Po dwuletniej przerwie odwiedziłem zamek Działyńskich w Kórniku koło Poznania. Celem wizyty nie było jednak zwiedzanie sławnego Muzeum Kórnickiego ani spacery po największym w Polsce arboretum czyli ogrodzie botanicznym, w którym podziwiać można okazy kilku tysięcy gatunków drzew i krzewów.
Autonomicznym działem Biblioteki Kórnickiej jest najcenniejszy w Polsce zbiór książek szachowych, stanowiący niegdyś własność pruskiego arystokraty Tassilo von Heydebrandta und der Lasa (1818 - 1899). Lasa był bogaty i wykształcony, władał płynnie kilkoma językami, a rząd pruski uczynił go na kilka lat swoim ambasadorem w Danii. Jednak nie administrowanie rozległym majątkiem ziemskim (Osieczna koło Leszna) i nie misje dyplomatyczne stanowiły życiową pasję Tassila. W młodości silny szachista, w późniejszym wieku stał się wybitnym teoretykiem i historykiem szachów. To dzięki niemu w Berlinie w 1843 roku ukazała się pierwsza w świecie encyklopedia szachowa, tzw. "Bilguer". Podróże po świecie i pokaźne zasoby finansowe pozwoliły mu zgromadzenie ogromnej kolekcji książek i pism szachowych. Najcenniejsze okazy zostały sprzedane jeszcze przed II wojną światową przez spadkobierców Lasy, jednak reszta przetrwała zawirowania dziejowe i po okresie tułaczki po bibliotekach poznańskich znalazła należyte schronienie i opiekę w Kórniku.
Atmosfera zamkowej czytelni, z okna której widać fosę i stary park oraz fachowość i uczynność pracowników Biblioteki sprawia, że do Kórnika zawsze chętnie się wraca, a ze smutkiem z niego wyjeżdza.
Kolekcja Lasy, w dzisiejszej postaci wciąż jeden z dziesięciu najcenniejszych zbiorów literatury szachowej na świecie, stanowi dla miłośnika historii szachów pomoc nieocenioną. Obok "białych kruków" z XVII wieku znajdują się tam komplety roczników wszystkich niemal czasopism szachowych ukazujących się w ubiegłym stuleciu, pełny zapis pierwszego półwiecza nowoczesnych szachów, dla których kamieniem milowym był turniej w Londynie w 1851 roku. Dzięki istnieniu kolekcji Lasy czytelnik może przenieść się do epoki, w której w sfile:///home/vist/projekty/vistula.linuxpl.eu/felietony/bibliot.htmzachy grywali niezależni finansowo dżentelmeni z londyńskich klubów oraz kupcy, przemysłowcy i dziennikarze - w paryskich kawiarniach, i kiedy na czele komitetu organizacyjnego szachowego turnieju stawał książe, lord lub minimum baron. Upewnia się, że historię szachów tworzyli nie tylko mistrzowie świata, którzy doczekali się monograficznych opracowań, lecz również inni gracze, utalentowani i oddani bezgranicznie szachom, którzy z różnych powodów nie sięgnęli po najwyższe laury, a następnie zostali (niekiedy) całkowicie zapomniani.
Do takich należy William Henry Krause Pollock (1859 - 1896), syn pastora anglikańskiego, niedoszły medyk, który dla ulotnej szachowej sławy zrezygnował ze spokojnego i dostatniego życia.
Weiss - Pollock
Nowy Jork 1889
1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Gb5 a6 4. Ga4 Sf6 5. d3 b5 6. Gb3 Gc5 7. c3 d5 8. e:d5 (8.He2!)
8...S:d5 9. He2 O-O 10. He4 Ge6 11. S:e5 (11.Sg5!)
11...S:e5 12. H:e5 Sb4 ?! 13. O-O? (możliwe 13.cb G:b4+ 14.Kd1 H:d3+ 15.Gd2)
13...S:d3 14. Hh5 G:b3 15. a:b3 We8 16. Sd2 He7 17. b4 G:f2+! 18. Kh1 He1 (wstęp do ofiary hetmana)
19. h3 S:c1 20. W:e1 W:e1+ 21. Kh2 Gg1+ 22. Kg3 We3+ 23. Kg4 Se2 24. Sf1 g6 25.Hd5? h5+ 26. Kg5 Kg7!! 27.S:e3 f6+ i białe poddały się, widząc mata w 2 ruchach.