http://szachowavistula.pl/vistula/dawidprzepiorkastefanstarzynski.htm
Prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie w dniu 8 września 2014 r. zakończył śledztwo w sprawie zabójstwa Prezydenta m. st. Warszawy Stefana Starzyńskiego.
Nowe ustalenia są całkowicie rozbieżne z hipotezami uznawanymi dotychczas przez historyków za najbardziej prawdopodobne. Jakie to były hipotezy? Przyjmowano dotąd (bazując na bardzo wątpliwych przesłankach), że Starzyński był więziony na terenie III Rzeszy, a następnie zabity: w Spandau, lub Dachau, lub Dora, lub Flossenburg.
Tymczasem obecnie ustalono, że aresztowany w gmachu Ratusza w Warszawie przez funkcjonariuszy Gestapo w dniu 27 października 1939 r. Starzyński początkowo był osadzony w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie, a następnie przewieziony do więzienia na Pawiaku. W więzieniu przy ul. Dzielnej Prezydent Stefan Starzyński przebywał do dnia 22 albo 23 grudnia 1939 r., kiedy to wywieziono go w nieznanym kierunku, by go zamordować.
Z zeznań, jakie złożył do IPN Ernst Komarek, Niemiec z Górnego Śląska pracujący jako tłumacz w warszawskim Gestapo na początku okupacji, skrytobójczego rozstrzelania Starzyńskiego dokonała trójka gestapowców: Hermann Schimann, Weber i Perlbach. Miejsce tego mordu ani pochówku ciała nie są znane. Nie wiadomo też, na jakim szczeblu władz III Rzeszy zapadła decyzja o zabiciu Stefana Starzyńskiego; niestety nie od dziś wiadomo, ż e zbrodnie tego rodzaju „nie lubią” papierowej dokumentacji.
Hermann Schimann jeszcze w 1944 roku służył w Gestapo; zachowały się wnioski odznaczeniowe z tego roku. O pozostałych dwóch sprawcach mordu nic nie wiadomo, nie są znane nawet ich imiona.
Skąd o zbrodniarzach dowiedział się IPN? Opowiedział nam o tym Julian Kulski junior - syn Juliana Spitosława Kulskiego seniora, przyjaciela i zastępcy prezydenta Starzyńskiego w ratuszu. Wyjaśnił, że z IPN-em skontaktował się były tłumacz gestapo, Ślązak Ernst Komarek. Uczestniczył on m.in. późną jesienią 1939 r. w rewizji domu Kulskich przy ulicy Felińskiego.
- Komarek opuścił gestapo po kilku miesiącach i zaciągnął się do Wehrmachtu. Po wojnie został profesorem historii. Zgłosił się do IPN-u może powodowany wyrzutami sumienia - zastanawia się Julian Kulski junior.
(…)
- Z siostrą w IPN-ie pod przysięgą zaświadczyliśmy, że go pamiętamy i że mówi prawdę. Jego zdaniem Niemcy zaproponowali Starzyńskiemu kolaborację. Ale gdy odmówił, przestał być im potrzebny. Mój ojciec bezskutecznie poszukiwał przez wiele lat śladów prezydenta Starzyńskiego - słyszymy.
(z artykułu Jerzego S. Majewskiego)
Miłośnik historii szachów natychmiast zauważy, że w bardzo podobnych okolicznościach jak Starzyński stracił życie Dawid Przepiórka (a wraz z nim część grupy szachistów, aresztowanych wraz z Mistrzem w zamienionym na klub mieszkaniu Kwiecińskiego przy ul. Marszałkowskiej 76). Uwięzienie szachistów miało miejsce około 18-20 stycznia 1940 roku, następnie cała grupa została przewieziona do Aresztu Śledczego na ulicy Daniłowiczowskiej. Stamtąd część osób została zwolniona (dzięki czemu kulisy sprawy są nam dziś we fragmentach znane), a resztę Niemcy przewieźli na Pawiak, skąd prowadziła już tylko jedna droga – do Puszczy Kampinoskiej, w pobliże wsi Palmiry, na rozstrzelanie. Przepiórka, Stanisław Kohn, Achilles Frydman i kilku innych zostało zabitych około 22 stycznia, pozostali aresztowani szachiści – najpóźniej w kwietniu 1940 roku.
Inne natomiast były przyczyny kaźni. Starzyńskiego Niemcy zabili, gdyż był potencjalnie niebezpieczny jako organizator oporu przeciwko okupantowi. Grudniowe i styczniowe egzekucje w Palmirach stanowiły pierwszą falę masowego terroru, częściowo skierowanego przeciwko elicie społecznej, ale po części organizowanego na ślepo, bez selekcji ofiar, tylko w tym celu, by zasiać wśród społeczeństwa Warszawy przerażenie i niewiarę w sens jakiegokolwiek sprzeciwu.
Stefan Starzyński i Dawid Przepiórka przynajmniej raz spotkali się bardzo blisko. Mówi o tym fotografia pochodząca ze zbiorów pułkownika Mariana Steifera, wykonana podczas rozpoczęcia Olimpiady Szachowej w Warszawie w 1935 roku.
Fotografia ze zbiorów pana Tomasza Steifera