Znamiona mistrzostwa
Bywa tak, że szachista gra coraz to lepiej, ale w jego grze brakuje dojrzałości, klasy właściwej dla mistrzowskiego poziomu. I nagle w pojedynczych partiach widzimy kolosalną zmianę, skok świadczący o nowej jakości.
W szachach bardzo często rozwój nie ma charakteru linearnego, a odbywa się właśnie skokowo.
Na początek przykład ze wspaniałej książki W. Bologana "Stupieni" (Stopnie).
Bologan - Niewiedniczi
Mołdawia, 1988
Pozycja jest trudna dla czarnych, ale mają one pewne plusy: umocniony punkt d5, możliwość uderzenia c5, grę po przekątnej h1-a8.
15.Sg4 h6 Obrona ważnego pola g5, jednocześnie jednak osłabienie pozycji czarnego króla. Inne odpowiedzi czarnych nie były lepsze: 15...Sf6 16.Sg5 Sed5 17.We1; 15...Gb7 16.Sg5;
16.We1 Sf5 17.Hb3 Kh7 18.Wa2! Wieża zostaje przerzucona na e2 skąd naciska na e6.
18...c5 Próba wyswobodzenia się i znalezienia przestrzeni dla figur.
19.dc5 bc5 20.bc5 Gc5 Jeśli 20...Wb8, to 21.Sg5+ hg5 22.Hh3+ lub 21.Hc2 21.Wae2 Hc7 22.Gb2 Wb8 23.Hc2 Gd6 24.Sge5 Kg8 25.He4
W dalszym ciągu nie widać niczego konkretnego, ale figury białych zajmują świetne pozycje i to powinno w końcu zdecydować.
25...Sfe7 26.Gd3 Sf6 27.Hh4 Wb3 28.Gc4 Wf3 29.gf3 Sf5 30.Hf4 Kh7 31.Gd3 Sd5 32.Hg4 g5 33.Wc1 Hb8 34.Wc4 Ga6 35.Sd7 Gc4 36.Hc4 He8 37.Sf8+ Hf8 38.We6 Sf4 39.Wd6 Hd6 40.Gf5+ 1-0
Bologan bardzo sobie chwali tę partię. Choć brak w niej efektownych zagrań, czarne zostały ograne w dobrym pozycyjnym stylu i nawet trudno pokazać, gdzie popełniły błędy.
Taka gra z pewnością znamionuje mistrzostwo.
A teraz proponuję popatrzeć na grę młodego, wielce obiecującego szachisty, którego gra na ostatnich dwóch turniejach (w Koszalinie i Polanicy Zdroju) zrobiła duże wrażenie. Jego przeciwnicy, uśpieni zapewne niezbyt okazałym rankingiem młodzieńca padli ofiarą braku czujności.
Piorun,K (2126) - Grycel(2317) [B16]
Koszalin 2006
1.e4 c6 2.d4 d5 3.Sc3 de4 4.Se4 Sf6 5.Sf6+ gf6 6.c3 Gf5 7.Sf3 Wg8 8.g3 e6 9.Gg2 Sd7 10.0-0 Gg4 11.He2 f5 12.Gf4 Sf6 13.c4Czarne rozegrały debiut ryzykownie, dążąc do taktycznych powikłań. Celowo zachowałem przy nazwiskach rankingi, aby uzmysłowić Czytelnikowi, jak ryzykowne może być opieranie się na tym wskaźniku.
13...Gf3? Czarne postanawiają zabrać pionka, co przy pozycji ich króla jest wielce ryzykowne. Miło popatrzeć, jak białe rozwijają atak. Lepsze było 13...Gd6.
14.Gf3 Hd4 Tutaj także lepsze było 14...Gd6, ale czarne nie w tym celu biły na f3.
15.Ge5 Hh4 16.Kh1 Hh6 17.Wad1 Ge7 18.Hd3! Następuje teraz seria silnych posunięć wywołująca nowe słabości w pozycji czarnych.
18...Kf8 Nie było lepsze 18...Wd8 19.Hb3 Sg4 20.Gg4 fg4 21.Hb7 Kf8 22.Wd8+ Gd8 23.Hb4+ Ke8 24.Hd6
19.Hb3! b6 20.Ha4! Możliwe było także 20.Gf4 Hh3 21.Gg2 Hh5 22.Gc6 Sg4 23.h4 20...b5 21.cb5 Sg4 22.Gg4 Wg4 23.Gf4 Lub 23.Ha6
23...Hf6 Można było także ofiarować jakość już tutaj, ale po 23...Wf4 24.Hf4 Hf4 25.gf4 cb5 26.Wd7 Wc8 27.Wa7 Wc2 28.Wd1 Wf2 29.Wdd7 Gc5 30.Wf7+ Kg8 31.Wg7+ Kh8 32.Wh7+ Kg8 33.Wag7+ Kf8 34.Wb7 białe wygrywają.
24.f3 [24.b6] 24...cb5 25.Hb5 Wf4 Rozpacz, ale co robić?
26.gf4 Wc8 27.Wg1 Hh6 28.Hb7 We8 29.Wg2 f6 30.Wdg1 Kf7 31.Hd7 1-0Inny charakter gry, ale białe rozegrały partię bardzo spokojnie, kontrolując przebieg wydarzeń. Nawet przez moment czarne nie miały możliwości stworzenia kontrgry. Jeszcze jedna partia z tego samego turnieju.
Piorun,K - Skalski [B22]
Koszalin 2006
1.e4 c5 2.c3 d6 3.d4 Sf6 4.Gd3 g6 5.Se2 Gg7 6.f3 0-0 7.Ge3 cd4 8.cd4 Sc6 9.Sbc3 e5 10.d5 Se7 11.Hd2 Se8 Z obrony Sycylijskiej powstała obrona Królewsko - Indyjska. Pozycję taką możemy spotkać w wariancie Sämischa. 12.0-0-0 Można roszować także w drugą stronę, a ta decyzja jest z pewnością bardziej ryzykowna.
12...f5 13.Kb1 Sf6 14.Wc1 Gd7 15.h3 f4 16.Gf2 a6
17.b4!? Posunięcie wyglądające na samobójcze, ale to tylko pozory. Czarne nie są w stanie wykorzystać tego wypadu pionkiem z uwagi na stabilną sytuację w centrum i niewielką przestrzeń dla manewrów. Białe z kolei zdobywają przestrzeń, a w szczególności pole a5 z intencją gry po linii c. 17...b5 18.Wc2! Hb8 19.Sc1
19...Sc8 Po 19...a5 20.Wb2 a4 21.a3 Hb7 22.Wc2 Wfc8 23.S1e2 Wc7 24.Whc1 białe zachowywały niewielką przewagę, choć wydaje się, że czarne tak właśnie powinny grać. 20.Sb3 Sb6 21.Sa5 Wc8 22.Whc1 Se8
Po 22...Sc4 23.Gc4 bc4 24.Sc6! (24.a3) 24...Gc6 25.dc6 Wc6 26.Sd5! Kh8 27.Wc4 Wc4 28.Wc4 białe miałyby wyraźną przewagę.
23.Sd1 Wc2 24.Wc2 Sa4 25.Sc3 Ciekawe było także 25.Sc6 Hb7 26.Gh4
25...Sc3+ 26.Hc3 Gf6 27.Sc6 Hb7 28.Hd2! Wc8 29.Hc1 Białe zręcznie manewrują, utrzymując linię c w swych dłoniach.
29...Gd8 Lepsze było 29...g5 lub 29...Sg7
30.g3! Zasada dwóch słabości! Białe stwarzają drugi front walki, wykorzystując fakt, że figury przeciwnika są stłoczone na skrzydle hetmańskim.
30...fg3 31.Gg3 Gh3? Przegrywający błąd. Lepsze było 31...Gf6 32.h4 Sg7 33.f4, choć i tu przewaga białych jest wyraźna.
32.Hh6! Teraz czarne przegrywają. Gwałtowna zmiana frontu działań jest dla nich zabójcza. Trudno jest przemanewrować się na tak małej przestrzeni.
32...Gd7 33.Sd8 Wd8 34.Gh4 Wc8 35.Ge7 Sg7 36.Gd6 Straty materialne przy kiepskiej pozycji bez kontrgry zapowiadają bliski koniec.
36...Wc2 37.Gc2 Ge8 38.Ge5 Sh5 39.Gb3 Gf7 40.Hg5 Hd7 41.Gd4 Hd6 42.Gc5 Hd7 43.He5 1-0
Partia pozbawiona zewnętrznych efektów, ale bardzo treściwa.
Chciałoby się powiedzieć, że Kacper robi piorunujące postępy. Jest to w olbrzymiej mierze skutek jego niebywałej pasji szachowej.
I tego wypada mi wszystkim życzyć!
Trener I klasy MF Waldemar Świć