Półfinałowe migawki
Zwykle nie piszę o bieżących wydarzeniach szachowych. Tym razem jednak miałem okazję obserwować zmagania kandydatów do finałów MP.
Chcę pokazać pouczające przykłady, które utkwiły mi w pamięci. Wszystkie grane były przynajmniej przez jedną stronę przez juniorów.
Pierwsze dwie partie zostały zgłoszone do nagrody za piękność i poniższa zwyciężyła w tej konkurencji.
Obrona dwóch skoczków [C57]
D. Goliński - M.Brzeski
Polfinał MP, Lubliniec-Kokotek 2006
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.Sg5 d5 5.ed5 Sd4!? Najczęściej grywa się tu 5...Sa5. Obosieczna kontynuacja w partii miała zaskoczyć partnera. Jak się okazało później wybór był słuszny.
6.c3! b5 7.cd4
Teoria uważa, że jest to najsłabsza z możliwych odpowiedzi. Za główny nurt uchodzi 7.Gf1 Sd5 i teraz 8.h4, 8.Sf7, 8.cd4 lub 8.Se4
7...bc4 8.de5 Hd5! Silniejsze od 8...Sd5 choć i tutaj czarne mają się dobrze np.: 9.Hf3 Hg5 10.Hd5 Wb8 11.0-0 Gb7 12.Hb5+ Kd8 13.f3 a6 14.Hc4 He5 z kontrgrą.
9.0-0 Lub 9.Sf3 Sd7 10.0-0 Gb7 11.We1 0-0-0 12.b3 Sc5
9...Gb7 10.f3 Można także nie osłabiać przekątnej grając 10.Sf3 Sd7 11.Sc3
A) 11...Hd3 12.We1 (12.Sb5 Gf3 13.Hf3 Hf3 14.gf3 Wb8 15.Sc7+ Kd8 16.Sd5 Se5 17.Kg2 Gc5 18.We1 We8 19.We4 f5 20.Wh4 h6 21.Se3 Wb6 22.Wf4 g6 23.d4 cd3 24.b3 Wd6 25.Gd2 Gd4 26.We1 Wd7 27.Sd1 Sc6 28.We8+ Ke8 29.Se3 Se5 30.Wd4 Wd4 31.Gc3 Sc6 0-1 Van Venetie,K-Ribeiro,R/a1h8 email 2001/Corr 2004 (31)) 12...Gc5 13.Sa4 0-0 0-1 Laliga,J-Crutchley,D/IECG email 2001.
10...Sd7 Można także grać 10...Gc5+ 11.Kh1 Sg4 i teraz przykładowo:
A) 12.Sc3 Hc6 13.He2 Sh6 (13...h6 14.Sge4) ;
B) 12.Se4 He5 13.fg4 Ge4 14.Ha4+ c6 15.Hc4 Gd6 16.Hf7+ Kd8 17.Hh5 Hd4 18.Ha5+ Kd7 19.Hc3 Gg2+ 20.Kg2 Hg4+ 21.Kh1 Whf8 0-1 Kulesza-Harju,Finlandia 1986/Corr
11.We1 (11.Sc3 Hd4+ 12.Kh1 Se5 13.We1 Ge7) 11...Sc5
12.Sc3? Jedyną możliwością utrzymania się przy życiu było 12.d4 Wd8 (12...cd3 13.Sc3 Hd7) 13.Hc2 Sd3. Przynajmniej Gc1 miałby okazję wejść do gry.
12...Hd4+ 13.Kf1 Nalezało grać 13.Kh1 Ge7 (13...Sd3) 14.d3 Sd3 15.Ha4+ Kf8]
13...0-0-0 14.Sf7 A cóż innego można zagrać?
14...Sd3 15.We3 Hh4 16.Wd3 Wd3 17.Sh8 Gc5 18.He1 Wf3+! 19.Ke2 Hg4 0-1
Wniosek:
Trzeba coś wiedzieć, wchodząc w tak ostry wariant. Przy szachownicy bardzo trudno jest "wynaleźć rower", poczynając od pierwszych posunięć. Zwłaszcza przy tak ograniczonym czasie do namysłu.
Obrona sycylijska [B22]
K.Piorun - P. Łagowski
Polfinał MP, Lubliniec-Kokotek 2006
1.e4 c5 2.c3 Sf6 Można oczywiście 2...d5 lub 2...e6. Rzecz gustu jak mawiają.
3.e5 Sd5 4.d4 cd4 5.Sf3 Sc6 6.Gc4 Sb6 7.Gb3 d6 8.ed6 Hd6 9.0-0 [9.Sa3!? a6] 9...Ge6
Słabsze byłoby "aktywne" 9...Gf5?! 10.Sd4! Sd4 11.cd4 e6 12.Sc3 Ge7 13.Hf3! Hd4?! 14.Hb7 Gd6 15.Hc6+ Ke7 16.Sb5 He5 17.Hb7+ Kf6 18.Sd6 Hd6 19.Ge3 (19.g4!! Gg4 20.Hg2)
10.Sa3 Teoretycy toczą spory o ocenę pozycji po 10.Ge6 He6 11.Sd4 Sd4 12.Hd4 Wd8 13.Hh4 He2! 14.Sd2 h5
10...dc3 11.He2 Niewiele daje 11.Sb5?! Hd1 12.Wd1 Wc8 13.Ge6 fe6 i teraz np.:
A) 14.Sc3 h6!? (14...g6 15.Sg5 Sd8 16.We1 Gg7 17.Se6 Se6 18.We6 Kf7 19.We3 Whf8 20.Se4 Wc2) 15.Se4 g5 16.Sc5 (16.h4!?) 16...Sd8 17.Ge3 Gg7 18.Wab1 Sc4 19.We1 Kf7;
B) 14.bc3 Sc4 15.Sg5 e5 16.Se6 Kf7 17.Sbc7?! (17.Sg5+) 17...g6 18.f4 Gg7 19.fe5 S4e5 20.Wf1+ Gf6 21.Gh6 g5! 22.Gg5 Sd8! Czarne nie mają żadnych problemów w uzyskaniu dobrej gry.
11...Gb3 12.Sb5 Lub 12.ab3 c2!? (12...0-0-0!? 13.bc3 Hd3 14.Hb2 e5) 13.Sb5 Hb8.
12...Hb8 13.ab3 a6 13...e6?! 14.g3! (z groźbą Gf4) Sd5 15.bc3 Hc8 16.c4 Sc7 17.Gb2 a6 18.Gg7 Wg8 19.Gf8 Kf8 20.Sd6
14.Sbd4 Sd4 [14...cb2 15.Gb2]
15.Sd4 e5 16.bc3 g6?
Przegrywający błąd. Należało za wszelką cenę ewakuować króla z centrum poprzez 16...Hc7 17.f4 Gc5 18.fe5 0-0 17.f4 Gg7 W partii Mazakowa-Helm,Niemcy 2003 grano 17...f6, ale niewiele to zmieniło. Po 18.fe5 He5 19.Hf2 Kf7 20.Gf4 Hh5 21.Wae1 Gg7 22.Se6 Sd5 23.Sg5+ Kg8 24.Hc5 Wd8 25.We8+ czarne poddały się.
18.Ga3! i czarne zostały bez roszady. 18...Hc7 19.fe5 Hc3 Nie ratuje także 19...He5 20.Wae1 He2 21.We2+ Kd8 22.Wf7 Gd4+ 23.cd4 Sd5 24.We5 Sc7 25.Wee7 (25.Ge7+ Ke8 26.Wg7)
20.Hf2! Białe mają ten komfort, że kolejne figury wchodzą do gry z tempem.
20... Hc7 21.Wac1 Hd7 22.e6 fe6 23.Se6 He6 24.Wfe1 Ge5
25.We5! Kończące uderzenie 25...He5 26.We1 He1+ Lub 26...Sd7 27.Gd6 He1+ 28.He1+ Kd8 29.He7+ Kc8 30.Hg7
27.He1+ Kd8 Inne odejścia także przegrywały 27...Kf7 28.He7+ Kg8 29.Gb2; 27...Kd7 28.He7+ Kc6 29.Hd6+ Kb5 30.Hc5#
28.He7+ Kc8 29.Hc5+ 1-0
Wniosek: Trzeba mieć motywację do gry. Jakąkolwiek. I nie ulegać inercji. Patryk grał w turnieju bardzo słabo i nie przystąpił do partii dostatecznie skoncentrowany.
Na zakończenie partia, według mnie bardzo dobrze świadcząca o możliwościach młodego ( ur. 1994) adepta. Po niezbyt energicznie rozegranym debiucie, białe uzyskały przewagę na skutek fatalnej decyzji partnera o roszowaniu w długą stronę.
T. Klepaczka - P. Szumilas [B23]
Polfinał MP, Lubliniec-Kokotek 2006
1.e4 c5 2.Sc3 e6 3.f4 d5 4.Sf3 de4 5.Se4 Sc6 6.Gb5 Gd7 7.0-0 Sh6 8.d3 Sf5 9.c3 Ge7 10.Kh1 a6 11.Ga4 Hc7 12.Gc2 0-0-0? Fatalna w skutkach decyzja. Białe będą bez przeszkód atakować pozycję roszady czarnych, podczas gdy wyprowadzenie kontrataku przez czarne jest bardzo trudne. Lepsze było 12...0-0 np.: 13.Se5 Sxe5 14.fxe5 .Gc6 15.Gf4 Wad8
13.a3 h6 Próba ożywienia gry po 13...c4!? nie byłaby skuteczna np.: 14.dxc4 (14.d4 Sa5 15.Se5 Ge8 16.b4 cxb3 17.Gxb3) 14...Sa5 15.b3 14.b4 g5 15.bc5 gf4 16.d4 Gg5 Nie bardzo wiadomo co tu robi goniec.
17.c4 Można było grać 17.Seg5 hg5 18.Gf5 ef5 19.Sg5 f3 20.Sf3 Sa5 21.Gg5 i białe mają wyraźną przewagę.
17...f6 18.d5 Możliwe było także 18.Wb1 18...Se5 19.d6 Hc6 Na 19...Hb8 najprostsze było 20.Sc3.
20.Se5 Także 20.Sd4 dawało białym przewagę np.: 20...Sd4 21.Hd4 Sg4 22.h3 Se3 23.Ge3 e5 24.Hd5 fe3 25.Sg5 fg5 (25...hg5 26.Wf6 g4 27.Hc6+ Gc6 28.Gf5+ Gd7 29.We1 gh3 30.We3 hg2+ 31.Kg2)
20...fe5 21.Wb1 Kb8 22.Wb6 Hc8
23.Gb2!! Brawa dla młodego człowieka! Można było oczywiście próbować "po dobroci", czyli 23.Hd3 Ka8 24.Gb2 Se3 25.Wb1, ale posunięcie w partii jest efektowniejsze i szybciej prowadzi do ostatecznego zwarcia. Ofiara ta jest skuteczna, gdyż czarne figury są bardzo pasywne. Białe mają więcej przestrzeni, pionek d6 paraliżuje siły czarnych. 23...Se3 24.He2 Sf1 25.Hf1 Whf8 26.Ge5 Ka8 27.Sg5 hg5 27...Hc5 28.Wa6+
28.Ge4 Gc6 29.Gc6 bc6 30.Hf3 g4 30...Ka7 31.Wc6 g4 32.He4
31.He4 Ka7 31...f3 32.Wc6 32.Wc6 Hb7 33.Wc7 Szybciej wygrywało 33.Gd4! Wf7 34.Wc7 Wc7 35.c6+ Hb6 36.Gb6+ Kb6 37.Hb1+ Kc6 38.dc7 33...Hc7 34.Gd4 e5 34...Hb8 35.c6+ 35.c6+ 35.dc7 Wd4 36.Hb1 35...ed4 36.dc7 Wfe8 37.cd8H Wd8 38.He7+ Kb6 39.Hd8+ 1-0
Wniosek: Nieprzeparta chęć wygrania nie wystarczy. Potrzeba jeszcze chłodnego spojrzenia i zwykłej kalkulacji. Wybór długiej lub krótkiej roszady wymaga niezwykłej rozwagi.
A zatem miejmy na uwadze wnioski i pamiętajmy, że wszyscy jesteśmy omylni, ale też, że możemy nad tym popracować. Im więcej, tym lepiej.
Trener I klasy MF Waldemar Świć