napisana pod auspicjami: doktora filozofii, profesora filologii słowiańskiej i jednocześnie Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego Tadeusza Lehr-Spławińskiego oraz dra praw profesora prawa cywilnego i Dziekana Wydziału Prawa i Administracji Jana Gwiazdomorskiego, nosiła tytuł: "Czy istnieje ochrona prawna gry szachowej na podstawie polskiej ustawy o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. ?" (Dz. U. Nr 48, poz. 286 o prawie autorskim z 29 marca 1926 r., zmieniona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 kwietnia 1927 r.). Promotorem powyższej rozprawy naukowej był profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego dr praw Fryderyk Zoll.
     W tej jedynej na świecie dysertacji prawno-szachowej autor starał się wyjaśnić problem objęcia prawami autorskimi pojedynczej partii szachowej, tzw. glossy do partii oraz zadań (problemów) szachowych.
Przez partię glossowaną nazywamy partię, stojącą zazwyczaj na wyższym poziomie i o ile możliwości poprawną, która przy ważniejszych posunięciach ma objaśnienia. Objaśnienia takie towarzyszące partii są różnego rodzaju. Główną i istotną ich częścią jest podanie pewnej ilości wariantów tj. szeregu posunięć, względnie sytuacji, jakie byłyby możliwe, gdyby jedna ze stron zamiast posunięcia zrobionego w partii zrobiła inne posunięcie, które zdaniem glossatora przedstawia się jako lepsze w danej pozycji. Taka analiza partii jest tym lepsza im więcej wariantów zawiera, im te odmiany są głębiej przemyślane i uzasadnione. Obok wariantów podawanych za pomocą pisowni szachowej mamy w glossach uwagi komentatora odnoszące się do pewnego posunięcia czy sposobu gry, względnie przytoczenie pewnych zasad strategii szachowej, aby na tle zrobionego w partii posunięcia umożliwić studiującemu partię głębsze wniknięcie w studium gry szachowej. Glassatorem może być jeden z grających daną partię (zwykle wygrywający) albo osoba trzecia. Jeśli więc chodzi o określenie charakteru glossy, to jest ona rodzajem komentarza a jednocześnie krytyką partii.
Zadanie szachowe polega na pewnym kunsztownym ustawieniu figur szachowych, które przy zastosowaniu obowiązujących w grze szachowej reguł i zasad ma dać określony przez autora rezultat. Zadaniu szachowemu obcy jest pierwiastek walki, który stanowi istotę partii szachowej, a kompozytorowi chodzi tu przede wszystkim o przedstawienie pewnej idei w formie łagodnie i harmonijnie rozwijającego się konfliktu, pomiędzy obydwiema stronami. W zadaniach szachowych możemy odróżnić dwie zasadnicze grupy: zadania wieloposunięciowe zwane problemami, przy których zostaje ściśle oznaczona liczba posunięć do zamatowania czarnego króla, albo tzw. studia lub końcówki, gdzie nie ma dokładnie oznaczonej liczby posunięć, lecz jest tylko postawiony ogólny warunek, że białe zaczynając mają doprowadzić do wygranej, względnie do remisu.


Ochrona, którą prawo autorskie zapewnia uprawnionym, opiera się na fakcie stworzenia dzieła. W swojej pracy doktorskiej Edward Arłamowski starał się wykazać, że zadania szachowe i glossa są dziełami prawno-autorskimi w rozumieniu art.1 ust.1 powoływanej w tytule pracy ustawy, natomiast co do najważniejszego z punktu widzenia praktyki problemu, tj. ochrony partii szachowych, te nie mogą korzystać z ochrony jakiej użycza prawo autorskie ze względu na brak znamion dzieła. Autor dysertacji dowodził w związku z tym o konieczności objęcia partii szachowych ochroną prawną, przy zwróceniu uwagi na zachodzącą w tym przypadku kolizję między interesem jednostki a interesem ogółu. Awangardowość pracy doktorskiej Edwarda Arłamowskiego polegała również na tym, że jako jeden z pierwszych zwrócił on uwagę na konieczność stworzenia konstrukcji ochrony pracy intelektualnej (w tym ochrony własności naukowej).
W listopadzie 1945 r. otworzył kancelarię adwokacką a w październiku 1953 r. przeszedł do Zespołu Adwokackiego w Bochni. Od 1952 r. dr Edward Arłamowski był delegatem Rady Adwokackiej na teren Bochni. Czynną pracę w zawodzie adwokata prowadził do czasu przejścia na emeryturę tj. do stycznia 1975 r. pełniąc od grudnia 1973 r. obowiązki kierownika Zespołu Adwokackiego w Bochni.

Bogdan Kosturkiewicz

(koniec części pierwszej)

Tagi: Edward Arłamowski

Podobne wpisy:

Nie możesz komentować tego wpisu