ID #1382

GRY WOJENNE

Nawet małe dzieci wiedzą, że szachy to gra wojenna i że wybrane elementy myślenia szachowego (planowanie, zapobieganie, powiązanie strategii i taktyki) pojawiają się również w pracy dowódcy w sztabie czy na polu bitwy. Mówi się i pisze, że ten lub ów marszałek bądź mąż stanu lubił szachy czy też mniej lub bardziej często w nie grywał, tym niemniej jednak zapisów rzeczywiście rozegranych partii przez osoby z kręgów wojskowych jest znanych w literaturze mało jak na lekarstwo. Tymczasem wydawnictwo "Penelopa" opublikowało właśnie zbiorek partii Tadeusza Szaciło, który jako młody człowiek walczył w szeregach I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki w latach 1944-45, a następnie wybrał drogę zawodowego wojskowego, kończąc wieloletnią służbę w polskim wojsku w stopniu generała broni na stanowisku szefa Głównego Zarządu Politycznego. Książka generała Szaciło zatytułowana jest "Operacja szach-mat", a prócz zapisów partii komentowanych, zawiera też krótki opis jego perypetii z lat wojny i okupacji (gra z gestapowcem w więzieniu w Augustowie) oraz okresu powojennego, a ponadto nieco anegdot, wiele sylwetek szachowych rywali autora i wybór zdjęć. Treść jest bezpretensjonalna, a jeśli niekiedy demonstrowane partie są odległe od wzorców bezbłędności, to autor w swych uwagach jasno o tym mówi. W sumie należy zgodzić się z wydrukowaną na okładce notą od Wydawnictwa, która stwierdza, że:
bije z tych wspomnień autentyzm. Można bez trudu zorientować się, że szachami pasjonowało się - tak jak Autor - wielu żołnierzy, zawodowych i z poboru. Szachy były popularne w wojsku i popularność ta była podtrzymywana i wspierana przez przełożonych (w swoim czasie również przez Autora).

Ze znajdujących się w książce 70 partii chciałbym teraz przedstawić żywy pojedynek zakończony matem przez świeżo promowanego skoczka (rzadki przypadek w partii praktycznej). Przeciwnikiem autora był obiecujący junior, w przyszłości silny mistrz i wielokrotny finalista mistrzostw Polski seniorów, a następnie dyplomata.

 

R. Marszałek - T. Szaciło [C15]
Warszawa, 18.02.1957
Mistrzostwa DWP

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 Ciekawe, że w późniejszych latach wielkim orędownikiem wariantu Nimzowitscha w obronie francuskiej był ... Rafał Marszałek. 4.Gd2 c5 Popularniejsze 4...dxe4 5.Hg4. 5.exd5 exd5 6.dxc5 Gxc5 7.Sf3 Sf6 8.Gg5 Gb4 9.Hd4 Sc6 10.Gb5 He7+ 11.Kf1 Gc5 12.Hh4 Poważniejsze zadania przed czarnymi stawiało 12.Ha4 0-0 13.Sxd5. 12...Ge6 13.Se5 Wc8 14.Ha4 0-0 15.Sxc6 bxc6 16.Gxc6 Gxf2 17.Kxf2 Hc5+ 18.Ge3 Hxc6 19.Hxc6 Wxc6 20.Gxa7 Se4+ 21.Sxe4 Wxc2+ 22.Kg3 dxe4 23.Gd4 f5 24.Whf1 g5 25.h3 f4+ 26.Kh2

Marszałek-Szaciło

26...f3 Bardzo silnie wygląda 26...Wd8 27.Gc3 f3 oraz 26...e3, po czym grozi zarówno Ge6-d5, jak i dalszy awansu pionków. Po ruchu w tekście powstaje końcówka wieżowa z jej znanymi remisowymi tendencjami. 27.Wf2 Wxf2 28.Gxf2 fxg2 29.Kxg2 Gxh3+ 30.Kxh3 Wxf2 31.b4 e3 32.a4 Wf4 33.a5 e2 34.We1 Wxb4 35.Wxe2 Wa4 36.We5 h6 37.We6 Kg7 38.a6 h5 39.Wb6 Wa3+ 40.Kg2 g4 41.Wc6 h4 42.Wc4 h3+ 43.Kh2 Wa2+ 44.Kg3? 44.Kh1= 44...Wg2+ 45.Kf4 h2 46.Wc7+ Kg6 47.Wc6+ Kh5 48.Wc8 Wf2+ 49.Kg3 Być może białe liczyły, że nastąpi teraz pospieszne 49...h1H, po czym 50.Wh8+ Kg5 51.Wxh1 dawało remis. 49...h1S mat ! (0:1).

Marszałek-Szaciło

"Po wielu latach zawsze wspominaliśmy tego piona, który wolał być skoczkiem niż hetmanem" - T. Szaciło. W walce z szachistą w mundurze armii czechosłowackiej reprezentujący klub "Legion" pułkownik Szaciło znacznie lepiej od przeciwnika orientował się w labiryntach partii włoskiej.

 

T. Szaciło - P. Hebak [C54]
Warszawa, 09.10.1963
Turniej Armii Zaprzyjaźnionych

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Gc4 Gc5 5.c3 Sf6 6.cxd4 Gb4+ 7.Sc3 Sxe4 8.0-0 Gxc3 8...Sxc3 9.bxc3 Gxc3? 10.Hb3 stary wariant Greco; białe wygrywają forsownie. 9.bxc3

9.d5!? Gf6! - wariant Mőllera, w którym obie strony muszą uważać, by uzyskać remis. 9...d5! 10.Ga3!?

Szaciło-Hebak

10...Ge6?! Należało grać 10...dxc4! 11.We1 Ge6 12.Wxe4 Hd5 13.He2 0-0-0. Trzecia partia meczu Steinitz - Lasker w 1896r., gdzie ten wariant się narodził, zakończyła się zwycięstwem czarnych.

11.We1 Se7 12.Gd3 0-0 13.Gxe4 dxe4 14.Wxe4 We8 15.Sg5 Gd5 16.Hh5 h6 17.Wae1 Gxe4? Pozwalało stawić opór 17...hxg5 18.Wxe7 Wxe7 19.Wxe7. 18.Hxf7+ Kh8 19.Se6 Sf5 20.Sxd8 Waxd8 21.f3 1-0.

 

    Wiele innych partii z książki jest równie ciekawych, niektóre przez samą zawartość szachową, inne - przez okoliczności, w jakich były rozegrane, jak choćby naprężony pojedynek autora z owianym złą sławą prokuratorem Skulbaszewskim.

    Począwszy od roku 1965 Tadeusz Szaciło, któremu przełożeni powierzali coraz bardziej odpowiedzialne (i czasochłonne ...) zadania, nie uczestniczył już w oficjalnych rozgrywkach szachowych. Grywał jednak partie towarzyskie, śledził przebieg życia szachowego, a gdy trzeba było, powagą swojego stanowiska pomagał szachistom w rozwiązywaniu rozmaitych problemów. Trochę szkoda, że dziś polskie szachy nie mają żadnego patrona w mundurze, który tak dobrze by je znał i tak bardzo cenił ich zalety, jak generał Tadeusz Szaciło.

Tagi: Tadeusz Szaciło

Podobne wpisy:

Nie możesz komentować tego wpisu