Partia szkocka
Miniaturki, czyli partie kończące się efektownym zwycięstwem przed 20-25 posunięciem były swego czasu bardzo poszukiwaną przez kibiców sensacją. Szybkie zwycięstwo wymaga błędu ze strony przeciwnika, błędu tak poważnego, aby możliwa była natychmiastowa wygrana. Średni poziom amatorów gry szachowej podniósł się znacznie od czasów średniowiecza, ale ładna miniaturka jest wciąż czymś miłym dla oka, często pouczającym.
Partia szkocka jest wciąż żywym, często stosowanym debiutem i, mimo długich badań teoretycznych, wciąż potrafi zaskoczyć.
Zaskoczeniem może być np. wypad czarnego hetmana na h4, wymagający sporej wiedzy od białych.
Staunton, Howard -- Nieznany Przeciwnik
London sim
1856 1-0 C45
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Sxd4 Hh4 5.Sb5 Gc5 6.Hf3 Sd4 7.Sxc7+ Kd8 8.Hf4 Sxc2+ 9.Kd1 Hxf4 10.Gxf4 Sxa1 11.Sxa8 d6 12.Sc3 Se7 13.Gc4
13...Gg4+ Zbędny wypad, lepsze 13...Ge6 i np. 14.Gxe6 fxe6. 14.f3 Gh5 15.Kd2 Kd7 16.b4 Niezbyt udany pomysł, zawiązujący walkę na skrzydle hetmańskim. Lepsze 16.h4 h6 17.g4 Gg6 18.Wxa1 Wxa8 19.Wd1 z przewagą. 16...Gxb4 17.Wb1 Gxc3+? Silniej wygląda 17...Sc6 18.Gd5 Gxc3+ 19.Kxc3 Wb8 18.Kxc3 Wxa8? Konieczne wręcz było 18...Wb8. 19.Wxb7+ Kd8 20.Gxd6 Sc6 21.Gxf7 Gxf7 22.Wxf7 Wc8 23.Kb2 Spokojny ruch profilaktyczny 23.Gc5 także przesądzał o wygranej białych. 23...Sc2 24.Wf8+ Kd7 25.Wxc8 Kxc8 26.Kxc2 1-0
Wilson, William John -- Paulsen, Louis
BCA-04.Kongress (2.1) Bristol ENG
1861.09.14 0-1 C45
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Sxd4 Hh4 5.Sb5 Gb4+ 6.Gd2 Hxe4+ 7.Ge2 Kd8 8.O-O Sf6 9.S1c3 Hh4 10.g3 Hh3 11.Gg5 Hf5 12.Hd5 He6 13.Wad1 Ge7 14.Hg2 d6 15.Gf3 Gd7
16.Kh1 Bardzo pasywne posunięcie wykonane w pozycji o otwartym charakterze musi doprowadzić do kłopotów. Przykładowy wariant 16.Wfe1 Hf5 17.Gxf6 Gxf6 18.Sd5 pozwalał na zawiązanie walki na terytorium przeciwnika. 16...Hh3 17.Hg1? Zachowanie hetmanów nie jest najważniejszym zadaniem w tej pozycji. Grając 17.Gxf6 Hxg2+ 18.Gxg2 Gxf6 19.Sd5 Wc8 20.Sxf6 gxf6 21.c4 białe utrzymywały równą grę. 17...Hf5 18.Gf4 g5 19.Sxc7 Kxc7 20.Sd5+ Sxd5 21.Wxd5 Se5 22.Hg2 gxf4 0-1
Paulsen, Louis -- Neumann, Gustav
Berlin m3
1864 1-0 C45
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Sxd4 Gc5 5.Ge3 Sxd4? Masowe wymiany figur na wczesnym etapie gry są korzystne dla białych. Lepsze 5...Hf6 lub 5...Gb6 dla uniknięcia groźby 6.Sxc6 i 7.Gxc5. 6.Gxd4 Gxd4 7.Hxd4 Hf6 Czarne pokładają nadzieję w wymianie hetmanów, jednak przewaga rozwoju białych w ten sposób rośnie. 8.e5 Hb6 9.Hxb6 axb6 10.Sc3 Wa5 Bardziej konkretne obliczenia pokazują, że po uprzednim 10...f6 czarne mogły z powodzeniem walczyć o centrum, np. 11.Kd2 fxe5 12.We1 d6 13.f4 Se7 14.fxe5 dxe5 15.Wxe5 Kd8 16.Gd3 Wa5. 11.f4 f6 12.O-O-O fxe5 13.b4 Wa8 14.fxe5
14...Sh6 15.Gc4 Sf5 16.Sd5 Kd8 17.Whf1 g6 18.g4! Decydujące wtargnięcie wieży. 18...Se7 19.Sxe7 Kxe7 20.Wf7+ Ke8 21.e6 dxe6 22.Wxc7 1-0
Maczuski, L -- Kolisch, Ignac
Paris
1864 1-0 C45
1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.d4 exd4 4.Sxd4 Hh4 5.Sc3 Gb4 6.Hd3 Można także grać 6.Ge2 oraz 6.Sb5. 6...Sf6 7.Sxc6 dxc6 8.Gd2 Gxc3 9.Gxc3 Sxe4 10.Hd4 Hetman wiąże skoczka, broni piona f2 oraz stwarza groźbę bicia na g7. 10...He7 11.O-O-O
11...Hg5+? Nieskuteczny szach sprowadza na czarne wielkie kłopoty. Grając 11...Sxc3 12.Hxg7 Sxa2+ 13.Kb1 Wf8 14.Kxa2 Gd7 15.Gc4 O-O-O czarne utrzymywały równowagę. 12.f4! Hxf4+ 13.Gd2 Hg4Odejście na 13...Hh4 prowadziło do pozycji bez figury: 14.Gd3 O-O 15.Hxe4
14.Hd8+ Kombinacja matowa w najlepszym stylu! 14...Kxd8 15.Gg5+ Ke8 16.Wd8# 1-0
Miniaturki